naar Alex VisseringTOAL EN TAIKEN
TIEDSCHRIFT VEUR GRUNNEGER KULTUUR
40e JOARGANG - NUMMER 2
juni 2022Toal en taiken
op het web
SPAIGELPROATJE
ALEX VISSERING
Begin dit jaar verscheen een cd van de gepensioneerde communicatiemedewerker uit Ter Apel. Daarnaast een boek waarin hij op liefdevolle wijze vijftig verschillende vogels beschrijft. Vroeger keek hij anders tegen die vliegende vrienden aan. “Wie vongen vogeltjes. Wie haren de haile toene vol klepkooien en liemstokken staon. Dat is d’ aander zied van Vissering,” grinnikt de vogelliefhebber. “Ik heb t doan tot negenzeuventeg, tachteg, Dou haar ik n schounwinkel in Bennewold. k Was ook schounmoaker en ik moakte holsters veur de plietsie. Mien zwoager was der ook bie, Hai wos dat wel. Mor dij aander plietsieagent mog dat nait waiten. k Haar n stuk of drij klepkooien in mien toene stoan mit n putter der in en n goldvinke. As t op n bepoalde houke in de waarkploats deur t roam hin keekst din kost ze stoan zain. Dat wos dij plietseman nait. Mijn zwoager wos dat wel, mor dij proatte der nait over. Dat jachtinstinct dat zit der aaltied nog n beetje in.”
De interesse voor vogels ontstond al vroeg bij Alex Vissering (1955). “Ik bin opgruid in Muzzelknoal. Mien olders haren n schounwinkel en volières achter t huus. Wie haren ook n soort dairentoene mit sikken en knienen en wait ik veul wat allemoal. Achter ons huus was n kerkhof. Soamen mit mien bruir, wie waren acht, negen joar, luipen wie al over t kerkhof hìn. ’Kiek, doar is n koolmees. Doar zit n pimpelmeesje’. Dij noamen waren mit de paplepel ingoten. t Is natuurlek n waitenschap, ornithologie. Mor zoas ik dat n beetje op zien janboerenfloitjes dou, leerst elke dag nog wat bie. Dat vin ik der zo mooi aan.”
“Dat is ook n reden om raizen te moaken. In drijennegenteg bin ik mit n boswachter noar Rügen hin reden. Wie haren heurd dat der kroanvogels zatten. Wie binnen veur de eerste keer noar de kroanvogels tougoan. Wie gingen hailemoal uut ons bol. Dij mìnsen in Oost-Duutsland dij zellen wel docht hebben: binnen dij goud snik? In maai goa ik weer noar Oost-Polen vogels kieken, vlak bie de Wit-Russische grìns. Dij hotelaigenoar dat is inmiddels ook al n kammeroad van mie worden. Doar drink ik wodka mit, doar schait ik mit op schaitboane en goa ik vogeltjes mit kieken. t Is n leuke menaaier om deur middel van vogelkieken de wereld te veroveren. In dat hotel in Polen kommen ook internationoale filmers, fotogroaven en vogeloars. Brian, een Engelsman, dij in Wolfsburg in Duutsland woont, is inmiddels n goie kennis van mie worden, Dij moakt ook foto’s veur National Geographic en zo. Wie goan in Noord Duutsland vogels tellen, bie Greetsiel in de buurt. Dou binnen ze ook n dag hier bie ons west. Hebben ze n bed and breakfast boekt en bin ik mit dij jongens eem noar Polder Breebaart bie Nij Stoatenziel west. Ze hebben heur ogen uutkeken en eem n visje kopen in Termunterziel. Dat soort waark.”
