Zondagsnieuws
1 juni 2003
Groningse emoties vertaald naar Heerlens dialect
(door Jeanette Wolters)
HEERLEN - Paul van Loo en Ivo Rosbeek presenteren dit weekeinde luisterliedjes van de Groningse volkszanger Ede Staal. Niet in het Grunnings, maar in ons eigen dialect. De weg van noord naar zuid was lang: Van Loo was in totaal zo'n 5 jaar bezig met dit project, dat nu resulteert in een cd die alleen verkrijgbaar is tijdens het optreden in Theater Lexor aan de Willemstraat.
Ede Staal (1941-1986) is een van meest succesvolle streektaalzangers alIer tijden. Hij was componist en dichter en schreef onder het pseudoniem E. Paltrams (een anagram voor 'smartlap'). In het Gronings, maar ook in het Engels, Duits, Nederlands, Deens en Oost-Fries. Van zijn CD's zijn ruim 100.000 exemplaren verkocht. 'Het Hoogelaand' en 'Het het nog nooit zo donker west' groeiden uit tot ware klassiekers. Na zijn dood ontstond er een ware cultstatus rondom deze leraar Engels. In '96 zond de RVU een documentaire over hem uit en in 2000 trok de tentoonstelling 'Ode aan Ede' 65.000 bezoekers. Ook is een speciale Groninger liedprijs, de 'EDE-SON' naar hem vernoemd.
'Vertalen'
In 1998 zag Van Loo, die met zijn Black Stars bekend is om de Engelstalige evergreens, de film 'De Poolse bruid'. Hij was geboeid door de muziek. "Gefascineerd wachtte ik op de aftiteling. Het bleek 'Het Hoogelaand' van Ede Staal te zijn. Ik had nog nooit van hem gehoord, maar sindsdien ben ik met tussenpozen bezig gebleven met die muziek. Door toeval kreeg ik van een fan heel veel materiaal van Ede in handen. Ik ben ermee gaan stoeien en langzaam maar zeker groeide het plan om de teksten in het Limburgs te vertalen. Natuurlijk moet je dan het een en ander aanpassen, want zijn liedjes staan heel dicht bij hemzelf. Ik ben geen dialectpurist, maar het is hartstikke leuk geworden. Ivo is een geweldige muzikant en heeft de liedjes in al hun eenvoud gearrangeerd."
Uitdaging
Vorig jaar verscheen al een Friestalige cd 'Stiel sûnder grinzen' en nu komt dus ook een schijfje in het Heerlens dialect uit. Bouwkundestudent Ivo Rosbeek (pianist van o.a. Emile Szarkowicz, de Waolse Medammecour en de coverband Juicy Lucy); raakte net als Paul laaiend enthousiast over Ede Staal. Het blijkt dat die man al heel veel mensen heeft geïnspireerd, ons dus ook. We treden eens per jaar op bij Lex en hebben in 2002 al twee liedjes van hem gespeeld. Nu is het een totaalprogramma geworden van 10 nummers." De cd werd opgenomen in de studio van Ivo, die van zijn hobby ondertussen bijna een fulltime muziekbaan heeft gemaakt."Ik ben graag met vernieuwende dingen bezig; dit was echt een uitdaging!" Het programma van zanger Paul van Loo bestaat voor de helft uit de luisterliedjes van Ede Staal en voor de andere helft uit Engelse songs begeleid door gitaristen Edwin Janssen en Roy Ginsel.Te horen in Theater Lexor op zaterdag 31 mei en zondag 1 juni, vanaf 20.30 uur. Entree 6,50 euro. Inlichtingen: 045 - 572.20.72.