27 februari 2007 |
Dagblad van het Noorden op het web |
ACHTERGROND •
ZINGEN IN DE TAAL VAN DE GEBOORTEGROND
Bijna elke dag staat er een
nieuw streektaaltalent op
Door Bouwe van Norden
GRONINGEN/ASSEN . 'Zanger/tekstschriever' Daniël Lohues uit Drenthe, de postuum wereldberoemd geworden Groninger chansonnier Ede Staal en de Friese popster Syb van der Ploeg (van vroeger De Kast) hebben de weg vrijgemaakt voor schrijven en zingen in de streektaal, lijkt het. Zelfverzekerd grijpen steeds meer muzikanten naar teksten in de taal van hun geboortegrond. Bijna dagelijks is de web site www.streektaalzang.nl - met ruim 3000 vermeldingen de grootste landelijke database op dit vlak - de afgelopen drie jaar verrijkt met nieuw talent.
"Tegenwoordig mag je luid en duidelijk in een streektaal zingen en er over praten", stelt Joop van den Bremen (63) uit Vlissingen, de samensteller van de website met streektaalmuzikanten en groepen. De oud-Winschoter denkt dat de groeiende belangstelling onder anderen te danken is aan een aantal tot in de grote steden populaire dialectartiesten.
Van den Bremen: "Veel muzikanten die eerder met een woordenboek in de hand zwoegden op een Engelse tekst stappen over op hun eigen taal. Ze ontdekken dat wat ze willen vertellen in het dialect veel makkelijker uit hun pen vloeit. Bovendien hebben ze het voordeel dat iets wat je door het gebruik van je streektaal heel dicht op de huid zit, ook makkelijker en overtuigender op het podium kan worden gebracht." Dat in het Noorden het aantal streektaalartiesten vooral in Groningen vlot stijgt, heeft te maken met stimulering via de regionale omroep (onder meer Noord Clips) en de Stichting Nij, vermoedt Van den Bremen.
Henk Scholte (47), al 32 jaar zanger van de Groninger groep Törf en presentator van het programma Twij deuntjes veur ain cent bij Radio Noord, constateert handenwrijvend dat de streektaalzang energiek tegen de stroom in zwemt. "VPRO- en Volkskrantpubliek dat hier eerder niet naar omkeek, begint nu door te krijgen dat deze muziek leuk en erg gevarieerd is. AI worden wij door Hilversum nog steeds dood gezwegen en zou je de indruk kunnen krijgen dat streektaalmuziek niet eens bestaat.”
Ook Scholte verklaart dat dit genre 'een steeds steviger fundament krijgt dankzij streektaaliconen als bijvoorbeeld Lohues en de boeren-rockers van Normaal'.
Dat de (traditionele) muziek uit de regio aan populariteit wint verbaast Scholte volstrekt niet: "Folk is tijdloos, pop is wegwerpmuziek. Ik vind het bovendien heel mooi om te zien wat je op dit gebied vlak bij je eigen voordeur kunt ontdekken. Mensen hebben ook gewoon weer een hang naar iets - dat van hen zelf is. Ze zijn op zoek naar hun wortels. Of naar die van anderen, zoals je ziet bij de grote belangstelling voor Americana, 'rootsmuziek' uit de Verenigde Staten." Törf speelt nu voor bomvolle zalen. Lohues trekt met zijn programma Allenig ook in het Westen probleemloos publiek. De Groninger zanger Erwin de Vries toert met een theaterprogramma en singer/songwriter Harry Niehof uit Groningen oogst alom waardering voor zijn cd's en optredens. Podia voor streektaal- en andere rootsmuziek zijn er volop: van De Amer in het Drentse Amen tot 't Zielhoes in Noordpolderzijl. Dat het aantal mensen dat dit genre omarmt explosief stijgt blijkt ook uit de verkoop van de jongste cd van de groep Törf, Olipodrigo. In enkele maanden tijd is bijna de hele oplage van duizend stuks verkocht.
Verzameling van streektaalartiesten
Andere mensen verzamelen postzegels, maar de vuttende chemisch technicus Joop van den Bremen uit Vlissingen legt sinds 1996 op intenet een collectie streektaalartiesten aan. Het gaat om musici die actief waren of zijn in de periode van 1950 tot nu. Van zijn onafhankelijke website www.streektaaIzang.nl wordt intensief gebruik gemaakt, onder anderen door makers van streektaalprogramma's bij de regionale omroepen. De verwachting is dat de database van Van den Bremen de komende tijd nog eens met ettelijke honderden vermeldingen zal groeien. Hij vindt streektaalmuziek een interessant verschijnsel. "Wie mijn website raadpleegt, ziet dat erop dit gebied veel meer speelt dan je zo aan de oppervlakte kunt waarnemen."
Lohues: 'Mooi maar wonderbaarlijk'
Daniël Lohues uit Erica noemt de stijging van het aantal streektaalartiesten een wonderbaarlijke ontwikkeling'.
"Je hoort tegenwoordig zelfs niet eens meer mensen met regionale accenten op de televisie. Maar ik vind dit wel mooi. Hoe meer mensen bezig zijn mooie dingen te maken, hoe beter." De Drentse muzikant denkt dat het goed is voor de ontwikkeling van de schrijftechniek in de streektaal als meer mensen teksten maken in het dialect van hun regio. Lohues ziet graag dat ze de mogelijkheden van het Nedersaksisch optimaal benutten. "Het leent zich ervoor een enorme lading achter de woorden te leggen."
Een nadeel van de in brede kring groeiende belangstelling voor de streektaal is volgens Lohues dat sommige artiesten er verkeerd mee omgaan. Bijvoorbeeld door 'onbenullige dingen te zingen of heel erg ruig te doen'.