28 april 1999 |
Provinciale Zeeuwse Courant op het web |
Blues in een speciale Bressische klank
door Rinus Willemsen
Het logo van de band maakte hij in een café. Op een bierviltje schetste hij met rappe hand een muzikant met een slappe hoed, die op een mondharmonica speelt. De zijkanten van de hoed zijn omhooggeflapt. Van opzij is net één oog van de speler zichtbaar. Het schetsje werd ingescand en vergroot. Het werd het logo van de band, zijn band, Crash Boogie.
John de Lijser uit Breskens kan er uren over vertellen, over zijn muziek en Crash Boogie. Één van zijn hoogtepunten was het optreden in Knokke, in de Travelerspub. "De zaole was tot in de nokke gevuld, bomvol wast, en wudder mao speel'n. De meeste bezoekers waoren trouwens onze vaste fans. Wan die 'aon me een êêleboel. Me speelde de pann'n van 't dek."
Meestal speelde de band in Breskens of omgeving. In Hulst, Philippine op de Mosselfeesten of Terneuzen. In Porgy and Bess. "Me zaoten in 't voorprogramma en dan stappende dao mee drie boddiegars Lee Clayton binn'n. Noe, dan worje toch we evetjes stille'óór." En uit zijn plakboek haalt John een aanplakbiljet, waarop alles keurig netjes zwart op wit gedrukt staat. Dat was in 1993. Dit tijd was ongetwijfeld het hoogtepunt van de band, die in 1979 werd geboren. Aan de wieg stond John de Lijser (1964). Zijn vaste maat was Cor Baris. John kreeg zijn lessen in de blues van Ries de Vuyst, een alom bekend zanger en musicus op dat gebied. "Het schóóne van die meziek", gaat de Lijser verder, "is da je j'n eih'n dao goed in kan uutleven. 't Themao is bekend en daorop kan dan lekker improviseren en dao deej'n wudder mao al te gèrn. Kiek, a je De Klokke Van Eremujen speelt, dan is dat af. Dao kaje niks an toevoeg'n. Da speelje dan ook ielke kéé opnieuw 't selfde, mao bie de blues is da anders. Dao gao je op improviseren. Wudder oefenden eigenlijk ook nie zó vee. Zó 's om de téé of drie wek'n. Dan lao je't we had. En Ries zei altied: Oefenen? Da mo je nii tuus doen, da doe je mao op tonêêl. Jao, zó gieng ta bie ons."
Toepasselijk
De naam is eigenlijk heel toepasselijk. Natuurlijk is die nauw verwant met Woogie Boogie, een genre in de jazz en blues. Maar er zit toch hier wat meer achter. "Kiek", zegt John, terwijl hij een foto laat zien waarop zijn maat Cor Baris een geluidsversterker naar de auto sleept. "Die versterker die was van 't merk Boogie Da staot'r op ee Awel, me waoren's flienk ant speel'n en dao zat'n goede sfeer in de zaole. Me zettende'éél de versterker open en toen riep 't 'r ééne: Crash die Boogie. Mee andere woor'n: zet 't geluud zó vère open, da die versterker uut mekaore spriengt. Nou, da vonn'n wudder zó leutig, mao me onz'andere naome veranderden in deze."
Vuurtoorn
Gemiddeld vijf tot zes keer per jaar pakten de mannen van Crash Boogie hun koffers en vertrokken ze naar een optreden. Een vast onderdeel was natuurlijk het Breskense Visserijfeest in augustus. En ook op Koninginnedag waren ze te horen op de muziektent. "Nêê, onbekènd waoren me zeker nii in Bresjes. De Heren van Amstel, da's eigenlijk onze uutvalsbaosis."
Als in 1991 de eerste cassette op de markt komt onder de naam D'n njisten is heel het dorp enthousiast en in minder dan een paar maanden is de hele oplage verkocht. Dat kon ook niet anders met Flat op d'n diek, een plaatselijk onderwerp dat zeer gevoelig lag, Droge Bek, en Vuulte Imenof.
Vooral het tweede nummer, Droge Bek, is een nummer gebleven, dat altijd nog gespeeld kan worden. Het is vlot van tekst en John speelt het altijd nog graag op gelegenheidsfeestjes. En d'r wordt ook vlug om gevraag.
Twee jaar later kwam de tweede cassette, getiteld Welnjee en dat was direct ook al een groot succes. Vooral het nummer De vuurtoorn. Dat onderdeel werd ook bekend dooreen t.v. optreden in dat jaar.
"Van het tillevisieprogrammao De Nomaoden, vroegen z ons mee te doen an een optreden. Dus mee caomeraos en al da gedoe. Wa dienk je? Mee een vissersboot nao de vuurtoren gevaoren en wudder ziengen en binst wier'n d'r dus opnaomes gemaokt. Mee 'n volle bus kwaomen die lui van de tillevisie. Zóiets 'ao men nog nóóit nie gezien. En die coamerao die zat bie wieze van spreken we op m'n voorôôfd. Jao, da was geweldig 'ôôr. Daor 'èn me vee plezier an beleefd."
Aan de titels van de cassettes en de songs is wel duidelijk te zien dat deze band in het dialect van het Land van Cadzand optreedt. De onderwerpen zijn uit de omgeving van Breskens. Het is allemaal heel direct herkenbaar. "Kiek", zegt John, terwijl hij verder bladert in zijn plakboeken, "t Genre van ons da's blues en anverwanten. Daorin kunn'n m'ons uutleven. Da kunn'n me natuurlijk vee beter in dialect, dan in 'Ollands. Me will'n ons zelf ziin. Mee Zêêuwse humor en eigen verzinsels. 't Is onze hubby, me spelen voo de leute en da kan je ook an ons zien. En an de mènsen dan iets 'ôôren uut de buurte, De PSD-blues of 't'Alve Maontje, dan kriegje sfeer, een goe gevoel." En als voorbeelden noemt hij dan de grote namen van Stevie Ray Vaughin en John Lee Hooker. De boogie crashte. Vorig jaar werd de animo wat minder. De band had 20 jaar bestaan en plannen voor een CD waren al flink uitgedokterd. Maar toch, er was iets veranderd. "Toen 'èn me mao besloten om 't even wa op een laog viertje te zetten." Johns zoon van ruim twee jaar loopt door de kamer. Zal hij over een aantal jaren de draad opnemen?
De overig leden van de band zijn doorgegaan. In andere formaties. John verzorgt nu zijn bonzaiplanten. "De blues gaf kikke een speciaole Bressische klank. Zó is 't ook mee me bonzaois. De techniek is Japans. De planten van mii kommen 'iere uut de buurte. Die kwêêke kik op' n bonzoai-manier."
Gevoel
Hij pakt zijn koffer, bergt de plakboeken op en wijst nog even op een stukje tekst uit het lied Van Bressies tot Cazand. Over de schrijfwijze van het dialect maakt hij zich niet druk: 't gaät orn het gevoel, om de klanken het herkenbare. Dat is het belangrijkste:
Van Bressies tot Cazand
'ei je t môôiste stikje strand
praot'n me plat as nôôit tevoren
wan ier bin 'k gebor'n.
Twintig jaar Crash Boogie. Volgens Johh is het niet afgelopen, het even een pauze. Op de Visserijfeesten van dit jaar zullen ze in elk geval niet van de partij zijn. "Mao jao, twintug jaor, da's nii niks."
