TOAL EN TAIKEN
TIEDSCHRIFT VEUR GRUNNEGER KULTUUR
31e JOARGANG - NUMMER 3, MAAI/JUNI 2013
Toal en taiken op het web
SPAIGELPROATJE
Alex Vissering
Hij is “gekker op natuur as op beton” en maakt zich zorgen. Over de sturing van het wetenschappelijk onderzoek door planologen en het doorgeslagen natuurbeheer. Over de verrechtsing van de maatschappij en het geneuzel van politici. Veel meer dan over zijn eigen gezondheid. Toch moest Alex Vissering juist daarom stoppen als muskusrattenvanger. Dat vindt hij jammer. “Dat röttenvangen kon ik mit twij vingers in de neuze doun.” De dokter vond het echter niet meer verantwoord. Nu is hij communicatiemedewerker bij het Waterschap Hunze en Aa’s in Veendam.
“Ik bìn n soort hoffotogroaf van t wotterschap”, vertelt Vissering. Dat bevalt hem goed. Hij komt veel buiten. Met zijn camera doorkruist hij het waterschapsgebied; van het Zuidlaardermeer tot Bourtange en van Termunterzijl tot Zwartemeer. Hij komt op mooie plekjes. Natuurlijk in zijn ‘eigen’ Westerwolde. Op de vloeivelden in Ter Apel waar je reeën ziet. In de Carel Coenraadpolder “bie t Ambonezenbossie” heeft hij een ‘eigen bankje’ om in alle rust van de natuur te genieten.
Vissering is ook programmamaker bij RTV-Noord. Hij trekt door de provincie als ‘Noordman’ en maakte honderden Pronkjewailtjes over cultuur en natuur. Hij ziet zichzelf dan ook vooral als “dij man, dij in t veld lopt mit n kieker en gruine stevels aan.” Zoals hij zingt in het lied voor zijn driejarige kleindochter, die samen met Opa ook al de natuur verkent. Dat lied, Lutje wicht, staat op zijn nieuwe ‘spaigelploatje’, Gelukkeg in de regen. Want naast waterschapsmedewerker, programmamaker en natuurmens is hij ook nog gitaarverzamelaar, muzikant en zanger. Achter de tekst van elk lied van hem steekt een verhaal.
Het begon allemaal toen Alex acht was. “Mien olders haren n schounwinkel op Muzzelkenoal. Mien bruier dij zat in n bandje op de HBS in Stadskenoal. Dij haar n exoamenfuif bie ons in de winkel. Doar was aine mit n banjo en aine mit n gitaar en toun heb ik echt de kriebels kregen. t Het twaalf joar duurd veurdat ik mien eerste gitaar kreeg veur Sunterkloas. Ik heb n haalf joar gitaarles had en zo’n beetje twij joar gitaar zitten te pielen. Mien bruier kwam in n bandje mit Rolling Stones-meziek. Ainmoal bìn ik mitwest en dou haar ik t virus te pakken. Ik was vattien, vieftien joar. Dus ik bin zeker vatteg joar mit meziek bezeg”. De muzikant uit Ter Apel reisde naar Tennessee en Louisiana om zijn muzikale wortels te vinden. “Elke muziekliefhebber of muzikant zol eigenlek dij raaize moaken mouten. Dat is horizonverbraidend. Alles wast doe vattig joar speuld hest, komst doar tegen. Doar is meziek n bedriefstak en ale muzikanten dij doar rondlopen en speulen in Memphis en Nashville binnen gewoon aarg goud. En din is er moar ain ding veur n ‘Hollandais’ en dat is dien houd oafnemen en n lesje nedereghaid.”
In Amerikoa Highway 61 klinkt het geluid van de pedal steel die Thom Wessel bespeelt. De cajunwals is een impressie van Visserings laatste Amerikaanse reis. “Ik bin veureg joar mit mien zeun over de Ainenzestig noar t zuuden hìn reden noar de wereld van de cajun. De Fraanse kolonisten binnen noar Louisiana verbannen. Dat zit ze nou nog dwaars. Dij mensen goan zo van t Amerikoans-Engels over in t Fraans of andersom. Astoe doar binst, den ist net of doe bie dij familie op veziede bist. Zo oardeg binnen ze. Vandoar dat ik dat Fraanse refreintje schreven heb.”
In Veraander ik de wereld legt Vissering zich – niet echt tevreden – neer bij dingen die gebeuren. “Ik heb n poar joar laang dij Pronkjewailtjes moakt. Dus ik heb veul kilometers moakt en ik heb aaltied zegd: ‘ik wil nooit van mien leven in de file stoan. Moar nou rie ik drij doage in de week noar Veendam en moak ik mie der ook aan schuldig.”
