8, Jaargang 2, nummer 4, december 2005 |
Brabants op het web |
Jos Swanenberg
In gesprek met
Ger Coppens
Boerdonk, het is maar een klein plaatsje tussen Gemert, Boekel, Erp en Beek en Donk. Het was er ook niet erg druk en het was nog wel Boerring-kermis, maar het stond dan ook te regenen, toen wij erdoor reden. We gingen op bezoek bij de winnares van de Ad de Laat-prijs 2005: zangeres Ger Coppens.
't Mirakel
Ger Coppens wil naast zangeres ook nadrukkelijk waardin zijn. Waardin in de herberg "t Mirakel', een schitterend etablissement aan de hoofdstraat van Boerdonk. Haar man Jan, uit Boekel afkomstig, werkt hard om de verbouwing - eigenlijk wordt het pand van de grond af aan opnieuw opgebouwd - af te krijgen. In "t Mirakel' zul je niet alleen kunnen eten, drinken en slapen, maar Jan Coppens zal er ook een winkel in witgoed beginnen; dat is ook zijn huidige beroep.
Maar wij kwamen toch vooral buurten met Ger als Brabantse zangeres van het eerste uur. Zij schrijft haar teksten zelf en doet dat in haar Boerdonks dialect. Een prachtig dialect met veel ng (ik ving-ik vind) en ou (ik koup-ik koop). Men zegt haar vaak dat ze uit de Peel moet komen, aan haar dialect te horen. Dialect is vanzelfsprekend, Ger doet alles in het dialect; ook een boze brief aan de gemeente schrijft ze in plat Boerrings. In het gezin, met haar drie kinderen, wordt steevast plat gepraat.
Ger werd geboren in Boerdonk als enige dochter van de molenaar en de kasteleinsvrouw. Ze waren de bewoners van datzelfde pand, "t Mirakel', dat fungeerde als café, kruidenierszaak, dieselmaalderij en bakkerij. Zij leerde zichzelf vermaken met liedjes, verhaaltjes en rijmpjes. Ze droeg versjes voor op bruiloften en partijen en schreef liedjes op het behang van haar kamertje. Zij groeide dus op tussen graan en bier en genoot een onbezorgde jeugd. Totdat de dokter besloot dat ze te mager was en moest aansterken bij de Zusters van Liefde. Ze mocht eens in de drie weken naar huis van de kostschool in Aarle-Rixtel. Misschien is het vanwege de strenge tijd op de kostschool, dat ze niet meer zwijgen kan of wil.
In ongeveer 1985, toen ze zelf allang moeder was van drie kinderen, ging zij het podium op. Ze speelde accordeon en kreeg een gitaar voor moederdag. Haar eerste lp/cd kwam uit in 1990, Vanbinnenuit. In 1994 kwam de tweede cd Lèvenswijzer en in de winter van 1998 een mini-cd met kerstliedjes Hevvie Krismis. In 2000 volgde nog Tussenland. Aan een volgende cd wordt gewerkt. Sinds 1994 wordt ze begeleid door conganist Ad van Overdijk uit Boerdonk. Echtgenoot Jan vergezelt hen als geluidsman. Sinds dit jaar omlijsten Hent van den Heuvel (van 'Kwartjesvolk') en Jan van Schijndel haar liedjes met accordeons, mandolines, gitaar, mondmuziek en doedelzak. Ger is 'de troubadeuse met haar apostelen' geworden.
Niet alles terug
Ger schrijft en zingt over haar dorp en de mensen dicht om haar heen. Boerdonk is flink veranderd. Veel boeren zijn er niet meer, het lijkt wel een vluchtplaats voor mensen uit de stad geworden. De mensen van haar generatie die wegtrokken, verloochenen nu vaak hun eigen omgeving. Ze verhuisden naar een stad en kunnen na een half jaar al geen dialect meer spreken. Ger voelt zich bijna de laatste der Mohikanen in Boerdonk. 'n Vrouw zei haar eens: "Ik zou nooit meer in Boerdonk kunnen wonen," waarop Ger zei: "Wij wille ook lang nie alles trug."
Als dialect moet blijven bestaan, moet men het eerst aan de eigen kinderen doorgeven. Als het verdwijnt, zijn wij daar zelf debet aan. Scholen zouden wel een handje kunnen helpen, een uurtje per week over dialect kan heel goed. Ger merkt bij haar optredens vaak dat er best belangstelling onder de jeugd is. Maar dan moet de dialectmuziek niet te veel over vroeger zemelen. Zo stond Ger Coppens op het podium bij 'Zebra' in Gemert, een tweedaags cultureel festival met verder metal, rock, dance en skamuziek, en wil een Gemertse rockband akoestische coveropnames gaan maken van enkele liedjes van Ger.
De toekomst van Ger blijft in Boerdonk. Zij wordt waardin van haar eigen herberg "t Mirakel' en zal zingen tussen tapkast en kookpot, want dat is haar levensdoel.
De Ad de Laat-prijs 2005 gaat naar Ger Coppens, omdat zij in haar liedjes en sprankelende voorstellingen haar eigen Brabantse dialect op een virtuoze manier gebruikt. De liederen maar ook de verbindende teksten getuigen van levenswijsheid en gevoel voor humor. Iets wat bij uitstek eigen was aan de naamgever van de prijs.
