TIJDSCHRIFT
VOOR FOLK EN
WERELDMUZIEK
nummer 100, augustus/september 2005 |
NEWfolkSOUNDS op het web |
STREEKTAALMUZIEK
André Bralts en Joop Douwma vormen de harde kern van Woarom Nait. Het duo uit (de stad) Groningen startte in 2000 en nam zich voor om dit jaar zestig Groninger liedjes te voltooien: Woarom nait? Andere muzikanten voegden zich bij de twee om de creaties te laten horen. De studio van RTV-Noord werd de vaste werkplek en de resultaten werden uitgezonden in het programma Twij deuntjes veur ain cent. Een tiental van die opnamen kwam met één thuisopname op Aaltied joareg wezen terecht. Het resultaat is lekkere, ontspannende en probleemloze muziek; ook al leggen de teksten soms een ander accent. Weerbarstige stemmen zingen, muzikaal uitstekend ondersteund, zeer uiteenlopende nummers. Tropische sferen en lieflijke walsjes dragen met Groninger nuchterheid gevoede teksten. Daartussen zelfs een muzikaal, genetisch gemanipuleerde Forelle die zilvervoorn blijkt te zijn. De titeltrack is een echt feestnummer. De hele studio-crew zingt schijnbaar mee. De nummers worden uitstekend uitgevoerd maar zijn nergens glad gepolijst. Het is muziek met gevoel. Groningers hebben hun hart niet op de tong liggen maar dit komt echt van binnen uit.
Henk Bloemhoff woont in zuidoost Friesland. Daar wordt geen Fries maar Stellingwerfs gesproken. Lang voor hij streektaalfunctionaris werd, was Bloemhoff al fervent promotor van dat Nedersaksisch dialect. Aan het eind van de jaren zestig zette hij de eerste schreden op het pad van liedjesschrijver. Met zus Sietske als begeleider bracht hij die liedjes op grammofoonplaat uit. Nu verscheen de eerste cd: Dag, Stellingwarvers! Daarop oud materiaal, van Omrop Fryslân en nieuwe opnamen uit de studio. Uit de liedjes blijkt de waardering van Bloemhoff voor folk à la Baez en Dylan. Covers van Guthrie en Donovan versterken de jaren zestig-sfeer. De geborgenheid en identiteit van de Stellingwerver gemeenschap is een terugkerend thema in de teksten (van Bloemhoff en enkele andere Stellingwervers). In Waor de Lende wordt die eigenheid lyrisch benadrukt. Met enige zelfspot gebeurt dat in Vremde ofgeunst waar de vermeende gierigheid van de Stellingwervers passeert. De teksten zijn goed te volgen en vormen de kern. De muziek is de spiegel van een vervlogen tijd.
De Brabantse groep Wirreldvolk heeft de cd Werk en bewonder uitgebracht. Het sextet laat op deze korte schijf horen dat er nog steeds groei in zit. De songs waarvan de teksten op de website zijn te lezen, beschrijven ogenschijnlijk gewone gebeurtenissen. Over de meest opvallende figuur van Mierlo, Lowieke, bijvoorbeeld. Of een vervolg op Graut Amsterdam van een vorige cd. De muziek met repeterende tekstregels is zelfbewust en stevig. Het zijn klanken die steeds meer een eigen folkrock-geluid vormen. De instrumenten vervullen daarbij elk een rol. De accordeon brengt vooral sfeer. De piano grossiert in melodische versieringen. Gitaren leveren de rockelementen en drums zorgen voor een eigen, geenszins middle of the road, beat. De typische zang van Chiel van den Boomen lijkt soms achter die muziek vandaan te komen. Alsof hij zich achter de band opstelt. Dat hoeft niet want zijn teksten mogen gehoord worden. Ze zeggen iets en zijn stof om over na te denken. Zoals in Asiel: “… Op zoek nor geburgenheid in een deurp de mij de al gift sinds ik kruipe, denke, zuipe, frete en laupe ken. Worum an hun dan nie …”
Als je Amerikaanse blueszangers hoort, zingen die eigenlijk altijd over onderwerpen dichtbij huis. Heel herkenbaar over alledaagse ellende en tegenzitters. De Brabantse singer-songwriter Jan Willem Roy deed dat tot nu toe ook en eigenlijk alleen in het Engels. Maar nu verscheen er dan een echte plattelandsblues-cd in het Brabants, Laagstraat 443. Gezongen in zijn eigen Knegsels dialect. Nie meer goed is de buitengewoon fraaie binnenkomer. Ruud van den Boogaard bespeelt daarin een heerlijk pingelende gitaar. Hij wordt opgejut door de donkerbruine stem van Roy die goed verstaanbare teksten in het Brabants zingt. Het veroorzaakt een blijvend ‘nie meer stuk’-gevoel. Bij vrijwel alle volgende nummers beleef je een dergelijke ervaring. Teksten van Gerard van Maasakkers komen voorbij en de zanger uit Budel laat zich in een duet met Roy ook nog zelf beluisteren. Naar Zeeland is de vertelling van een verhuizing die werd afgeblazen. De muzikale stijl van de song is weer totaal anders. Bij de cd zit een autobiografische microroman op inlayformaat. Het boekje Penningmeester van de parochie is een uitstekende toelichting op de zieleroerselen van de Brabander. Het geeft onder meer een kijk op zijn schoolvriendinnen, verhuizen en terugkeren; over het leven en de dood. Zijn overpeinzingen over doodgaan heeft JW ook op verschrikkelijk luie muziek neergezet. Om heerlijk achteroverleunend te ondergaan. Voor fraaie dichtbij huis-muziek hoef je echt niet verder dan Brabant te reizen.
Peter Beeker, frontman van de Noord-Limburgse groep Ongenode Gaste, drong eind 2002 door tot de Grote Prijs van Nederland met o.a. Zonder gêne. Dat nummer bracht hij met zijn groep al eerder uit op cd. Het verscheen nu als titeltrack op een mini-schijf met drie andere songs die nog niet eerder zijn uitgebracht. Vlam is een ruige, uitgerekte song. De laatste twee nummers zijn afkomstig van een radiosessie van Beeker bij een lokale omroep. Met name in die songs komen de teksten van Beeker duidelijk naar voren. Geen echte Ongenode Gaste-cd dus, maar ook eentje van Peter Beeker.
Joop van den Bremen
WOAROM NAIT
Aaltied joareg wezen
(Maura Music, 2005MM166)
HENK BLOEMHOFF
Dag, Stellingwarvers!
(Eigen uitgave, JAZ 192490)
WIRRELDVOLK
Werk en bewonder
(Eigen uitgave, www.wirreldvolk.nl)
JW ROY
Laagstraat 443
(Munich Records, MRCD 264)
ONGENODE GASTE
Zónder gêne
(Inbetweens Records IRCD 508)