13 mei 1998 |
Provinciale Zeeuwse Courant op het web |
Dialect mag nu ook in het pluche zitten
door Marco Evenhuis
De belangstelling voor de Zeeuwse streektaal zit al ruim anderhalf jaar stevig in de lift. Tot voor kort uitte zich dat voor een goed deel in de vele reacties op dialectnieuws op de radio en in de krant, een aantal aardige uitspraken van provinciale politici en vooral in tal van particuliere initiatieven op het gebied van de streektaal. De afgelopen maanden organiseerden particulieren, werkgroepen van verenigingen en andere meer of minder direct betrokkenen tal van Zeeuwse avonden en andere vormen van Zeeuwstalig vermaak. Maar de mensen achter de programmering van reguliere podia negeerden de Zeeuwse hausse bijna volledig. De vertegenwoordigers van echte muziek en podiumkunsten zagen (en zien vaak nog steeds) Zeeuwse musici en vertellers blijkbaar niet voor vol aan. Maar daar lijkt verandering in te komen. Op het Bevrijdingsfestival Zeeland, dat vorige week in Vlissingen plaatsvond, was bijvoorbeeld voor het eerst aandacht voor muziek in de streektaal.
Rode draad
Klaas Overdam is coördinator van Uit in Vlissingen en is altijd zeer nauw betrokken bij de organisatie van het Bevrijdingsfestival. De Zeeuwse middag in het Arsenaaltheater was min of meer zijn idee: "Driekwart jaar geleden
zijn we begonnen met de voorbereidingen. We wilden in elk geval 2 Unlimited hier hebben, omdat een van de twee zangeressen uit Zeeland komt. Toen het zo hard ging met Bløf, hebben we hun natuurlijk ook gelijk weer geboekt. En toen ontstond ook nog eens het idee een tweede, multi-cultureel podium, op te zetten, met bijna alleen maar bands uit Zeeland. Op een gegeven ogenblik bleek Zeeland de rode draad door het programma te zijn. Die lijn hebben we toen doorgetrokken door programmering van de Zeeuwse middag. Het publiek wat op zo'n middag afkomt, is vaak iets ouder. En dat vonden wij ook een belangrijke overweging, omdat het Bevrijdingsfestival zich zo nadrukkelijk richt op jongere doelgroepen", meent Overdam. "Daarom is het juist zo leuk om te proberen een wat bredere doelgroep aan te spreken."
De opkomst van de Zeeuwse streektaal en de streekcultuur, speelde voor de organisatie ook een belangrijke rol: "Die Zeeuwse artiesten trekken door heel Zeeland heel wat publiek. Al met al genoeg aanleidingen om dat Zeeuwse programma te realiseren."
Uniek
Tijdens de Zeeuwse middag kon het publiek tweemaal komen kijken en luisteren naar Peter Dieleman, Anja Kopmels, het Scheldeloodsenkoor en Piet Brakman, die tevens de presentatie van de voorstellingen voor zijn rekening nam. Het Scheldeloodsenkoor was een wat vreemde, maar niettemin zeer gewaardeerde eend in de bijt.
Peter Dieleman had het goed naar zijn zin in Vlissingen: "Een Zeeuws programma op het Bevrijdingsfestival is best uniek. Ik heb zoiets in elk geval nog niet eerder meegemaakt. Maar ik moet eerlijk zeggen, dat het voor mij gewoon een optreden is. Of het nu voor een Oranjevereniging met Koninginnedag is, of voor een of ander dorpsfeest, ik kom gewoon m'n versjes zingen. Ik heb overigens niet het idee dat er nu ook een heel ander publiek in de zaal zit dan anders."
"De voorstelling zelf vond ik bijzonder geslaagd. Een leuke programmering, het Scheldeloodsenkoor erbij. En de mensen hebben genoten. Ze zaten nu's lekker op't pluche."
