naar Harbert Grezel
Deze pagina is bijgewerkt op
TOAL EN TAIKEN
TIEDSCHRIFT VEUR GRUNNEGER KULTUUR
33e JOARGANG - NUMMER 3
juli 2015Toal en taiken
op het web
SPAIGELPROATJE
Harbert Grezel
De zanger-muzikant staat met één been in het verleden. “k Heb n olle auto. k Heb alles old. k Heb n verstaarker veur mien mondharmonica oet negentienvievendatteg. Dat is n His Masters Voice radio. k Heb aan aine vroagd ‘kist mie der n mondharmonicaverstaarker in baauwen’ en dat het e doan. Dus dat is gewoon de olle ‘look’, k vind dat mooi. Ik hol nait van dat nije.” Harbert Grezel is meer van de ‘vintage sound’. “Veur de beleving. Ik vond t vrouger wat waarmer, wat gemoedeleker, wat hoffeleker en beleefder. t Is nou zo kil allemoal. Mor t komt wel weer terug, de hang noar de gezelleghaid.”
Harbert ‘Herbie’ Grezel (1965) groeide op in Winschoten en startte zijn loopbaan als metaalbewerker bij Philips. Daarna volgde hij een opleiding als opticien. Af en toe repareert hij saxofoons. “As t ainegzins kin, bin ik natuurlek opticien want mit meziek kist gain geld verdainen.” ‘Helaas’ is dat wel zijn passie. Helaas? “Joa, omdat der zoveul tied in zitten gait en dat verdaint zuch nait terug.”
In zijn hoofd spelen voortdurend melodieën. “Wie haren vrouger n piano en dij was vaals. Dij was n haalve toon te leeg of te hoog en den most dat transponeren in dien heufd. Den most dat even in dien geheugen zetten. Ik denk dat t zo kommen is. Ik was ook loi. Ik wol eigelk nait leren. Mien bruier, dij speulde ook pioano. Den vruig ik hom ‘Kinst mie dat even veurspeulen’ want hai was net drij lezzen veur mie aan. Den hufde k dat nait te leren. Zo is dat traind. Mien juf dij haar dat op n gegeven moment deur: ‘Nou geef ik die even wat nijs, speul dat ains’. Ik zee, ‘dat kin ik nait’.”
Toch is er in die tijd een stevig muzikaal fundament gelegd. “De rock ’n roll heb ik van mien pa en de muzikoaliteit van mien moe. Dij speulde bie Fanfare Prins Hendrik in Scheemde. Ze speulde cornet. Doar was ze hail goud in. Mien pa dij haar lp’s van Pat Boone en Ray Connif. Mien pa was gain purist, mor hai haar aaltied wel Fats Domino en natuurlek Elvis. Dus doar bin ik mit opgruid.”
De basis voor zijn eigen muziek ligt vooral in de jaren vijftig. “Mien all time favorite, mien grote held, dat is Lewis Jordan. Hai het de blue print moakt van de rock ’n roll. Hai het de link legt tussen de jazz en de blues. Dat is jazzmeziek woar dast op kist jumpen, kist daanzen. Doarom nuimen ze dat jumpblues. Doarnoa kwam de rhytm and blues en toun kwam de rock ’n roll.” Het ligt allemaal vast in zijn platenverzameling. “k Heb zulfs Lewis Jordan op bakeliet”. Die draait hij op een koffergrammofoon waar een doosje met naalden bijhoort. “Dij most den wel weggooien want anders krigst der aal van dij slierten aanhangen op den duur.”
Little Pictures was de eerste band waarin hij speelde. “Dat was nait mien band. Doar was ik sideman. k Speulde harmonica en zong de twaide stem. Toun bin ik in 1998 begonnen mit High Temperature.”
De band speelde vooral blues en boogie woogie. “In t Engels. Toun bin ik Bert Hadders tegenkommen. Dij zee ‘most bie Jaap Alkema wezen, want dij het Stichten Nij en den most n Grunnegstoaleg nummer doun’. Ik wos nait of ik dat wel kon, mor ik vond dat wel n ludiek idee. Toun luip ik n moal langs n hek en doar hong n pakjesdroager aan, mor de fietse was weg. Haren ze dij fietse mitnomen. Toun docht ik: ‘Te loat’ en dat was mien eerste nummer in t Grunnegs, in 2001. k Vond dat wel mooi.
Waist wat t is, Grunnegs is n zweverege, zingende toal en ook wel recht veur de kop Dat is net n beetje as dat Amerikoans, Bam! n Beetje kört en dat mag ik wel. Ik kin natuurlek veul beter in t Grunnegs schrieven as in t Engels want dat is mien aigen toal nait. Dus dat is altied moeilek. Den komst nait wieder as n bepoald niveau en den holdt t op. As t n beetje mazzel hest, den hest ter n poar goie zinnen tussendeur. In t Grunnegs, dat kin den veul verder goan. k Vind dat gewoon geweldeg en ik kin ook mien aigen ding doarin doun.”
Met High Temperature bracht hij al elf jaar geleden de Groningstalige cd Snikhait uit. Ondertussen veranderde ook de naam van de band in Snikhait. Die bracht in maart een tweede cd uit met de titel Mous. Naast de bandleden Erik Zuidema (gitaar), Jan Joris Sportel (bas) en Gerrit Bruinink (drums) werkten daar diverse gastmuzikanten aan mee. Yvonne Schoenmaker leverde daarbij belangrijke en oorstrelende bijdragen. Harbert Grezel benaderde haar na een tip. “Ze woont in Stad en komt oet Veendam. Zai zingt fantastisch en het ook de goie tongval, hailemoal perfect.” Ze zingt als een ervaren jazz-zangeres “en dat terwijl ze gain blues-zangeres is, totoal nait. Ze is popzangeres. Ik heb dat heur veurlegd en ze zee: ‘ik wil t wel perbaaiern’ t Was in ainmoal goud, professioneel.”
