naar Alex Vissering
Deze pagina is bijgewerkt op
TOAL EN TAIKEN
TIEDSCHRIFT VEUR GRUNNEGER KULTUUR
31e JOARGANG - NUMMER 4, JULI/AUGUSTUS 2013
Toal en taiken op het web
SPAIGELPROATJE
Bob Heidema
Dat ‘Grunneger spaigelploatjes’ exportproducten zijn, klinkt onwaarschijnlijk. Toch is het waar en Bob Heidema weet het zeker. De voorman van De Stroatklinkers is er nog steeds verbaasd over. “Wie hebben ontzettend veul cd’s verkocht. Op gain enkel festival hebben wie zoveul cd’s verkocht as doarzoot. Dat was echt hartstikke mooi man.“
Heidema is terug uit Zwitserland en nog steeds vol van het Bluegrassfestival in Willisau op zaterdag voor Pinksteren. “Wie kinnen hier weer n joartje op teren.” Hij dacht dat de playlist voor het festival vooral uit Engelse nummers moest bestaan. “Moar t ging nait om Engelstoalege muziek. Wie kregen een mailtje met verzuiknummertjes: Ik hol nog meer van die en Katrien en wat nait aal.” De organisator van het festival had De Stroatklinkers al eens in Nederland gehoord, cd’s gekocht en een plan gemaakt. “Hai haar onze leste cd ook al. Doar het e n aantal nummers oetkozen dij hai leuk von.” Na het succesvolle optreden bedacht Heidema: “Wie haren t Zwitsers volkslaid even instuderen mouten. Al was t moar drij regels west. Dat schoot mie te binnen toun t te loat was.”
De Stroatklinkers begonnen in 1991. Bob Heidema en de Engelsman Adrian Farmer wilden een bandje starten. “Doarveur haren wie Grass Grow. Dat was n echte bluegrassband. Ik haar ook nog een aander bandje en dat haite t Snoarenspul. Doaruut binnen de Straotklinkers ontstoan. Twij man uut Grass Grow, Adrian Farmer en Harry Jansen en twij man uut t Snoarenspul, Henk Bloupot en mien bruir Frank.” De huidige bezetting van de band is zoals toen, met één onderbreking. Dat was tijdens het verblijf van snarenvirtuoos Adrian Farmer in Engeland. Toen speelde Johanna Hamstra jarenlang banjo. De band brengt Groningstalige bluegrassmuziek. De eerste cd verscheen in 1992.
Eind vorig jaar lanceerde de groep haar zesde cd: Vrizze wind. Dat is ook de titel van een uptempo instrumentaaltje gecomponeerd door Adrian Farmer. Vooral het strijkwerk van gastmuzikant Joost van Es valt in dat nummer op. “Hai het n klassieke oplaiden haad. Moar de bluegrass en de folk, doar het e zuk hailemoal op spitst.”
Bij deze cd is elk instrument en elke stem apart geregistreerd en later gemixt. De vorige cd’s zijn opgenomen zoals het kwintet op het podium speelt. Bovendien krijgen de groepsleden meer ruimte om eigen muziek in te brengen en te zingen. In Der bennen veul mooie wichter in Grunnen schreef Farmer de muziek. ”Ik heb tegen Adrian zegt: ‘hier hest een tekst. Ik heb al muziek, moar ik loat die t nait heuren omdat ik groag wil, dastoe doar dien ai in legst.” Heidema zingt het lied deze keer, “omdat hai nait zo hail goud Grunnegs zingen kin.”
Bassist Frank Heidema zingt t Wichtje oet de twijde klas. Hij schreef een countrymelodie op de weemoedige tekst van Bob over het meisje dat plotseling de school verliet. “t Is echt zo gebeurd. Daip in mien onderbuuk heb ik dat gevuil, wat in de tekst zit, ook wel had. t Was n hartstikke leuke meid. Dat gevuil dat komt oprecht uut mien haart.”
Henk Bloupot zingt In mien auto. Daarvoor schreef hij ook de muziek. De tekst schiep Bob na een bezoek aan een verzamelaar van antieke auto’s. “Dij zee: ‘astoe ooit n videoclip moaken wilst, den kinst doe n auto van mie lainen’. Henk speult doar ukelele bie en gain accordeon. Dij clip is der nait kommen moar misschien dat we dat nog n keer doun.“
Harry Jansen zingt Stoplichten. “Hai komt van Slochter. Doar hebben ze hailemoal gain stoplichten. Hai het der drij keer n melodie bie moakt en drij keer was e nait tevreden. Uuteindelek is dit het toch worden.”