Dieleman genoot zelf ook: zijn nieuwe cd ging tussen de twee voorstellingen grif van de hand: Hij loopt als een trein. Ik heb al behoorlijk wat winkels opnieuw moeten bevoorraden. Bovendien zijn de reacties van de mensen heel positief. En dat is natuurlijk het belangrijkste."
Peter Dieleman mag dan al drie cd's op zijn naam hebben staan, Anja Kopmels eerste cd laat nog steeds op zich wachten. Piet Brakman kon het in zijn presentatie niet nalaten Anja nog eens aan te sporen daar toch snel 's aan te gaan werken. Maar de Noord-Bevelandse heeft voorlopig geen tijd: "Ik denk dat er eerder een tweede kleine is dan een eerste cd. Ik heb er nog zo weinig kijk op hoe ik dat's in het vat ga gieten. Ik heb best wel's wat ideen, maar die zet ik later meestal weer over boord. Of ik denk: zal ik eens wat mensen gaan bellen of een concept maken? Maar dat komt er dan gewoon niet van. Afijn, het is vooral de tijd die ontbreekt.
Beide artiesten betreuren het dat ze niet vaker voor dezelf de gelegenheid worden uitgenodigd. Het gebeurt niet veel dat er ergens meer dan één Zeeuwse artiest optreedt. Dat zou best vaker mogen gebeuren", vindt Anja Kopmels.
Peter Dieleman vult aan: "Meer dan één artiest is voor de meeste organisatoren toch te duur. Dat is toch jammer. Want het is leuk als je elkaar weer eens ziet, als je weer even kan bijkletsen. Je let op elkaars presentatie en je blijft beter op de hoogte van elkaars repertoire.
Goed bevallen
Klaas Overdam is bijzonder tevreden over de Zeeuwse middag tijdens het Bevrijdingsfestival: "Het is ons goed bevallen. Vandaar dat we nu ook voor de seizoensprogrammering aan het nadenken zijn over de plaats die Zeeuwse streekartiesten daarin in kunnen nemen. We hebben bijvoorbeeld gesprekken gehad met Ambras en Engel Reinhoudt. We willen er nu echt een serie van maken. Heel nadrukkelijk over een heel jaar verspreid. Misschien gekoppeld aan een aantal gebeurtenissen in de provincie. Het idee is in elk geval, dat het Arsenaaltheater ook een podium moet worden voor dat soort specifieke cultuuruitingen. 'Zeeuwse artiesten zijn populair", weet Overdam. "En omdat er op Walcheren op dat gebied nog niet veel gebeurt, willen we daar een podium voor creëren. Als je naar de kwaliteit kijkt, zijn die artiesten zelf overigens allang het dorpshuizencircuit ontstegen." Peter Dieleman merkt als artiest echter niet zoveel van de toegenomen populariteit van het Zeeuws: "Het is wel zo, dat je voordien nog wel 's tegen mensen aan liep, die vonden dat dialect en dialectmuziek niet zoveel voorstellen. En in het begin hoorde Omroep Zeeland daar bijvoorbeeld ook bij. Maar dat is iets bijgetrokken. Alhoewel ik het raar blijf vinden, dat er, om even bij de Omroep te blijven, buiten de daarvoor bestemde uurtjes geen Zeeuws gepraat wordt. In elk geval niet door de medewerkers."
Commissaris
"Overigens doet het er blijkbaar wel toe wie iets positiefs over het Zeeuws zegt", meent Dieleman. "Sommigen van ons lopen al vijftien jaar goeie dingen over 't Zeeuws te roepen. Maar we worden pas serieus genomen nu de Commissaris van de Koningin wat over dialect gezegd heeft." Niettemin zijn het wel de woorden van de Commissaris die er indirect voor gezorgd hebben dat volgend seizoen voor het eerst Zeeuwse artiesten in de Vlissingse theaterprogrammering worden opgenomen. En daar zijn niet alleen de artiesten, maar zeker ook het publiek bij gebaat. Al was het alleen maar vanwege het pluche van het Arsenaaltheater.