“k Bin nou pensioneerd en dat is t beste wat mie ooit…. nee, dat is wat overdreven mor ik vin t wel lekker. Ik vin t heerlek. Ik heb echt gain druk meer. Ik haar hailemoal gain stoere boan of zo. Ik waarkte de leste tien joar bij Wotterschap Hunze en Aa’s as communicatiemedewerker. Ik moakte foto’s, k schreef stukkies en veur de rest dee ik niks heur. Ik mot nait overdrieven.” In 2010 maakte hij al een boek met liedjes en eigen foto’s: n Stukkie van miezulf. “Der waren foto’s bie dij ook weer in t nije bouk stoan en foto’s van n poar anderen, André Dummer en Ina Telkamp. Ellen Tierie het de vogels schilderd.” Alex Vissering kent haar en haar man al heel lang, “Dou was ik nog muskusröttenvanger. Dij binnen vertrokken uut Wageningen en hebben dat sluuswachtershuus bie Bourtangersluus kocht en doar heb ik kennis aan kregen. Zai moakte borden veur Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, t Gelders Landschap en t Utrechts Landschap. Doar schilderde zai borden veur mit vogeltjes. Hai moakte dij borden in mekoar. Dou hebben we al zegd: ‘Wie goan soamen nog n moal n bouk moaken. Anderhaalf joar leden kwam k n keer weer bie heur en zegt ze: ‘Heb je wat te doen?’ Ik zee; ‘Ik heb niks te doen, en jij dan?’ ‘Ik heb nog n paar opdrachtjes, maar zullen we dat boek gaan maken?’ ’Dat gaan we doen.’ Bie de eerste lockdown, schreef k elke dag n stuk over vogeltjes mit n filmpje der bie. Dat zette ik op Facebouk en doar kreeg ik veul reacties op. Dij stukjes schreef ik in t Nederlands omdat wie ook kennissen in de Randstad hebben dij gain Grunnegs lezen. Dou bèlden ze van RTV-Noord: ‘Wil je dat ook doen voor ons in t programma elke dag?’ Ik wol dat wel doun mor doar hest best veul waark aan. Most dingen uutzuiken. Ik wait zulf natuurlek wel n beetje mor ik ben n groot fan van Jac. P. Thijsse. Dat is mien grode veurbeeld. Zo is dat n beetje rollen goan.”
“Ik haar dij stukkies dus allemoal al schreven. n Weke doarnoa kwam Ellen bie mie en zee: ‘Hoe zullen we dat aanpakken?” Ik zee: ‘k wil der vogelploatjes van die in hebben, mor ik wil der ook foto’s van miezulf in hebben. Zo binnen we n tot dizze vörm kommen en is dat speulenderwies ontstoan. k Heb n aantal teksten moakt en n aantal laidjes mit vogelnoamen der in, Grunneger vogelnoamen. De vogeltjes dij in dizze tekst veurkommen binnen beschreven. Ook nog de vogeltjes dij ik in toene heb en dij ik tiedens mien wandelingen in Troapel tegenkom. Dat is n beetje t verhoal.”
“In dij laidjes kommen allerlei vogels veur. André het nog foto’s moakt van mie mit n verrekieker. En ik heb tegen Ellen zegd: ‘Kun je ook een man schilderen met een verrekijker voor zijn snufferd?’ Ze zee: ‘Ik kan geen mensen tekenen.’ Ik zee: ‘Dat moakt hailemoal niks uut. Der mot n olle man opstoan mit n verrekieker veur de snufferd. Dat vin ik allaang goud.’ Dat het ze doan en ik zeg: ‘Din goan wie n beetje dicht bie dat bouk. Ik wil dij gruine specht op mien scholder hebben.’ Dij komt ook in dat laidje veur op dij cd in Ik loop en mit dij vogels op mien kop. Op dij cd doun wie dat nait. Dat is t idee worden. Zo het ze dat uutwaarkt.”
“Mien zeun het de hoes van de cd ontwörpen mit Ellen en ik wör iedere keer inlicht of ik dat goud von. Mor zugst bie dat bouk ook dij kroanvogel. Dij zit ook nog op de achtekaant. De kroanvogel dij lopt n beetje as n rooie droad deur mien leven hin. In vrumde vogel doar vlugt hai ook, Dat is toch wel de kik, t virus van mien leven.”
