magazine
van folk tot
wereldmuziek
8 november 2012 |
NEWfolkSOUNDS op het web |
De zingende organisator
‘Ik vond het leuk om met teksten te stoeien’
Joop van den Bremen
Sinds zijn pensionering is Paul van Loo druk. Hij is bezig als liedschrijver, solozanger, zanger in een band en bovendien organisator. Toch maakt de oud-aardrijkskundeleraar uit Landgraaf geen vermoeide indruk. Zo te horen is hij best content met alle bezigheden.
Kort na zijn pensionering raakte Paul van Loo (1945) in gesprek met zijn oud-collega, Filippe Cremers. De godsdienstleraar is directeur van de kloosterbibliotheek in Wittem; zo’n bibliotheek die je wel eens in films tegenkomt: groot, oud en met immense rijen boeken. “Het is een prachtige ruimte,” vertelt Van Loo. “Er werd en wordt klassieke muziek gepresenteerd en daar krijg je best wel toehoorders voor. Maar dat is natuurlijk een beperkte groep mensen. Wij wilden kijken of we een nieuwe groep zouden kunnen aanboren.”
Zo werd hij organisator van Sjoen leedjes. “Vier maal per jaar een optreden met Limburgstalige luisterliedjes. Vanaf de eerste keer is dat behoorlijk goed gegaan en dat gaat het nog steeds.”
De vijver waarin wordt gevist is groot in vergelijking met andere provincies. Toch is de vangst natuurlijk eindig. “Als je dat vier keer per jaar, elf jaar achter elkaar doet, dan loop je er toch tegenaan dat je vaak dezelfde mensen vraagt. Daar moet je voor waken en daarom heb ik een paar jaar geleden besloten om één keer per jaar over de provinciegrenzen heen te gaan.”
In de kloosterbibliotheek treden sindsdien artiesten uit de rest van Nederland en Vlaanderen op. “Het uitgangspunt moet de moedertaal blijven.” Naast de trouwe bezoekers trok dat weer ander publiek.
De roem gaat de bibliotheek vooruit. Het lukt steeds beter om gerenommeerde artiesten naar Wittem te halen. Zo kwamen Dimitri van Toren, Gerard van Maasakkers, Willem Vermandere en kort geleden nog Alex Roeka voorbij. “Zulke namen zijn belangrijk. Als je met een onbekende naam komt, dan is het toch lastig om uit de kosten te komen. We draaien zonder subsidie dus de entree moet de kosten dekken van de optredens. Het is tot nu toe nog steeds gelukt om, met die vier optredens per jaar, quitte te spelen.”
Het publiek is overwegend afkomstig uit Zuid-Limburg. “Maar er zijn ook mensen uit Midden- en zelfs Noord-Limburg die met enige regelmaat hier naar toe komen.” Passe-partouts zijn beschikbaar voor vier voorstellingen. “Daarvan zijn we er altijd zo’n 50 à 60 kwijt.” Het aantal toeschouwers is beperkt tot 180. “Je moet er ook voor zorgen dat het overal verstaanbaar blijft. Die bibliotheek is een prachtruimte, maar die is indertijd gebouwd voor stilte. Als je het geluid versterkt, moet je dat heel goed doen.”
Vanaf 1980 is Paul van Loo ook leadzanger bij de coverband The Black Stars. “Wat indertijd een eenmalig optreden zou worden, is eigenlijk nog steeds aan de gang.” De band speelt muziek uit de beginjaren van de rock. Er komt ook muziek uit latere perioden voorbij, “maar de kern blijft toch vooral de jaren zestig. Degene die komt moet over vroeger nadenken en meedansen en meezingen. Maar vooral belangrijk is: na twee of drie akkoorden weten ‘daar komt Satisfaction’ of weet ik veel. Je moet gewoon een heerlijke avond hebben en dat geldt ook voor ons.”
Vanaf eind jaren zeventig trad van Loo ook enkele keren per jaar op in het kleine Lexor Theater van Lex Nelissen in Heerlen. Daar zong hij luisterliedjes begeleid door muzikale vrienden. “Liedjes die ik eigenlijk heel mooi vond, in het Engels, Frans of Nederlands en af en toe in het Limburgs.” In 2002 stopte de pianist die tot dan toe altijd begeleidde. “Lex introduceerde Ivo Rosbeek toen als ‘Zo’n jonge jongen uit Hoensbroek. Die speelt zelfs op mijn valse piano nog mooi’. Op dat moment had ik twee liedjes van Ede Staal vertaald. Ivo zei ‘dat zijn mooie liedjes. Heb je daar niet meer van?’ In 2003 hebben we toen een cd van Ede Staal uitgebracht. Mijn bedoeling is het nooit geweest die liedjes uit te gaan brengen maar Ivo zei ‘zal ik het opnemen?’” Daarmee was de eerste cd van het duo geboren. Toen was het nog een stukje huisvlijt. “Later is het allemaal officieel geworden en zijn we bij Marista terecht gekomen.”
