naar Zuver Scheerwol
Deze pagina is bijgewerkt op
TOAL EN TAIKEN
TIEDSCHRIFT VEUR GRUNNEGER KULTUUR
34e JOARGANG - NUMMER 5
december 2016Toal en taiken
op het web
SPAIGELPROATJE
Fries Wolma van Zuver Scheerwol
Het begon eigenlijk al in 2002. “We wilden toen een bandje opzetten mit meer muzikanten en hebben n veurlopege noam kozen: Scheering En Inslag. Dat was mit bevriende muzikanten. We hebben zo wat dingetjes doan, goeie doelen, op Serious Request. Mor op n gegeven moment zeeën we: We willen mit ons baaiden gewoon wat meer goan doun; wat schrieven en opnemen,” vertelt Fries Wolma (1948). Samen met Sijtse Scheeringa (1952) vormt hij sinds 2010 het duo Zuver Scheerwol dat een jaar later uitgroeide tot een echte band.
“Ik bin n Stadjer,” zegt de oud natuurkundeleraar met een muzikaal alter ego. De liedschrijver, zanger, gitarist en producent die nu in Schouwerzijl woont was op zijn veertiende al sologitarist bij The Javelins. De roemruchte Groninger rockband kwam in 2008 aan zijn einde door het plotseling overlijden van zanger Jan Suiveer.
Het eerste Groningstalige nummer schreef Wolma in 1997 voor Johan Raspe. “Veur hom heb ik nummers schreven met teksten van Henk Puister en aigen teksten veur de cd, Ik goa mien aigen weg. Johan het mie omturnd. Hai zee: ‘Doe bist n rocker en ik wil een cd moaken. k Vin dastoe de arrangementen en de productie most doun en de stijl dijstoe speulst, wil ik ter in hebben. Ik begon mit teksten van Henk Puister. Doar heb ik muziek op moakt. Op n gegeven moment heb ik ter ook zulf n nummer bieschreven, Mien muziek.”
“Sinds Johan bin ik mie verdaipen goan in t Grunnings. Henk Puister het mie op mien fouten wezen. Den zee hai: ‘dat mot zo en dat mot zo’. Dat ging aal beter. Sunds dij tied bin ik ook nait veul meer mit Engelstoaleg bezeg. Ik heb mie hailemoal stört op t dialect.
t Zingen en t schrieven in t Grunnings doar kist veul in kwiet. Dat is net as in t Engels. Dat het bepoalde woorden. Dij liggen lekker in t geheur. Dat hest in t Grunnings ook. t Nederlands is n beetje kil. t Grunnings het n bepoalde waarmte. Dat paast heul mooi bie de muziek. Ast doar n melodie op moakst, lopt dat lekker en klinkt dat lekker. De klankkleuren dij binnen heerlek en kist gewoon dien aai kwiet.”
Toch was Gronings niet de voertaal thuis. “Ik kom uut n femilie, uut de Stad, ik heb twij oldere bruiers en die proatten Stad-Grunnings. Toen ik geboren wer - ik bin de jongste, n noakomertje - mos iedereen opeens Nederlands proaten, want dat was beter veur mien opvoeding. ‘Ja’, zee mien moe, ‘dat is beter voor Fries.’ Mien bruiers vonden dat heulemoal niks. Dij vonden dat verschrikkelek. Ik bin opgruid mit Nederlands en half Stads, alles deur elkoar hin. Haalf put- haalf regenwotter zeg mor.“
Fries Wolma kwam door de productie van een cd (Swingend deur de nacht) met Sijtse Scheeringa in contact. Met de parttime taxichauffeur uit Niehove speelde hij eerst in Scheering En Inslag.
De kiem voor Zuver Scheerwol werd gelegd toen beiden terugkeerden van een concert in Amsterdam. “Onderweg zagen we in n dörpje n aankondeging van n trekkertrekwedstried. Gelijk n beetje aan t brainstormen. Zo van ‘Oh, doar kin ik wel n nummer over schrieven: Ik bin n trekkergek.’ Zo is dat begonnen. Die week dernoa, in mien studiootje, bin ik ter mit bezeg west. Aan t end van de week had ik t nummer kloar en toen hebben we die als eerste single uutbrocht mit ons baaiden.” Dat was in 2010. Na een jaar kwamen Eric Kuipers (basgitaar) en Wally van der Reijt (drums) erbij. “Wie dochten ‘wie motten der toch wat mensen achter hebben’, want brengst wel n single uut en dat klinkt als een stevege rockband. Dat kist mit zien twijen niet doen natuurlek.”