De teruglopende vogelstand baart hem zorgen. “De merel het t nou stoer had. Doar het n virus in zeten mor dij komt nou weer terug. Der binnen natuurlek n hail ènde vogels dij t gewoon hartstikke stoer hebben. Doar wordt nait zoveul aandacht aan besteed. De vogellu dij waiten dat wel, mor mìnsen binnen mit aander dingen bezeg. Ik zit nait meer in allerlei vogelwaarkgroepjes. Doar heb ik gain tied meer veur. Mor ik heb roofvogels ringd, ik zat in de zwaluwwerkgroep en in de kerkuilenwerkgroep. Ik heb van alles doan mor ik bin nait meer zo op de hoogte echt van wat ter aalmoal speult. Mor wat veur mie n hail dudeleke aanwiezen is: as ik eerder van Troapel noar Grunnen hin ree in zummer, din haar ik mien veurroete vol zitten mit muggen en baisten. As ik nou noar Grunnen rie en teruggekom…, nou ja din zitten der wel drij muggen op en drij vlaigen. Dat is heul aarg òfnomen. Dus der is wel wat aan de haand. t Is hail makkelek. Ze willen t nait heuren mor deur de intensieve landbouw hebben ze de haile boudel noar de filistijnen holpen. Dat is gewoon de reden. Din kinnen ze zeggen dat dat nait zo is, mor t is gewoon wel zo. In de joaren zesteg hebben ze hier ruilverkaveling had. Dat is de grootste blunder dij ze ooit moakt hebben. Deur dij intensieve landbouw hebben ze de haile boudel noar de kloten holpen. Dat is de woarhaid. Mor ja, dat magst nait haardop zeggen.” Toch gaat hij zich daarover niet meer echt opwinden. “Ik moak mie drok om meziek en om vogeltjes. Doar heb ik mien haanden vol aan en ik wil nait as n chagrijneg ol mannetje noar t ènde tou. Ik wil as t kin nog zeuventachteg worden.”
Negen jaar na de vorige cd verscheen Vogeltjesman in samenwerking met een nieuwe producer, Frans Völlink. “k Heb mit zien zuster Gea in n bandje zeten vrouger, bie de Broambaarge bie de Muzzel. Doar kin ik Frans van. Dou was hai nog n lutje ventje. t Is nou n virtuoze bassist. Doar heb ik ontzettend goud mit soamenwaarkt en wie hebben ontzettend veul lacht. Ik ree regelmoateg eem binnendeur noar Weiteveen. Dat was n hail relaxed ritje. Ik wol aalmoal mit echte mìnsen waarken en dat is wonderwel lukt.”
Het eerste nummer op de schijf, Stem ze vot, is een countrynummer. “Willy Nelson het dat nummer schreven: Vote ‘em out. t Valt soms nait mit om dat letterlek te vertoalen in t Grunnegs. Hest bepoalde mìnsen en breng dat de rest van de bevolking mor aan t verstaand: As doe der flaauw van bist, kinst ze wegstemmen. Most op n aandere partij stemmen. Dat zootje ongeregeld zit der ook in en dat is ook ja zo.”
“Dou ik t nummer heurde, haar ik zoiets van: Dij is veur mie. Dij kop ik der in. Ik bin echt n hail groot fan van Willie Nelson. Mor ook zien levensfilosofie is makkelek. Hai is n hail relaxte man. Hai wordt negenentachteg.en hai zegt: ‘Guster is west en mörgen dat wait ik nait. Wat ik nou vertel dat is nou.’ Dij filosofie prebaier ik ook n beetje. t Is n beetje boerenwieshaid mor ik bin van de boerenwieshaid en nait van de psychologie.”
Opa waist is gebaseerd op vijf uitspraken, van elk van zijn vijf kleinkinderen een. “k Heb hier drije nou veur de tillevizie zitten. Dij sloapen twij nachten bie ons. Mien zeun brocht ze vanmörn. Dij worren al groot. Over n poar joar motten ze noar de grode school en din motten ze keuzes moaken. Aine, hai is acht joar, zee: ‘Joa Pap, mor k wor nait zo’n irritante puber heur.’ Dij heb ik dus ook weer opschreven want dij uutsproaken van dij kinder schrief ik op. Wat dij kinder der nait aalmoal uutkroamen. Laagst die echt de buutse uut en dat sleept mie der deur. Dat vin ik t belangriekste wat der is. Ik zee lest tegen mien vraauw: ‘Goh, wat hebben we doar n geluk mit. Wie maggen ons haanden dichtkniepen.’ Ze kinnen ook alles van mie kriegen. Moakt mie hailemoal niks uut.”
