TOAL EN TAIKEN
TIEDSCHRIFT VEUR GRUNNEGER KULTUUR
39e JOARGANG - NUMMER 1
meert 2021Toal en taiken
op het web
SPAIGELPROATJE
ROLF SCHREUDER
Al heel lang drukt de geluidstechnicus en muziekproducent een stempel op de Groningstalige muziek. Maar meestal blijft hij op de achtergrond en dat vindt hij prima. “Vrouger veur ‘Rondje Noord’ heb ik ook wel mit prizzenteerd. k Heb ook wel dingen doan op tillevizie. Ik ken dat wel n beetje, Mor ik denk dat n aander doar aaltied veul beter in is. Dus doarom dou ik dat nait.”
Hoewel hij tot vorig jaar in Hoogezand woonde, was de blik van de jonge Rolf (Sappemeer, 1967) helemaal op zijn geboorteplaats gericht. “Wie woonden vlak aan de grìns mit Sapmeer aan de Stationsweg. Mor wie gingen in Sapmeer noar schoul en noar de winkels.”
“Van kinds óf aan bin ik aaltied al bewonderaar van André van Duin west. Ik heb ook n keer n boukwaark moakt veur schoul over André van Duin. Doar haar ik n negen en n haalf veur. Doar was ik heul trots op. André van Duin mit zien originele aanpak en hou hai flaauwekul heul makkelek verkopen en verpakken kin. Dat hai n ploatje oetbrocht met allain mor as titel en as tekst ‘Ta-ta-ta’. As je dat doun duren, dat is toch knap. Allenneg mor flaauwekul en dat t vervolgens een enorme top-40 hit wordt. Dat is toch heul interessant hou dat kin. Dat is ook wat ik aaltied bie Pé en Rinus heb. Dij flaauwekul en dij humor in de streektoal.”
Al vroeg zette hij stappen in zijn carrière als geluidstechnicus. “Mit n klasgenootje van mie op legere schoul, gingen wie bandjes monteren mit fragmentjes en hou dij op mekoar reageerden. As der n feestje was op legere schoul gingen wie optreden as bandparodist.”
De volgende school was wel in Hoogezand. De LTS, Elektro-metaal. “Dat is n combinoatie want as je dat op D-niveau doun wollen. Din mos je twij richtingen doun. Ik heb n bruir en twij zusters en dij binnen aalmoal older as ik. Dij binnen noar de MAVO goan. Mor ik wol noar de LTS. Ik wol mit mien handen waarken. Loater bin ik noar Stad tou goan. k Wol nait noar de MTS mor noar de detailhandelsschoul. Mien bruir dij luip toun stage en zee: ‘Commercieel onderwijs dat is wel wat voor jou’. Ik bin doar hingoan mor ik kon nait geliek noar de middelboare. Ik bin instroomt in drije-vare van de legere. Dat was veur mie n makkie. Ik heb mie toun mit de leerlingenvereniging bemuid en de schoulkraant. k Haar t gewoon drok.”
“Ik zag veul in t ondernemersschap, bie mien familie ook. Ik vuilde mie doar ook heul aarg thuus omdat doar n heule vrije cultuur was. Aigen evenementen organiseren. Wie haren ontdekt dat doar per leerling vief gulden per joar budget was veur de schoulkrant. En der was gain schoulkraant. Dus dat geld dat hebben wie opaaist en toun kwam der een echte, fantastische schoulkraant. Wie kregen hailemoal de vrije hand om dingen te ontwikkelen en dat von ik zo mooi aan dij schoul, want ik haar nauweleks tied veur de lezzen. t Was in feite ook n praktijkervoaren dij je opdeden. Noar n drukkerij in Hoogezaand en dij het dij schoulkraanten drukt. Dat dee hai mit inkt dij hai nog over haar. De kleuren van de oetgoaven waren ook elke keer verschillend. Wie deden dat natuurlek op milieuvrundelek papier, dat gerecyclede, van dat broenachtege papier. Dij schoulkraant zag der fantastisch uut met ook nog n duurzaamheidsgedachte der achter. Dus je leerde speulenderwies ook het ondernemersschap en mooie dingen te maoken mit mìnsen. Dat is wat we nog aaltied doun natuurlek, want dat is ook mien waark bie de omroep. Wat we natuurlek ook mit Twij deuntjes doun. Mìnsen uut te doagen nije laidjes op te nemen en meziekopnoames te moaken. Mooie dingen te moaken, dat paasde bie dij schoul. Wel goud wat ik doar leerd heb.”
“k Zat ook bie n jeugdverainen. Doar haren we technische spullen. Wie deden klusjes. Veul op campings aan t waark mit drive-inshowtjes, play-backshows. Ik was hailtied mit meziek bezeg, mit apperatuur en mit geluud.”
