9 augustus 2005 |
Provinciale Zeeuwse Courant op het web |
Oe meer gevoel,
oe meêr dialect
Als je moeder uit Spui komt en je vader uit Schapenbout dan kan het niet anders of je wordt met een Zeeuws-Vlaams accent geboren. Dialect speelt dan ook niet zomaar 'een rol' in zijn leven; het is zijn leven. Het leven van Tonnie Dieleman, geboren in Axel. Hij woont tegenwoordig met vrouw en hun vier maanden oude dochter Lieve in Middelburg.
Tonnie Dieleman speelde al lang gitaar en schreef weleens een liedje in het Engels, „'t Was nie meêr dan thuus een bitje pielen ee”, zegt hij. De omkeer kwam toen vorig jaar zijn moeder overleed. Hij schreef en zong het smartelijke afscheid van zich af in een vijftal liedjes en zette ze op een cd voor familie en vrienden. „Toen kwam het dialect in me wee boven. Zô 'n sterfgeval kom erg dichtebie en die beleving kwam t'r nie anders dan in dialect uut. Dat ging eêl natuurlijk en het past ok goed bie het eêrbetoon an m'n moeder. Zie sprak ok dialect en luusterde vaak naor de plaoten en cd's van Vermandere.”
Dat het schrijven in dialect bijna vanzelf gaat, is verklaarbaar als je van kindsbeen af dialect hebt geleerden gesproken. „Op de laogere schole mochten we gewoon dialect praoten. Op de middelbaore schole was dat anders. Daor kreeg ik nog es een 'alve punt aftrek vanwege m'n dialect.” Dialect is zo verweven met de wortels van je bestaan en met diepe emoties, dat, als je die gaat beschrijven en bezingen, het haast automatisch in dialect, gaat. „Ik was altied wè trots op m'n afkomst en op m'n dialect. Oe meêr je bie je gevoel komt, oe meêr je dialect ga praoten.” Maikel Harte van de Lamaketta's kreeg enkele teksten te lezen en stimuleerde Tonnie Dieleman om ermee door te gaan. Als je dan ook nog bekend bent met de liedjes van Willem Vermandere heb je het voorbeeld bij de hand. Dieleman kon het dan ook niet laten om als hommage aan zijn moeder een lied van Vermandere op te nemen.
(…)
Daè komme soms zukke doenkere dagen, dat de lucht nie open klaart
't Leven is soms zwaar te dragen da je liever nie geboren waart
Kom dan bie mien om je te wermen, 'k maak een kamer voe je greêd
'k Za je wiegen in m'n ermen, 'k za joe duken in mien kleêd
Duken is een (Zeeuws-)Vlaams woord voor instoppen, ook verbergen.
Dielemans eigen liedjes getuigen ondanks Vermandere toch van een heel eigen stijl. Hij luistert graag naar wat oudere countrymuziek, waarin ook vaak bijbelse symboliek wordt gebruikt. Zijn muziek sluit daar bij aan. Zelf legt hij de basis voor de melodie, zijn zwager helpt hem aan een passend arrangement. De liedjes op cd zijn thuisopnames. Een gedeelte uit het lied 'Alle vogels', geschreven in het Nederlands; maar met een onmiskenbaar Axels accent, gaat als volgt:
Alle vogels van de zee vliegen langzaam met je mee
Witte reiger, pelikaan, Schelde wordt nu de Jordaan
Het is maar zeven kilometer naar het beloofde land
Boven ons een witte reiger, een zilv'ren spa in m'n hand
Een boer die aan het werken is, brengt je een laatste groet
Doordat hij als we langs gaan, stil staat en z'n pet afdoet
Eenvoudig van tekst, maar indringend is het lied 'Ik mis je zo'.
Ooit was de wereld zo groot as joe, je bloed was werm en veilig
Mao al dat moois dat is nie meer. Ik mis je zo, het doe zo 'n zeer
Eens was de keuken' zo werm as joe, j'n anden zacht en rustig
Mao al dat moois...
Vroeger was het achter zô mooi as joe, de bloemenvol en kleurriek
Mao al dat moois...
Wie alleen het volgende lied zou kennen, zou Dieleman gemakkelijk kunnen verslijten voor, een rasechte cynicus. Uit '2.40 diep':
Ik wist a je nie wakker wakker was, mao da je ok nie sliep
Mao je lig noe 2.40 diep
Het is wee tied voe vlierbessen, ze zien precies goed riep
Mao jie lig noe 2.40 diep
Vertel nog es dat verhaal van toen die over 't water liep
Mao jie lig noe 2.40 diep
En bin jie noe angekommen bie wie de aarde schiep
Of lig j'alleên mao 2.40 diep
Dieleman is nog te kort bezig om al een omvangrijk oeuvre te hebben. ,,'t Kost vee tied, d'r zit vee dienkwerk in. Mao elken dag een woordje, een zinnetje...” En zo groeien de liedjes. Ook dochter Lieve heeft hem geïnspireerd. Hij hoopt op niet al te lange termijn toch eens een cd uit te brengen met een liedje of acht. En ook zou hij ze, geholpen door vriendenmuzikanten, wel eens willen uitproberen voor publiek. Maar ook daar heeft hij nog even tijd voor nodig.
Engel Reinhoudt