“Wie haren t idee wie zingen over de boeren en over t laand hier in Grunnen. Die boeren die komen der allemoal op òf mit t soundje van Normaal en Mooi Wark. Wie dochten den kennen wie veul waark kriegen mit al die trekkertrekwedstrieden. Mor dat was n tegenvaler want doar haren ze geen geld veur. Ze haren maistal n diskjockey en we kregen der heulemoal niet zoveel werk van. Zowat zet geen zoden aan de diek. Dus zo huvven wie niet deur te goan. Wie willen ons aigen soundje hebben. Doar bin ik mit aan t schrieven goan. Ook mit wat ik als bagage mitkregen heb uut t verleden. n Beetje rock, pop- en countryinvloeden en dat soort dingen doar binnen wie op goan deurborduren.”
Een simpele oplossing kon het verschil in dialect tussen Wolma en Scheeringa overbruggen. “We zingen in het Veenkolonioals en dat is ook wat Henk Puister aanlevert. We moeten der wel n beetje een lijn in trekken want anders heurst alle dialecten deurelkoar hìn: Westerketiers, Veenkolonioals en Hogelands en dat is niet de bedoeling.”
Een jaar geleden verscheen de eerste cd van Zuver Scheerwol. “Dij cd mos natuurlek n noam hebben. Je kennen n titel van n nummer nemen mor wie vonden geen een titel die der veur in aanmerking kwam. t Mot ook niet te lang wezen: kört mor krachteg. Toen kwammen wie noa n heule tied op Doalders. Ik von t n mooi woord. Dat zegt ook alles over die cd. t Is n doalders ploatje.”
Met Ik rok en ik rol geeft Zuver Scheerwol al meteen zijn visitekaartje af. “Dit is wel een van de nummers die sprekend is veur wat we speulen: Wat veur meziek we moaken en dat we van stevege meziek holden. Dat komt heulemaal uut dat nummer. t Knalt der uut en doarom is t ook t eerste nummer worden.”
Trammelaant op t pladdelaand is een totaal ander nummer waarin de twee stemmen uitstekend bij elkaar blijken te passen. “Sijtse dij het n mooie volle ronde stem dus zo’n eerste zangpartij is uutstekend veur dit soort nummers. Trammelaant, doar zit n verhaal achter dat echt gebeurd is.” Het vertelt over twee buurmannen die azen op een boerderij. De een gaat ermee vandoor en de ander is ontzettende kwaad. Het was een succesnummer op RTV-Noord. “Dij het nummer een west in Noord Negen en we hebben n tv-uutzending had mit ons baiden in de Nacht van Noord, soamen mit t Noordpoolorkest. Dat was echt n kick veur ons. Mor ook n beetje spannend allemoal want t is op n heul andere manier arrangeerd. t Was echt geweldeg, zo’n groot orkest mit ons baaiden mit die bloazers en zo. Mooi was dat.”
Koeskillen is een klassiek rocknummer, ook met een verhaal. “Ik was mit Wally onderweg en hai was n beetje stil. Ik zeg: ‘wat is der aan de hand’?” Hij bleek kiespijn te hebben. “Hai was niet echt te spreken en zat doar n beetje mit n chagarijnege kop. Toen dacht ik ‘doar ken ik mooi n nummer over schrieven.’ Zo is dat nummer ontstoan.” Jelle Faber speelt erbij op saxofoon.
Roelien is een lied met een tekst van Henk Puister. “k heb meer teksten van hom en dit kwam der uut: n beetje countryachteg.” Ook een beetje jaren zestig maar wel met een stukje soft porno: “Hai wui mie haard en stief”. Zo’n tekst kwam in de jaren zestig zeker niet voor. “Ik had dij tekst van Henk en doar zat n ander coupletje bie. Die von ik zelf niet zo denderend goud passen in t nummer. We mailen altied mitmekoar en toen zee ik: ‘Henk, die tekst moet n beetje roeger, Die is n beetje gewoon’. We binnen hèn en weer goan mailen en toen kwam dit der uut. Henk die het altied zo van ‘ja, ja, ken dat wel?’ Mor doarnoa kreeg ik teksten en dij worden ook roeg. Ik heb hier nog meer teksten van hom liggen. Doar zit ook n beetje pornodingen in: t echte leven.”
t Ken mie vandoag niks meer schelen is een lied op tekst van Melle Hylkema, “n Dichter uut t Westerketier. De tekst is ook Westerketiersachteg. Wie bennen der mit bezeg west om t om te zetten. k Heb doar Henk nog veur vroagd moar toen liep t nait meer. Sijtse het de melodie der op moakt. t Gaait over liefde. t Is n heul andere tekst as van die andere nummers. t Is persoonlek, n beetje n rockballad. Mit die saxofoon der bij geft dat ook weer n ander gevoel door de klankkleur.”