“Toun ik zestien wuir, bin ik bie Sint Jozef kommen. Doar was n bejaardentehuus mit n bejaardenomroup. Elke zundagmörn draaiden wie ploatjes veur bewoners en personeel veur de drij tehuzen in Hoogezaand. De Burcht, Voor Anker en Sint Jozef. Dij waren aan elkoar koppeld mit n droadtelefoon, n soort opgewaardeerde telefoonverbinding. Elke zundagmörn moakten wie programma’s veur de oldern. Dat heb ik joaren doan. Dat was n heul gezellege club en de aanloop noar de radio in feite.”
“Elke dunderdag gingen wie noar de ploatenwinkel, de top-40 hoalen en kieken wat der weer veur nijs was. In dij tied is ook de lokale omroup in Hoogezand opricht. Dij is veurtkommen uut dij bejaardenomroep. Dat clubje is ook met de lokoale omroep in Hoogezaand, Radio Compagnie, begonnen. Doar haar ik ook verschillende programma’s. k Was ain van de veurtrekkers doarin en doar dee ik ook lokoatieprogrammaatjes. Wat ik leerde bie de bejaardenomroep kon ik goud bruken bie de lokoale omroup, bie n jubileum of in een bioscoop en ik wait nait woar in Sapmeer. Dus dat heb ik ook in dij tied ontwikkeld. Dus de lokale omroup kwam der ook nog bie. Doar wollen we ook aalmoal de nijste singeltjes draaien en ook veurspellen welke nummers hits wuiren. Mor doar dee ik nog nait zoveul mit streektoalmeziek. Behaalve Johan Raspe, dij kwam natuurlek uut Sapmeer. Ik von in dij tied streektoalmeziek wel mooi mor ik was toch veural oriënteerd op de landeleke hits. Ik was de benjamin van de club dus ik draaide maistied veur t personeel. Ik was wel technicus bie dij andere programma’s, geesteleke of ploatjesprogramma’s. Mor as t personeel pauze haar, din zörgde ik veur meziek veur heur en dat was een beetje mainstream.”
“De middelboare detailhandelsschoul was een drijjoarege oplaiden. Onderhand was ik al twinteg en ondertussen ook al freelance. t Koste wel wat muite bie de detailhandelschoul om bie n middenstander stage te lopen mor k heb stage lopen bie Leo Smit van Smit Geluidstechniek in Hoogezaand. Ik bin doar n beetje hangen bleven en heb veul freelance kluzzen doan. Gewoon veur miezulf en klusjes bie Leo Smit. k Bin ook stage goan lopen bie Radio Drenthe. Dat begon net in 1989. k Heb vroagd of ik de meziek doun mog.”
“Op n gegeven moment was ik zo drok dat ik gain tied meer haar veur schoul. k Bin op n gegeven moment deur de decaan opbeld. Ik mos even langskommen veur n gesprek. Mor ik haar n klus. Dus ik vruig: ‘Kan dat ook op een ander tijdstip want ik ben dan aan ‘t werk.’ ‘Nee, je moet hier morgen om acht uur zijn!’ Nou, ik heb ik mie geliek oetschreven. Toun wos ik wel dat t toch niks worden zol. Dus bin ik mit schoul stopt en dee weer klusjes. Dou bin ik op de meziekofdailen kommen bie Radio Drenthe in 1990. k Heb doar n haalve boan had op t meziekbureau. Vaar joar achtermekoar. Varentwinteg uur in dainst en de rest freelance as technicus.”
“Dat was echt radio en doar was ook veul meer geld veur live muziekopnoames en kerkdainsten. Dus ik heb doar veul ervoaren opdoan. Op n gegeven moment ging Leo Smit noar Radio Noord want Noord en Drenthe wurren in 1989 splitst.”
“In 1994 heb ik bie Roel Dijkhuizen solliciteerd. k Heb doar varentwinteg uur op t meziekbureau kregen bie Noord. Doar kreeg ik contact mit Pé Daalemmer en Rooie Rinus, Peter en Frank. In 2004 bin ik bie de theatershow van Voorheen de Bende kommen. Ik bin noar Noord toustapt en heb zegd: “Ik wil wel minder waarken want ik krieg nou zoveul aanbod. Toun zeden ze goa din mor uut dainst. Din huren we die wel in as we die neudeg hebben.”
“As freelancer kin je zeggen: ‘Ik goa nou weer n theatertour doun mit Pé en Rinus. Dus nou kin ik n moandje nait.’ Dat is makkelek in te pazen en veur alle partijen is dat handeg.”