De cd opent met Laiverd. Het duet Van Harbert en Yvonne is gebaseerd op een nummer uit 1949 van de Mills Brothers en Ella Fitzgerald, I gotta have my baby back. “Ella Fitgerald is ook ain van mien favorieten. Doar krieg ik kippevel van.” Het lied ademt de sfeer van een oude bakelieten plaat. ”Ast dij opzetst dan krakt e. De drummer dij draait aal gedureg zien brushes in t rond op zien snare drum. Den heur je dij olle sound.” Hol der nou es mit op is geen echt jazzliedje maar wel uit het leven gegrepen. “Woar gebeurd. Mien olle buren dij haren aaltied roezie.” Zelfs over de beerput. “Dij laag open. k Heb nog mitholpen en toun zat ze alleneg mor van t balkon te schèlden van ‘most opschaiten want ik mot weer noar toilet’. Toun docht ik: ‘man, man, mot dat nou zo?’ mor dij mìnsen dij binnen zo. Doar schrief ik n nummer over.”
Leutje Gertje stond in een langere versie ook al op de vorige cd maar kreeg nu een volledig nieuwe uitvoering met een cajunaccent.
Meneuvel bevat een levensles. “Elk en ain het zien meneuvels, mor wordst der aaltied op ofrekend astoe nait normoal bist. Ik bin ook nait normoal want ik bin muzikant. Veural in Grunnen hebben ze aaltied commentoar: ‘Ast normoal dust, bist aal gek genog’.
Neem nou gewoon aine zo as dat hai is. In Grunnen is dat nait aaltied zo makkelek. As doe in Amsterdam komst of in Utrecht den vinden ze dat wel normoal. Vrouger haar ik puntschounen aan of ik haar n board. Den was t ‘wat hest nou weer om de kinne hangen?’ Loat elkenain in zijn weerde. k Was vrouger aan t waark bie n opticien en doar kwam n vraauw. Ik zee ‘ik kom zo bij u’. Ze zee: ‘ik wacht wel even op de bril’. Ze klapde in handen en was n laidje aan t zingen. Eerst docht ik: ‘dat mìns is laang nait wies’. Mor dat was gewoon nait zo. Ze was gewoon zuchzulf. Dij neuriede n beetje. Woarom ook nait? Ze dut ter gain aine kwoad mit en ik von dat wel hail mooi dat ze dat zo dee. Maiste mìnsen dij commentoar hebben op n aander, dij duren dat gewoon zulf nait.”
In Stuutsiekoorn klinkt rock ’n roll. “Stuutsiekoorn, vind ik gewoon n mooi woord. Ik was aan t waark bie n saxofoonreperateur in Stad en dij zee: ‘hest dien stuutsiekoornboksem ook weer aan? Doar most n nummer over schrieven’.”
Grezel heeft wat met eten. Was het op de vorige cd n Aaierbaale. Hier is het Mous in een bluesverpakking. “k Heb aaltied honger as ik terugkom van n optreden. Mous dat vind ik mooi. Ja, mous mit Hemaworst.”
Het FC Grönnen laid valt een beetje uit de toon. Zelf is hij ook wat minder te spreken over het lied dat hij schreef ver voordat de club de cup veroverde in de Kuip. “De maiste mìnsen vinden dit nummer niks. Veul minsen zeggen: ‘t is zunde’. Doar hebben ze ook wel geliek aan mor n ode aan FC Groningen, dat vind ik gewoon leuk om te doun.”
Leutje potje, is een slaapliedje. “Op n gegeven moment zee onze bassist, Jan Joris: ‘ik word pa, mien vraauw dij is zwanger.’ k Zee: ‘Dat is mooi veur die’ en docht: ‘ik bin al redelijk old om nog pa te worden. Ik word gain voader meer.’ Ik haar n vlèzze vermouth veur mie stoan en om haalf drije was e leeg en t nummer haar ik schreven. t Is natuurlek n kinderlaidje en de maiste luu dij zeggen: ‘ach, dat goa ik toch nait schrieven. Dat is kinderachteg. Dat dust toch nait.’ Mor ik vind t toch wel weer stoer om dien gevuil doarin te lèggen. t Leeft en t is echt, hou simpel t ook is.”
Het slotnummer Schraai nait mien laifste krijgt door een uitvoering met drie saxofoons een bijzondere klank. “Mien waarkgever Louis Hummel in de saxofoonwinkel dij het t arrangement moakt.”
Met de zang van Yvonne Schoenmaker klinkt het weer anders dan de overige nummers, want Harbert Grezel houdt van variatie. “k Bin gewoon n beetje een fladderoar. Soms is t zus en soms is t zo, as t mor goud is. k Mag eigelk wel blues, mor k mag ook geern n beetje verder kieken. Nou en as n aander dat nait leuk vindt, nou ja. Jammer dan. Ik begriep dat ook wel, mor t mot nait aalmoal in ain categorie. t Mag best n beetje braider.”
Snikhait: Mous € 11,90 (exclusief verzending, www.marista.nl)
naar Harbert Grezel