“Wie leven veur de muziek en wie leven der nait van” vindt Heidema. De zogenaamde kleine artiestenregeling zit hem dwars. De belastingafdracht maakt hobbyartiesten nogal duur. “As wie dat nait oafdroagen huvven, konden wie veul goudkoper speulen. Dan haren de verains dij ons bouken der aal moar veurdeel van.” Uit die frustratie groeide het liedje Meneer van de belasten. Op kunstige wijze is het Wilhelmus erin verpakt.
Ooit hoorde Bob Heidema John Wright Over my Mountain zingen. “Jammergenog leeft hai nait meer. Loater kocht ik dij cd van hom. Doar stond dat nummer van Dougie MacLean op mit tin whistle en de haile mikmak; n prachtege uutvoering. Wie hebben hom nait kopieerd mor wel in dat sfeertje brocht. Wie hebben hier gain baargen. Ik docht ‘ik schrief hom over t wotter’ moar ik kwam der nait uut. Ik haar t der toevalleg over met Simon Scholte, de directeur van VanBeresteyn in Veendam. Hai zee ‘wat is dat n mooi nummer. Loat mie der moar es mit bezig goan’.” Scholte schreef de tekst en Bob Heidema schaafde er nog wat aan. Met Geert Oude Weernink op tin whistle ademt Over t wotter een folky sfeer. “Der most natuurlijk aine tin whistle in speulen en toen docht ik aan Geert. Wat hai doar in doan het, dat paasde persies.”
t Is beter dast niks zègst schreef Heidema samen met Dick Kamphuis. ”Hai kwam bie mie mit ‘ik heb nou n mooi idee’. Ik zee ‘wat is den dat idee?’ Hai zee ‘nou t is beter dast niks zegst’. Dat paast wel bie de Grunnegers. Wie doarmit aan t schrieven, aan t speulen en aan t doun en uuteindelk is dat t laidje worden.”
Heidema haat slecht weer. Dat blijkt in Hondeweer. “As ik t weer moaken zol, den druk ik smörgens om zeuven uur op de knop van de zun. Om half negen den komt zunsondergang en veurdat ik mien ogen dicht dou, de knop van n mooi zaacht regentje. As ik om zeuven uur wakker wordt, den zet ik hom uut. Ik hol van de zummer. Ik trek laiver n T-shirt uut as aan. Mit schier weer bist ook beter gemutst.”
Keffee d iezern klap, is een vrolijk lied over zijn oude café bij de brug. Heidema fietst er nog wel eens naar toe. “Toun ik nog op stap ging, was dat n beetje mien stamcafé.”
Drie jaar geleden liep het huwelijk van Bob Heidema stuk. “Dat het mie ontzettend veul pien doan. Den lag ik gewoon nachten wakker noar de radio te luustern. Ik vuil met de radio in sloap. Smörgens wuir ik opains weer wakker mit de radio. Overdag haar ik vanzulf mien waark en mien oaflaiden. De radio was n soort medisien veur mie. Dij het mie ‘s nachts rust brocht.” Die ervaring legde Heidema vast in De radio.
t Laifste laifdes laid kijkt terug op die verloren liefde. “Je schrieven zo’n nummer as t aal veurbie is. Ik ken dat beter op papier zetten as dat ik dat tot de mond uut proat. n Grunneger zegt dat nait zo snel. Dat haar ik misschien wat meer tegen mien ex-vraauw motten zeggen: ‘Ik hol van die’. Ast veurbie is, den wil je dat wel van de Martinitoren ofschraiwen.” Geschenk oet de hemel is ook zo’n nooit uitgesproken liefdesverklaring. “t Het in elks gevaal mien gevuil recht doan.”
Een wat vreemde eend in de bijt is het - Nederlandstalige - Friesland van Ede Staal. De Stroatklinkers speelden het vaak op festivals in Friesland.
De cd sluit af met een snelle instrumentale versie van het Grunnegs laid. Volgens Heidema is het “n mooi nummer om mit te zingen.“ De tekst is bij de cd ingesloten omdat er toch nog Groningers zijn die het lied niet uit hun hoofd kennen. “Nait de olde garde, moar de middenklasse en de wat jongere mensen. Dij kinnen t Grunnegs laid ducht mie nait. Moar wie hebben dat ook n beetje uut de gein doan en as wie weer noar Zwitserlaand goan, speulen wie doar ook het Zwitsers volkslaid, in bluegrassstyle.” Ongetwijfeld zal dan de cd-export naar Zwitserland verder toenemen.
Vrizze wind, €16,99
naar Alex Vissering