“In dij tussentied was der ook tillevizie biekommen en ik dee ook veul dingen op tillevizie. Muziek op tv, Noordclips, Noordtips en ik wait nait aal. Mooie streektoalmeziek was der toun ook al. Der waren heul veul bandjes dij begonnen mit heur eerst videoclips en op TV Noord zonden we dat uut. Dat is nou aalmoal veurbie. Der komt nou hoast niks meer op tv. Allenneg een beetje nijs. Der is hailemoal gain meziek meer op tv in Grunnen. Dat zit nou op internet, op YouTube.”
“Van lieverlee kwammen der steeds meer bandjes dij theaterproducties doun gingen. k Heb Harry Niehof zien theatershows doan. Veur Wia Buze heb ik n aantal theoatershows doan en Iemandsland van Bert Hadders in Nij Bunen. Sneeuwwitje heb ik doan mit de cast rondom Bert Visscher, Carmen Schilstra en Alina Kiers. Doar zol n vervolg op kommen dit joar. Dat zol Roodkapje worden. Dat is nait deurgoan deur corona. Dat ligt op de plaank.
“Bie de leste veurstellen in Delfziel van Sneeuwwitje strukelde n acteur over n kabel en t heule zendernet vuil uut. Dat waren twinteg zenders of zo en t was in n laidje. Dus opains vaalt t geluud uut. Allenneg de bedroade apparatuur, dij dee t nog. Dus n aantal instrumenten dij heurdest nog. Mor t heule ensemble vuil uut. n Loze tecnicus dij zag dat en stak heul snel dij stekker der weer in. Dat het n haalve minuut duurd of zo.”
Mit Carmen Schilstra en Alina Kiers hebben we veureg joar in Oosterwietwerd ook n boerderij hailemoal omtoverd tot corona-proof theater. Doar hebben Freek de Jonge en Bert Visscher optreden en alle overege artiesten. Doar komt nog n vervolg op volgend joar als we corona weer n beetje onder de doem hebben.”
“Dat theoaterwaark dat is heul mooi want t binnen aalmoal noordeleke artiesten. Dus dij theoatertechnici, dij kin ik onderhand ook. Dat is ontzettend leuk en dat is ook wel weer thuuskommen en zai zain Rolf kommen. Ain tillefoontje is genog. Dat is heul aarg leuk.”
“Iemandsland van Bert Hadders was prachteg en Van Middelsom noar Madrid van Harry Niehof was van boetengewone klazze. Ik heb ook n heule zet leden al n toertje doan mit Olaf Vos en Alex Vissering. Dat was n Jaap Alkema productie. Mit Jaap Alkema heb ik ook de eerste grode tillevizieshows ontwikkeld: Alle 50 Goud. Dat was: ‘Wie willen nou wat doun op tv en as je nou zappen van RTL noar de NOS of RTV Noord, de kwaliteit mot t zulfde wezen.’ Dij kaans hebben we kregen. De financiering was rond. t Was fantastisch. Dij clipjes dij binnen nog steeds te zain op YouTube en dat is al twinteg joar leden. Nou dat was n fantastisch project. Dus ik heb n heul arsenaal van mooie herinneringen.”
“Der gebeurt aaltied wel wat. Mit de veurstelling Oet in 2004, veurdat ik uut de zoal wegging om t geluud te doun, luip ik nog n keer alles langs. Noar de ontvangers om te kieken of ik alle zenders binnen kreeg. Ik stap noar Alina tou en dij haar zo’n overall aan. Dij ging as n soort beveiliger eerst de zoal in. Ik zee: ‘Ik hoor je zender niet meer. Heb je hem wel aan staan’. ‘Och’ zegt ze. ‘Ik durf het niet te vertellen maar die was in de wc gevallen.’ Dat duurde ze mie nait te vertèllen. Dus wie hebben n nij zendertje pakt en dij zender hebben we goud opdreugd op de verwarming. As je der over deur proaten din binnen der nog veul meer anekdotes.”
