24 februari 2010 |
Dagblad van het Noorden op het web |
'Winterraaize' live en op cd
Door Job van Schaik
GRONINGEN . Zaterdagmiddag wordt in het Groninger Museum de cd Winterraaize gepresenteerd. Bariton Henk Smit en fortepianist Stanley Hoogland hebben de Groningse variant van Franz Schuberts bekendste liederencyclus Die Winterreise opgenomen, waarmee een oude wens van de vertaler van de liederen, Siebo Jan Uffen, in vervulling is gegaan. De cyclus wordt komend weekeinde ook voor het eerst in zijn geheel uitgevoerd. Drie keer maar liefst.
Uffen (67) is neerlandicus, tekstdichter en publicist. Hij werkte tussen 1988 en 1998 tien jaar aan de vertaling van Die Winterreise in het Oldambtster dialect. "Mijn ouders stammen beiden uit het Oldambt", vertelt hij. "Het is mijn moedertaal." Na ruim tien jaar, waarin af en toe wel eens wat werd uitgevoerd van de cyclus, is de Winterraaize nu eindelijk helemaal te horen. En dat is voornamelijk te danken aan een Amsterdammer, Guus Dral, contrafagottist bij het Koninklijk Concertgebouworkest. " Ik heb Guus ontmoet bij een opname in 't Waarhuis in Aduarderzijl, waar ik de teksten voor geleverd had", vertelt Uffen. "Hij was zo enthousiast dat hij een stichting heeft opgericht: Vrienden van Winterraaize. Hij vond dat Winterraaize een keer helemaal moest worden uitgevoerd. 'je doet je best maar', zei ik. Ik was na tien jaar wel wat narrig geworden. Het was wat slapjes opgepakt, vond ik. Maar Guus heeft subsidies weten los te peuteren en nu gaat het dus gebeuren."
Uffen heeft na 1998 nog wel hier en daar een woordje veranderd aan de vertaling. "Ik wilde in klank heel dicht bij het origineel blijven", vertelt hij. "Gelukkig is het Oost-Gronings in klank redelijk verwant aan de taal hier over de grens." Zo luidt Uffens Oldambtster versie van Gute Nacht, het eerste lied van de cyclus: 'Vrumd kwam ik binnenschoeven, / vrumd schoef ik mor weer deur. / Maaimoand, vol bloumetoeven, / maaimoand brocht mie bloots fleur'. (Origineel: 'Fremd bin ich eingezogen, fremd zieh' ich wieder aus. / Der Mai war mir gewogen mit manchem Blumenstrauss.')
Uffen voelt een emotionele band met de eenzame hoofdfiguur uit de cyclus die door een meedogenloos landschap dwaalt. "Dat landschap is makkelijk om te zetten naar Oost-Groningen", meent de vertaler. "De eenzame, grijze weg die in het niets uitloopt...." De bergen en rotspaden in de gedichten waren nog wel een probleem. "Gelukkig heet alles wat hoger is dan een meter in het Gronings al een berg. Er komt alleen geen een keer 'klai' in voor."
Uffen worstelde nog het meest met woorden als 'Herz' en 'Brust'. "De zielbepalende woorden vormden het enige echte probleem. Probeer maar eens in het Gronings uitdrukkingen te vinden met 'hart' of 'borst'. 't Spul was weinig sentimenteel hier, vroeger..."