De nieuwste cd van Paul van Loo verscheen ook weer bij het Friese label en alweer staan er twee liedjes van Ede Staal op. Het ene is Es ‘t boete sjtormt. In Mie sjatje (de vertaling van Mien lutje laiverd) levert Henk Scholte stevig commentaar tussendoor. De Groninger zanger maakt zich op humoristische wijze nogal druk omdat de Limburgers er met Ede Staal van door gaan.
De schijf bevat naast deze twee nog dertien covers, vertaald uit het Engels, Frans, Nederlands en Zuid-Afrikaans. “Het schrijven en vertalen van die teksten heb ik al heel lang gedaan. Dat vond ik gewoon leuk om te doen zonder dat ik daar een bedoeling bij had. Ik vond het leuk om met teksten wat te stoeien.” Skadu’s teen die muur van Koos du Plessis veranderde in Sjieëme teëge de moer. Het is ongetwijfeld het mooiste liedje op het album waarin pianist Rosbeek zich ook op gepaste wijze uitleeft. “Met die Zuid-Afrikaanse zangers, daar heb ik wel wat mee. De soort liedjes die ik zing zijn ook in Zuid-Afrika heel populair.”
Verder passeren twee vertalingen van Bob Dylan (‘t Woar van mich en Eline Eline). “Ik heb wel een halve la vol met vertalingen van Bob Dylan.” vertelt de Limburger. De meeste door hem vertaalde songs liggen nog in de la. “Ik vond ‘Leedjes op de plank’ toch wat leuker klinken.” Mogelijk worden ze ooit afgestoft en opgepoetst om op een speegelpleëtje terecht te komen.
Het vertaalwerk van Van Loo startte in de jaren negentig, na zijn scheiding. “Ik had tijd om te schrijven.” Hij liep zijn huidige vriendin tegen het lijf. “Ik had in die tijd Engelstalige liedjes voor haar opgenomen, toen nog op cassettebandje. Die draaide ze af op weg naar haar werk en dan vroeg ik: ‘Hoe vond je die?’ Ze zei ‘leuk.’ Wat bleek, zij luisterde nooit naar teksten en ik werk juist met die teksten. Toen ben ik die gaan vertalen voor haar. Eigenlijk is dat de aanleiding geweest om dat nog meer te doen en dan raak je er aan verslaafd.”
De cd opent met de vertaling van Komt er mer in van Gerard van Maasakkers. Wat daarbij en ook bij de andere liedjes opvalt, is dat er niet gelijk een oor van herkenning is. Dat is vooral omdat Van Loo op ieder lied een eigen stempel drukt. Maar hij vermoedt ook “dat het komt dat we met zijn vieren bij elkaar zitten.” Want naast de zingende Limburger en de op diverse instrumenten meespelende Ivo Rosbeek (“Wat is het heerlijk om met die jongeman muziek te maken”), werken er nog twee muzikanten mee. Jop Peters speelt op verschillende gitaren. “Hij kan prachtig invullen.” Roy Ginsel speelt op basgitaar. “Met hem heb ik vanaf de jaren zeventig erg veel samen gedaan. Ivo en Job zijn samen jonger dan ik en Roy is meer van mijn generatie.”
Dan kent de cd nog vertaalde songs van David Olney (Jerusalem murge), Martin van de Vrugt (Ich loat e leech an), Larry Gatlin (Help mich), Gert Vlok Nel (Loat mich vrie), Mark Knopfler (Dansles), Dan Peru & Spooner Oldham (Ing verloate vrouw), Jerry Goldsmith (Inne sjoëne murge) en Hugues Aufray (Mie hart grient). Veel van die artiesten heeft Van Loo wel een keer gezien. Vooral Maarten van Roozendaal, die met Alsof in het Limburgs duidelijk wordt geëerd, heeft diepe indruk gemaakt. “Dat sloeg bij mij als een moker in. Ik heb nog drie keer kaartjes gehaald en het ging iedere keer niet door. De derde keer was hij al overleden.”
Na het uitbrengen van de cd wacht het volgende project. “Met een aantal mensen organiseren we een kerstprogramma, al meer dan 11 jaar.” De organisatie daarvan, komt vooral op het bordje van hem terecht. “Kijk, ik ben gepensioneerd en tussen al die jongere muzikanten de enige zonder baan. Dus er klinkt al snel: ‘Doe jij dat even’.” Zo te horen lijdt de oud-aardrijkskundeleraar er niet echt onder.
www.paulvanloo.nl
kloosterwittem.nl
CD’s samen met Ivo Rosbeek:
Ede Staal (Marista MCD 6092, 2003)
Speegelpleëtje (Marista MCD 7163, 2005)
Vuurbeelde (Marista MCD 7986, 2010)
De verteller (Marista MCD 14158, 2014)
Leedjes op de plank (Marista MCD 16201, 2016)