Hoaven van Delfziel klinkt totaal anders dan het lied dat Ede Staal over de havenstad zingt. Met de viool van Willem Wolthuis op de achtergrond verhaalt Vissering vooral over de Dollard. “n Soamenvatten van ale bootraizen op d’Olle Tjoard. Soavends goa ik werom noar de Hoaven van Delfziel.” Het is ook een lied voor de inwoners. “As ik in de Meulenbaarg zit, den heb ik op ain of aander menaaier toch n hail staarke binding mit dij mensen doar. Ik kom wel van Westerwolde en van t veen, moar ik kìn mit dij mensen op t zulfde niveau proaten over t Wad. Hier in Westerwolde mot ik alles uutleggen.”
De negatieve aandacht voor Delfzijl doet hem pijn. “As der stront aan de knikker is in Delfziel dan springt Radio Noord der altied direct bovenop. Ik vin dat sneu veur de mensen. Zolst der moar wonen.”
In Is het woar is Vissering kritisch op de veranderende wereld. Planologen en wetenschappers heeft hij niet hoog zitten. “Ze kìnnen alles wel goan underzuiken moar doe kist n underzuik n kaande opdwingen. Dat wordt ook veul doan.”
De overdreven ordening zit hem ook dwars. “Wie hebben van Nederland zo’n cultiveerd laand moakt, t is gewoon ain grode toene. De Waddenzee is aigenlek t leste stukje ongerepte natuur van Nederland.”
De reggae Zolt, peper, siepels, knoflook is geen lied voor vegetariërs. “Ik mag groag n potje koken, lekker stukje vlees. Altied as ik wat zai vlaigen of rennen of zwemmen den zeg ik: ‘Hé, n vogeltje of vis, dat is vast wel lekker. n Beetje peper, siepeltje, knoflook’.” In het lied passeren een Limousin en een reiger. “Dij dikbillen binnen vlaisrassen en dij witte raiger vlugt noar t Zuudloardermeer. Dat is almoal echt gebeurd. t Is aigenlek n Pronkjewailtje in verskevörm”.
Voor zijn kleinzoon schreef Vissering Junior. Daarin klinkt Opa’s hoop door “dat die open stait vur elk en aine moar ook veur nije dingen en ideeën.”
In Luchtbel blijkt zijn afkeer van Wilders. “Ik vìn dat n haile roare man mit zien gekke ideeën. Doar krieg ik alsmor de kriebels van en t ainegste wat ik doun kin, is der n verske over schrieven.”
Politici zijn sowieso niet zijn grootste vrienden. Dat wordt duidelijk in Roam of roet. “Politici as dij begunnen te proaten dìn goan ze n beetje veur zuk uutkieken, net of ze hail intellegent binnen en dìn draaien ze een ploat òf dij ze uut kop leerd hebben. Ze loaten nooit veul van aachter heur tonge zain. Ze zeggen aaltied bedaachtzoam wat ze bedoulen. Der is nooit aine dij enthousiast wat zeggen zol want dat kin aaltijd tegen heur bruukt worden. Dat bedoel ik der n beetje mit.”
De buitenmens Alex Vissering kent zijn plaats in de wereld. Het titellied Gelukkeg in de regen “dekt aigenlek de haile loading. Ik mag groag boetendeure wezen en in welke omstandegheden dat moakt mie nait zoveul uut.”
In Meulens en örgels komt het minderwaardigheidsgevoel van de Groningers naar boven. “Dat zit gewoon in ons. Dat kinst nou ook weer zain mit dij gasboudel. Hou ze ons verneuken. Alles wordt weer noar Grunnen prutst. Grote boerenbedrieven met zoveul doezend koien pleuren ze hier dele en aardbevingen. Ze loaten ons aalmoal stikken. Het is n beetje n aanklacht tegen de rest van Nederland.”
Met Groningen moet je niet spotten vindt Alex Vissering. Hij is dan ook apetrots op de K. ter Laanprijs die hij in 2010 ontving. “Dat von ik geweldeg. Dat is natuurlek veur t haile Grunneger wereldje een compliment as je zo’n pries kriegen. Doar was ik wel echt verguld mit. Dij hangt ook mit eer in mien waarkkoamer.”
Toch zou de ‘beroepsgroninger’ het liefst willen dat we hem - meer dan zanger of prijswinnaar – zien als ‘Dij man dij in t veld lopt mit n kieker en gruine stevels aan’.
Gelukkeg in de Regen, €15
(www.alexvissering.nl)