Meziek op diek beschrijft “de schierste stee in t heelal”. Volgens Alex Vissering is dat Nieuw Statenzijl. “Ik kwam doar deur mien waark bie t wotterschap. t Is zo’n prachtege plek en doar mot t ook over goan. t Is n beetje n ode aan Nijstoatenziel. Doar zit van alles en doar is aaltied wat te beleven, zelfs mit dikke mist.”
De begeleiding met drie hoornpartijen van Rolf Verbeek valt op. “Dij is dirigent en het t conservatorium in Den Hoag doan. Ik haar Richard Visser, de dirigent van de Provincioale Brassband, vroagd: Wel mot ik doar veur hebben?’ ‘Most Rolf Verbeek hebben.’ Hai het de partijen inspeuld. Mor van ain partij ze e: ‘Dat is voor de trompet, maar ik ga het proberen.‘ Mit veul poesten en bloazen het hai dat ter op kregen. Ontzettend knap. Dat arrangement wol ik der echt in hebben, n intro en een uittro. Dat is tegenwoordeg uit den boze. Ze begunnen aalmoal direct mit t refrein, want t mot veur de radio draaid worden. Doar heb ik aigenlek schijt aan.”
“Rolf Verbeek was bie ons in de studio. t Is n hail beschaiden man. Ik zeg tegen hom: ‘Wat hest aalmoal doan?’ Hai zegt: ‘Ik heb niet zo’n studioervaring. Ik ben ooit n keer met t Metropoleorkest in Abbey Road geweest.’ Ik zee: ‘Mag ik je wel even aanraken?’ Beschaidenheid siert de mens ook n beetje.”
“Mien geluk is op gait over n man woar ik òf en tou kwam. Dou ik communicatiemedewaarker was, ree ik der langs. As hai in toene bezeg was, din stopte ik. Dat was in Wollinghoezen. Ain van de leste keren dat ik bie hom kwam lag e op knijen in toene. Hai nuimde mie Vissering. Din zee e: ‘Vissering kist mie overènde helpen?’ k Heb hom overènde holpen en hai zee: ‘Vissering, ik zit op t ènde van de doemstok. Loop mor eem mit.’ Hai ging thee zetten. Hai haar n viever en ging doar op n bankje zitten achter in toene. Hai was achter in de tachteg en hai haar n zeun verloren. Dij was van mien leeftied. Hai haar aaltied klassieke meziek aan stoan. De rest von e niks. Popmeziek en wat ik dee von hai ook niks. Hai las veul en ik haar haile gesprekken mit hom over van alles. Hai haar levenswieshaid en genoot van de klaine dingen. Dat is ook de kunst van zo’n man. Dou is hai terechde kommen in Old Wolde in Winschoot. Dou bin ik doar hìn goan.. Op de eerste verdaipen zat hai veur t roam in n rolstoule. Ik pak hom zo bie d’ aarm en zee: “Hé, Olle hou wordt t?” Dou dee e ogen open en haar e n glimlach om zien kop. k Heb n poosje mit hom zitten te proaten. Hai kon nait meer zoveul zeggen. k Was t maiste aan t woord en ik bin vot goan. Twij weke loater was hai dood. Ik bin op zien begrafenis west.”
“t Gait aigenlek ook over mien stiefvoader. Dij woonde in Brönneger, Doar was ik vrouger veul, n boer. Dat was ook zo’n man. Doar heb ik heul veul van leerd, sigaren roken en bier drinken, Mor ook wieshaid. t Laid Is n beetje n ode aan de wieshaid.” De balloade van de bladbloazer is een verhaal over een trieste man. “k Heb n hekel aan lawaai. Ik zit hier rondom in de bladbloazers en doar word ik hartstikke gek van. Din kin ik doar n negatief nummer over bladbloazers van moaken. Dou zat ik n beetje aan Willy Nelson te denken. Dij moakt verhoalen. Hai het n hoofdpersoon en der zit n kop en n kont aan. Ik docht: ik moak n verhoaltje mit n moraal van t verhaal: Hest bladbloazers wel neudeg? Nait mit t leven is nog laang en gelukkeg, mor mit n tragisch einde.”