Boeren on the move zou zo als filmmuziek in een western passen. Het werd ook n hitje dat in 2014 de twaalfde plaats in Alle 50 Goud bereikte. “Wie hebben der n clipje van moakt en dij is ontzettend veul bekeken.” Niels Lingbeek speelt orgel en aan het eind piano. “Mit hom werk ik heul goed soamen. Op Boeren on the move heeft die ook nog de baspartijen speuld. We waren toen nog op de grens van duo en band.”
“Tik tak tun, in t Nederlands is dat boter, kaas en eieren. Uut t Grunninger woordenboekje heb ik dat. Dat von ik wel n leuke uutdrukken. Doar omhèn heb ik dij tekst schreven: Tik, tak tun, veur niks schient de zun. n Beetje as een soort van protest.”
Sijtse zingt Baiten, mais en koren. “Aigenlek is dat t eerste nummer van Zuver Scheerwol. t Was in de tied dat Sijtse zien album uutkwam. Ik woonde in Aduard en had op zolder n studio inricht. Toen kwam hai mit dat nummer. Ik bin ik der mit aan de gang goan, heb t nummer arrangeerd en de mondharmonica der inspeuld. Toen we op n gegeven moment bezeg waren mit singles uut te brengen, hebben we deze ook mitnomen. Ik zee tegen Sijtse: ‘Dit nummer doar most mit deurgoan’. Ik wist niet dat t de stijl van Zuver Scheerwol worden zol. Ik had der al geliek oren noar. Doar bennen we verder op goan doorborduren. Niels het dij Herman Brood-piano der in doan. Veur de rest is t allemoal nog origineel bleven.”
De tekst beschrijft de schoonheid van het platteland. Dat is ook wat de twee muzikanten bindt. “t Volk, t land, de boeren, t waark op t laand, de omgeving, noem maar op. Want we wonen allebaaide in dit laand. Doar schrieven we over. Wie goan òf en tou wel ens n keer de aandere kaant op mit onderwaarpen mor t komt voak weer terug.”
“k Wait nait is n kloaglaid. Dij man dij voelt zich nait lekker en is aal overspannen, kin nait aan t waark en ik wait nait wat. Hai gaait t toentje in en t gaait n beetje dij kant van Ede Staal op. Ik zing de eerste stem omdat t meer rock en roll en n geinnummer is, mit n knipoog.”
Piene in mien haart is de cover van Calm after the storm van de Common Linnets. Anne Doedens speelt op pedalsteelgitaar. “Wie hebben probeerd om een beetje dezulfde sfeer der in te holden mor t is wat steviger. Ze waren op t songfestival bezeg en we waren aan t kieken. Op n gegeven moment had ik t idee: ‘n mooi nummer. k Kin der misschien wel n Grunninger tekst op moaken.’ Ik heb n fles wien opentrokken en om drij uur snachts had ik de tekst kloar en de fles wien was ook leeg.”
Het laatste lied, Ik bin n trekkergek, was ook de eerste single van Zuver Scheerwol. Het theatrale nummer spiegelt zich een beetje aan Normaal. Met de tekst “Wie leven ons leven mit n biertje in de haand”, stamt het uit de tijd dat Zuver Scheerwol nog het boerenrockcircuit in wilde duiken. “Wie binnen doar n beetje op terugkommen. t Punt is ook: As je dit repertoire speulen zollen, dan zit je in een houk. Doar is n apaart soort publiek voor. Maar der is ook publiek die hebben niet zoveul mit Mooi Wark en Normaal. Dat vinden ze te roeg en hailemoal niet mooi. Ik denk dat as je ainmoal in dij houk zitten, den kom je der ook nooit meer oet. Nou kinnen we gewoon meer kanten op. Kinst ook ens n keer n ander stijltje doen. Anders most altied weer t zelfde doen.
Diezelfde drive en diezelfde roege toestanden. Ze gooien ook nog mit bier. Dat hest der ook nog bie. Doar motten we hailemoal niks van hebben. We drinken t liever op. Nou kennen we gewoon ook ens n keer n klain laidje doun.”
Dat blijkt, want de band speelt veel rock maar wel met veel variatie. “Doar heur ik mensen ook wel ens over. Die zeggen prima cd veur in de auto omdat e zo afwizzelnd is.”
Doalders (http://www.cdenlp.eu, € 14,99, exclusief verzending)
naar Zuver Scheerwol