Zijn huwelijk met Derk Boltendal was een item op het NOS-journaal. “k haar n klusje. Ik mos ploatjes draaien bie de Gemeente Hoogezand-Sappemeer. Dat was in de eerste week van 2010. Toun zee börgemeester in heur tousproak: ‘We hebben wel wat nieuws in Sappemeer. We gaan ook stelletjes trouwen die dat op 10-10-10 willen. Dat is een zondag. Officieel kun je niet op zondag trouwen maar wij gaan dat in Sappemeer mogelijk maken.’ Dus toun heb ik geliek Derk ten huwelek vroagd. Ik zee: ‘Dat goan wie doun’. t Was smörns om haalf elf. Doar stonnen televisiecamera’s bie van NOS. Der warren nog twij kerels dij trauwen gingen en doarom was dat nijsweerdeg. Ons feest haren we op n boot soavends veur n mannetje of zeuventeg-tachteg. We zatten bie de Engelsmansplaat tussen Schiermonnikoog en Grunnen. t Was prachteg weer en oostenwind. De boot was te laang veur t wad. Dus dij wur tegen de Engelsmanplaat aanbloazen. t Wuir heul snel leegwotter en mit dij boot hebben we vaar uur vastlegen op de Engelsmanplaat. Dat was nog veur de tied van WhatsApp en zo. Dus wie kregen aalmoal sms’jes dat we op tillevizie waren. De tillefoon ontplofde zowat: ‘Je bent op tv. Je bent op tv’. Wie hebben t loater wel terugzain.”
Schreuder werkt intussen ook in Hilversum. “Dij regionoale omroepen binnen aalmoal veranderd. Ze hebben de studio’s òfstöt. Ze hebben gain grote studio’s meer. Ze hebben allenneg mor n dj-setje en alle programmamoakers dij draaien zulf heur ploatjes. Dat komt uut de computer tegenwoordeg. Zai doun zulf de techniek en ik bin toch echt n technicus. k Docht bie mie zulf: as ik dit waark doun wil, din mout ik verder kieken. Din mot ik noar Hilversum. Dat was ook aaltied al n soort dreum van mie. k Haar n aantal collega’s in Grunnen dij ook al in Hilversum waarkten en toun zee ik tegen een collega van Drenthe: ‘Wie mouten n dagje Hilversum doun.’ Ik wol dat verbindingscentrum wel n keer zain. Hai haar der vrouger waarkt als NOS-er en zee: ‘Dat doen we. Een treinkaartje kopen en een dagje Hilversum. Ik ga een paar oud-collega’s bellen waar we langs kunnen.’ Wie hebben n dagje Hilversum doan. Ik heb noar aanlaiden doarvan mien cv’tje instuurd.”
“Ik bin met nachtdainsten begonnen. Toun was Radio 1 ’s nachts ook nog bedaind. Loater kwam t weekend der bie. Overdag kwammen der meerdere programma’s bie en zo is mien waarkpakketje doar ook uutbraid. Ik waark zo tussen de twinteg en datteg uur in Hilversum en de rest in Grunnen. Doardeur ben ik deur n pretteg toeval ook bie de Tour de France terecht kommen en noar de Olympische Spelen in Londen west. Dus ik heb allerlei cadeautje op lokoatsie mitmoakt as freelancer. Dus dat is nait veur niks.”
Zijn echtgenoot heeft wel begrip voor zijn drukke leven. “Hai is ook ondernemer en waarkt ook vrij haard. Op t ogenblik nait want hai is hairstylist en ook aine dij nait in een negen tot vief-boantje paast en secuur waarkt. Wie binnen baiden nogal gepassioneerd zeg mor. Dat is t veurdail mor ook t noadail want onze vakaansie motten wie goud ofstemmen. Ook omdat ik in Hilversum zit. Wie hebben n klain huuske in Hollandse Rading in t bos en n lutje hondje. As ik nachtdainsten draai din gaait hai n week mit, mit de hond. Dat kin hai plannen as der gain corona is. Hai zit nou thuus en dat is natuurlek frustrerend. Mor de weekends goan wie ook voak noar Hollandse Rading noar ons vakaansiehuuske. Heerlek!”
Schreuder woont sinds vorig jaar in Groningen en heeft daar een eigen studio aan huis. “Dij spullen haar ik aal toun ik in Hoogezaand woonde. Bie de veurege corona lockdown in meert, wie waren net verhuusd hier noar de Stad tou, ston ain koamer nog vol mit deuzen mit mien apparatuur. Ik heb direct Johan Viswat beld. Dij is muzikant mor ook meubelbaauwer. Dij het veur mie n meubeltje baauwd veur mien mengpaneel en mien lözze apperatuur. Wie hebben in n mum van tied de studio hier baauwd veurdat wie mit Twij deuntjes in de lockdown zaten en dat is gewoon hartstikke mooi. De podcast Mien credo dij waark ik hier ook òf en nog wat dingetjes. Ik kin hier goud uut de vouten. t Is gewoon n ollerwetse radiostudio, moakt van joaren negenteg spullen. Het is nait t nijste van t nijste mor t waarkt wel. Ook olle analoge apparatuur, olle pick-ups, de eerste cd-spelers. Aalmoal hoogweerdege apparatuur mor wel al twinteg joar old. Doar hol ik van. k Ben gain early adapter. Early adapters betoalen gewoon doezend euro teveul mor motten t nijste spul hebben.”