7 maart 2011 |
Dagblad van het Noorden op het web |
Streektaal leeft als nooit tevoren
REPORTAGE
STREEKTAALPRIJZEN
• Bekroning voor dvd Wiede leegte mit daipte
• Prijs voor dichtbundel Hotel an 't spoor
Door Joep van Ruiten
Emmen Het lijkt onmogelijk streektaal los te zien van dat wat teloorgaat, van vroeger was het beter en vroeger komt nooit weer weerom. Zaterdag ook weer in deze krant, waar Daniël Lohues zijn column besloot met de zinnen ‘Hoe harder iets verdwijnt, hoe fanatieker sommige strijden voor het behoud. De leste der Mohikaans lig nog lange nie umme.’ Oftewel: het Drents en het Gronings gaan nog wel even mee.
Wat heet. Streektaal leeft, zeker in Groningen en Drenthe. Neem zo’n festival als Reur!, zaterdag in Emmen. “Het grootste van Nederland”, stelde Jan Germs, streektaalfunctionaris in Drenthe. “Iedereen wil hier staan, ik kan er bijna niet tegen mailen”, sprak organisator Bert Kamping. “Er is nu veel meer te doen dan in de jaren zestig en zeventig”, wist Jan Siebo Uffen, hoeder van de Groninger taal.
En het bleek ook uit de lijst met kandidaten voor de Dagblad van het Noorden Streektaalprijs, die zaterdag voor de zesde keer werd uitgereikt. Veertig titels hield de jury tegen het licht. Boeken uiteraard, proza en poëzie. Schijfjes, cd's en dvd's. Maar ook websites. De wereld verandert, en de streektaal verandert mee. “Meer dan vroeger wordt streektaal via muziek beleefd”, concludeerde juryvoorzitter Jan Evert Waalkens. “Vooral door jongeren.”
Maar zij niet alleen. Harry Niehof moest eerst 50 worden om te ontdekken dat het Gronings uit Middelstum hem beter past dan het Amerikaans uit Texas. “Dankzij het Gronings word ik steeds meer Harry Niehof”, vertelde hij toen hij werd ondervraagd over Golf noa golf, zijn meest persoonlijke album tot nu toe. “Als ik ruzie heb met mijn vriendin, zwijg ik - ik ben tenslotte Groninger. En dan zegt zij: ‘Ik wacht wel op het liedje’.”
Streektaal is een middel. Dat bewijst de dvd Wiede leegte mit daipte van stichting Landschap Oldambt, bekroond met een van de twee DvhN Streektaalprijzen (€1001). “Een prachtige verfilming van het Oldambt; vroeger en nu zonder haast bij elkaar gebracht. Harmonie tussen beeld, geluid en tekst”, aldus de jury. Het was voor het eerst dat de Streektaalprijs aan een filmproductie werd toegekend.
In Wiede leegte mit daipte vertellen inwoners van het Oldambt voor de camera van Anton Tiktak over de landschappelijke veranderingen in hun streek. In het Gronings. Soms met ingehouden woede en soms terwijl de ogen nat worden. Na de vorming van de nieuwe gemeente Oldambt kregen alle inwoners de dvd aangeboden. Opdat zij weten hoe het was en hoe het zo geworden is.
Martin Koster kreeg de Streektaalprijs voor Hotel an 't spoor; een bloemlezing uit 30 jaar poëzie waarin hij zijn verhouding tot Drenthe en het leven daarbuiten beschrijft. “Op een dwarse manier kijkt hij naar wat hem dierbaar is”, verwoordde Waalkens het juryoordeel. “Het landschap dat onherstelbaar wordt verbeterd, het bruine verleden van een deel van de Drenten, valse romantiek over hunebedden.”
