24 juni 2011 |
Dagblad van het Noorden op het web |
‘Vijftig jaar samen. Waar blijft de tijd?’
INTERVIEW
ASKAY BROTHERS
• Johan Raspe en Rieks Folgerts 50 jaar samen op de planken
Door Louis van Kelckhoven
Sappemeer/Engelbert De vraag luidt waarom Johan Raspe en Rieks Folgerts niet landelijk zijn doorgebroken. “Het allerliefst was ik professioneel zanger geworden”, zegt Johan Raspe, “maar ik moest altijd de toren van de roomse kerk in Sappemeer blijven zien. Dan was ik thuis!” Al in 1962 werd Raspe, zo zegt hijzelf, te verstaan gegeven ‘dat hij hier weg moest’. “Ik zou naar het Westen moeten. Daar zijn ze brutaler, daar zouden kansen liggen voor mij en Rieks.”
De realiteit was dat Folgerts in de horeca ging werken en Raspe radio- en televisieverkoper werd in Sappemeer en dat dertig jaar zou blijven doen. “Wij zijn Groningers en altijd Groningers gebleven. De muziek bleef altijd een hobby.” Johan Raspe blikt even somber voor zich uit en zegt dan binnensmonds: “Altied dat verdomde Grunneger land.” Zijn gezicht klaart op. “Imca Marina is landelijk doorgebroken, Marianne Timmer, ook uit Sappemeer. Als je erkenning wilt als artiest of sporter, dan moet je hier weg.” Rieks Folgerts zegt dat hij en Johan ‘klaarblijkelijk niet de moed hadden om het professioneel aan te pakken’. “De noodzaak was er niet, waardoor het kwalitatief ook een beetje bleef steken.”
Noodzaak of niet: Johan Raspe (65) en Rieks Folgerts (64) staan dit jaar vijftig jaar samen op de planken. De feestavond die morgenavond plaats zou vinden in De Tibbe in Sappemeer is afgelast. Raspe ligt na een lichte hartaanval in het ziekenhuis, maar deed woensdagavond geëmotioneerd een verzoek aan het organisatiecomité om de avond tóch door te laten gaan. Nadat een tweetal mensen, onder wie de geluidsman, zich hadden teruggetrokken, restte het comité niets dan de avond zeer tegen hun zin in af te gelasten. Folgerts had toch al gemengde gevoelens over het eerbetoon. “Het drukt je met de neus op de feiten: vijftigjaar samen, jongens, waar blijft de tijd?”
In 1958 zat Johan op de rand van het bed in de slaapkamer van Rieks in Sappemeer. De laatste had een gitaar gekregen en Johan zong de eerste stem. De eerste optredens waren in de kroeg van Rieks’ ouders. Met name het vertolken van de Everly Brothers ging het tweetal prima af. Uit die tijd stamt ook de naam Askay Brothers. Ontleend aan twee muzikanten uit Hoogezand-Sappemeer, Jaap Smallenbroek (S) en Jaap Kuilema (K) (de letters SK op z'n Engels uitgesproken geeft Askay), waarvan er één was overleden. Raspe en Folgerts vroegen toestemming om die naam als eerbetoon te mogen gebruiken.
De klad kwam erin toen de Everly Brothers uit elkaar gingen. Het zou tot begin jaren tachtig van de vorige eeuw duren voordat de Everly’s weer bij elkaar kwamen en daarmee ook de muzikale carrière van Raspe en Folgerts vlot trokken. Folgerts: “We traden op in het voorprogramma van de Everly Brothers in Ahoy in Rotterdam, haalden de finale van de Soundmix Show van Henny Huisman en waren vaste prik op de populaire Sixtiesfestivals.”
Engbert Gruben van de Rono, nu RTV Noord, wilde liedjes van de Everly Brothers voor de Askay Brothers omzetten in het Gronings. Gruben had juist Ede Staal ontdekt en vroeg de Groninger bard om vier liedjes voor Raspe en Folgerts te schrijven. Wij ernaar toe”. vertelt Raspe, “en daar zat Ede Staal. Hij vroeg: wel mout dat zingen? Ik zei: ik mijnheer. Hij weer: zeg moar Ede.” Folgerts herinnert zich dat Staal mompelde: “Golden stemmen, golden stemmen.”
Raspe en Folgerts maakten hun Groningstalige debuut op het legendarische Grunneger Laidjesfestival dat de regionale omroep in 1984 in hotel Parkzicht in Veendam organiseerde. Ede Staal debuteerde daar tegen wil en dank en sloeg het publiek met stomheid. Eén van de liedjes die Staal voor de Askay Brothers had geschreven heette Nargens beter den thoes, dat als Al waaien de pannen bie mie van het dak een Groningstalige klassieker is geworden.
Door ‘alle drukte en gedoe’ die het succes met zich meebracht, verdween de chemie tussen Raspe en Folgerts. Het zingen in de streektaal beviel Raspe steeds beter. “Maar ik was niet zo creatief dat ik zelf liedjes kon schrijven”, zegt Raspe. Hij nam een paar Grunneger laidjes op en stuurde die naar pianist Henk Bemboom. “Ik dacht aan een single, maar Bemboom wilde een hele elpee. Man, een hele elpee, hoe moest ik die vol krijgen?” Het antwoord kwam van de Sappemeerster Sim Noordhof. “Sim heeft een hele elpee voor mij volgeschreven.” Vanzelfsprekend moest er een lied over Sappemeer op de plaat komen te staan en zo schreef Noordhof de klassieker Sapmeer is aans, wat tegelijk de titel werd van Raspes eerste solo-elpee uit 1987. Rieks Folgerts begon de Shadow Revival Band en bracht vier soloplaten uit.