As ik thoeskom bevestigt het gezegde ‘Oost west, thuis best’. “Dat is de strekking. Hest aal dat gezeur. t Was in coronatied. Op n gegeven moment hest alles al zain. As t din thuuskomst, din hest de rust mit mien bouken en mit mien gitaar. Din bin ik van dat gezeur hailemoal òf. Din kin ik de knop omzetten. k Wol het n beetje groots aanpakken. Ik kon hom wel gewoon op gitaar speulen. Din brengst de boodschap ook wel over. Mor ik docht: dij wichter [Martine Stulp (viool) en Barbera Vinke-Deinum (cello), JvdB] binnen der nou toch. Loat we dat mor zo doun.”
“Ik loop is n beetje ontstoan omdat ik veul wandelde in coronatied. As ik begun te lopen, din loop ik aalsmor deur. k Was aan t lopen. Ik haar de pas der goud in mit n floitje, Dat heb ik op de telefoon opnomen. Dou ging ik noar huus en heb ik de tekst binnen n haalf uur in mekoar flanst. In de studio mit Frans zeg ik: ‘Hier mot nog wat bie in. Nait n accordeon mor zo’n ding as bie Máxima mit dij troane.’
‘Oh’, zee e, ‘Dat is n bandoneon.’
‘Zo.n ding wil ik der in hebben.’
‘Nou’ zee e ‘der is n vent in Grunnen dij dat kin.’ ‘Joa’. zeg ik, ‘mor ik goa perbaaiern dij Kraaijenhof te fixen.’
k Heb zien manager benoaderd. k Heb de meziek opstuurd en even in de portemonnee keken. Ik kreeg ik n hail fijne reactie. “Ik zee: ‘Mit Alex’ en hai zee ‘Mit Karel Kraaijenhof.‘ ‘He Karel hou is t nou din?’ Toun haar ik hom te pakken. Zo is dat n beetje kommen. Frans het zien eerste arrangement moakt veur n bandoneon. Dij mot alle credits hebben. t Is n hail apaart instrument. t Is in Noord-Holland opnomen. Dat ken tegenwoordeg allemoal. k Heb n poar moal hail leuk contact mit Karel Kraaijenhof had. t is n haile leuke gast.”
“As ik de blues heb hebben we mit Jan Henk de Groot en Edwin Jongedijk inzongen. Wie haren hom in t theater al n poar keer doan en John mien bruir het mitzongen. Wie waren aan t opnemen en solo inspeulen op de akoestische gitaar. Achteróf was t: dat doun we nog mit Rowdy Prins, de gitarist. We waren bezeg en Frans zegt ‘wie loaten dat mooi stoan want dat is net echt’. Dij solopartijen doar bin ik echt wel trots op.”
Aan dooien wordt veul verdaind gaat over zangers die anderen imiteren. “Verschrikkelek vin ik dat. Ik kiek ook nooit noar dij talentenshows. Dat vin ik hailemoal verschrikkelek. De jeugd het de toukomst. De jeugd dij mot heur aigen weg goan en zuch nait loaten regeren deur lu dij geld aan heur verdainen willen. Of en tou springt ter aine uut dij zuchzulf blift. Hest Jimi Hendrix, Johnny Cash en Elvis dij bekende artiesten. Ik ben n poar moal in Amerika west, Nashville en Memphis. Doar hest studio’s. Doar nemen dij mensen nummers op van dij zangers. Dat hest in Grunnen ook. Van dij mìnsen dij Ede Stoal opnemen en din n beetje emotioneel zingen en n beetje moeilek kieken. Dat is n beetje mien ding: Dat gedoe mit dat nep en mit dat fake.”
“Adrian Farmer speult n prachtege partij der in en Martine mit n riedeltje op t ènne. Echt dij hebben mit heur baiden echt zitten zwaiten mor t was echt n geweldege dag. t Was n dag om in te liesten. t Is n beetje bluegrass.” De banjo speelt daarbij een belangrijke rol. “Adrian is n virtuoos op dat ding. k Heb ook n poar gitaren van hom. Dij gitaren doar bin ik heul wies mit..” Zijn kleindochter heeft zijn verzameling geteld: “Drijenzeuventeg. Ook mit mandolines en ukeleles der bie. Ik verzoamel gitaren en ik vuil mie doar hartstikke goud bie. Ik heb ain lievelingsinstrument. Dat is n Gibson L-200. Dat is n Emmylou Harris-model. Doar speul ik aaltied akoestisch mit en ik heb elektrische gitaren. Drij, vaare woar ik noar gelang de band mit wizzel. De rest is allemoal decor.”
In t Wodt makkeleker klinkt de stem van een wijze pensionado door. “Mit n mooie solo van Anne Doedens uut Eelde mit de pedal steel. Wieshaid het ook mit olderdom te moaken. Worst inderdoad wat milder en makkeleker. Eerst denkst dast de haile wereld op dien scholders mitdroagen most en din op n gegeven moment hest zoiets van: t Zol allemoal wel en wordt t n bepoalde onverschilleghaid. Mor dat bedoul ik nait zo as ik dat zeg. t Is òfstand nemen en dat vin ik gezond. Doar gait dit nummer, It gets easier, van Willie Nelson over. Dat is zo’n krachteg nummer. Toun ik dij heurde, docht ik : Bedankt Willie, dij hestoe veur mie schreven. Ik heb t drok mit niks. Zo is t n beetje. Ik heb t echt wel drok mit dij cd en dat bouk mor ik kin ook zeggen: ‘Jongens dou even rusteg aan. Bel mie volgende weke mor.’ Dat kin ik ook aal beter.”
“Mit de Troebadoers hebben we ook weer plannen. Din zal der wel weer wat van Willie Nelson op batterij kommen. Dij troebadoers, dat is n cadeautje. Super wat mie overkommen is en dij andere jongens ook heur. Wie hebben veul contact en dij jongen as dij in de klaidkoamer zitten, din hebben ze t over meziek en din denk ik: woar hebben ze t in godsnoam over? Din kom ik doar mit Willie Nelson aan en din schaiten ze in de lach. Mor ja, t wederzijds respect is zo groot. Wie pakken n gitaar, drij stemmen en der gebeurt wat. Dat is onze kracht. Wie hebben n poar ontzettend leuke nummers schreven. Ik vin Riekdom zulf ain van de mooiste Grunneger nummers. Gewoon ook de waardering veur mekoar. Jan Henk is de muzikant. Dij schrift nummers mit tien akkoorden en ik mit drije. Edwin Jongedijk, n topper is dat. t Klinkt gewoon hartstikke goud. Dat is echt n cadeautje. Doar bin k zo bliede mit. Dat ik doar bie heuren mag. Wie hebben n beetje plannen in 2023. Din hoop ik dat we weer aan de bak kinnen en aans mor n joar loater. Wie hebben alweer n poar optredens stoan traauwens. Mor dat we din weer n nije cd en n theatershow doun. Dat liekt mie geweldeg.”
“Mit dij Groanrepubliek van mie as de nummer twije in de Grunneger Top-doezend. Dat is ook geweldig. Dij kapde der ook al flink in bie mie. Dat haar ik nooit verwacht. Dat is eindelek toch n bepoalde waardering. Over t algemain is t: Wel in Grunnen of in Nederland de kop boven t maaiveld uutstekt, din wordt dij der òfhakt. t Is nou wel dat ze t n beetje accepteren. Dij ol kerel dij ook nog n beetje meziek moakt. Most n beetje bie de les blieven en dat is ook ontzettend leuk om te doun, ik bin overal mit bezeg, mit n theatershow en ook nog wat solo. Zo bin ik aan de gang en ik vin dat prima zo. Ik goa mit de meziek nait mit pensioen.”
Bouk: Vogelwies veur toaveloaksters, €25,-. CD: Vogeltjesman, €17,50, Bouk + CD: €35,-. Inclusief verzending. Bestellen via: www.alexvissering.nl.
naar Alex Vissering