TIJDSCHRIFT
VOOR FOLK EN
WERELDMUZIEK
nummer 94, augustus /september 2004 |
NEWfolkSOUNDS op het web |
STREEKTAALMUZIEK
Onvoorstelbaar voor zuiderlingen, maar voor warme muziek moet je in Groningen zijn. Harry Niehof & Los Bomberos spelen het klaar om Cubaanse muziek met Groninger teksten te mixen: Op de Cuba Blues blijkt dat het landschap in het noorden de son behoeft: 'Ons pronkjewaail van een provincie / Het n landschap dat nooit verveelt / Mit zien aangeveegde nijbaauwwieken / En zien enorme lappen monoteelt.' De soms rauwe teksten staan bol van gefrustreerde liefdes, gebrek aan geld, ontaarde seks (moar nooit op zundag), understatement en een overvloed aan oer-Groninger woorden. De zang is soms wat zuunig, maar de muziek is met zijn typische mix van korte en lange ritmes onvervalst Cubaans. Dat ligt niet alleen aan Omnes Bonet Diaz - de enige Cubaan in het gezelschap - want de overige muzikanten spelen alsof het een lieve lust is. Niehof schreef vier nummers zelf. Die doen nauwelijks onder voor de echte Cuba muziek van de Buena Vista Social Club die ook wordt geëerd. Met Twei gerdientjes wordt een praktische invulling van Dos Gardenias gegeven. Het corazon-gevoel is met deze schijf deel van hartstochtelijke Groninger muziek geworden.
Voorheen de Bende oftewel de oud-Bende van Baflo Bill, alias ex-Rooie Rinus en ex-Pé Daalemmer plus Alina Kiers zijn weer opgestaan. Ze vieren dat in Groninger theaters en met een (multimediale) cd: Oet. Niet echt folk, maar wel volksmuziek. Want hele volksstammen trekken naar de - vaak ver van te voren uitverkochte - voorstellingen. De soms stevige rock (hier alweer ondersteund door Harry Niehof!) valt wel in de categorie 'topical songs'. Één van de leukste nummers is de toegift: Laidje veur de Keunigin, gewijd aan de laatste Koninginnedag in Groningen. Helaas is de optimale beleving van deze schijf natuurlijk slechts voor Groningers weggelegd.
Ernst Langhout zingt De tiden feroarje, alsof het een onvervalst Fries strijdlied is. Het is de opening van de schijf Dylan yn it Frysk van Langhout en Johan Keus. Harmen Wind tekende voor de vertaling van de meeste teksten. Alleen De wachttoer (All along the watchtower) werd door Langhout zelf in het Fries omgezet. Zowel sprankelend akoestisch, als zwaar elektrisch gitaarwerk vergezellen de uitstekend gezongen nummers. Juist die afwisseling maakt deze Dylan-cd erg boeiend. Johan Keus speelt daarbij - op verschillende gitaren - een eminente rol. Enkele andere muzikanten verlevendigen de tracks op cruciale momenten. De kweade Boadskipper (The wicked messenger) krijgt zo een magisch Chinees klinkend arrangement mee. Daaruit blijkt dat er ook aandacht aan de vorm is besteed. De arrangementen - ook van Keus - geven meesterschap aan. Het is een fraaie productie. In de ontelbare reeks van covers is dit er een die niet in kwaliteit inboet t.o.v. de oorspronkelijke meester. Al was het alleen maar door het fraaie gitaarspel. Wat dat betreft zou de veel geprezen songwriter bij deze Friezen wel wat gitaarles kunnen nemen.
De nieuwe schijf van Tiny Klomp, Kado veur mij, is een totaal andere dan haar vorige. De Drentstalige zangeres is gegroeid. Af en toe komt haar countryverleden naar boven zoals b.v. in Het hindert niet. Maar er is vooral veel andere muziek; onder meer covers van Marian Bradfield, Tom Paxton, Shane MacGowan en Kieron Goss. Die kregen een prima arrangement en muzikale invulling van Coos Grevelink mee. Maar ook de (zeer vrije) vertaler Frans Westenbrink blijkt een bekwame liedjessmid. Alle teksten op één na zijn van hem. Hij schiep ook enkele melodieën. Deze keer steekt er minder filosofie in zijn beschouwingen dan op de Westenbrink-cd uit 1993. Maar De brogge levert toch een mooi vergezicht op. De mooiste tracks zijn Levenslaank en Veur de zunne undergiet. Die vertalingen van Summer sent you (Noël Brazil) en The dimming of the day (Richard Thompson) zijn fraai en de arrangementen prima. En met Egbert Meyers in het achtergrondkoor krijgt vooral dit laatste lied een uitstekende lading. Het voordeel van Drents is dat het voor buitenstaanders redelijk goed verstaanbaar is. En Tiny Klomp draagt aan die begrijpelijkheid bij met een duidelijke stem en goede timing. Maar dit 'schieffien' is niet alleen van haar. Zeker ook van Coos Grevelink en Frans Westenbrink.
Klaas Schultz en Elfrieda Houkes vormen sinds enkele jaren het cabaretduo Gien Idee. Ze kennen elkaar al sinds eind jaren '80 en speelden onder meer samen in het Drents gezelschap 't Aol Volk. Voor het 50-jarig bestaan schreef Schultz teksten en muziek voor een revue. Beiden speelden mee. Wegens het succes werden ze gevraagd om de liedjes vaker te komen zingen. De teksten en de meeste muziek van hun eerste cd Oez eerste zijn van Schultz. Goede teksten en muzikaliteit worden gecombineerd zoals in Sentiment; een lied over de schooltijd vroeger en nu. De teksten zijn vooral cabaretesk; soms sfeervol, maar ook uitbundig; vaak met een jazzy inslag. De schijf klinkt goed, al moet gezegd worden dat je de kracht van het Drentse understatement pas echt leert kennen tijdens optredens.
Tiedzat bestaat sinds enkele jaren uit Maartje Wassink en Annie Werler. Bij optredens kwamen ze vaak mensen tegen die ook teksten schreven maar er eigenlijk niets mee deden. Het Veluws duo nodigde mensen daarom uit teksten op te sturen. Het tweetal zette die op muziek en organiseerde een speciaal concert om ze uit te voeren. Opnames werden gemaakt en het resultaat werd Tiedzat geet vremp. Een gewaagd project om zoiets uit te voeren met een gelegenheidsband en live op te nemen. Hier en daar hoor je ook wat twijfel die overigens tegen het einde van de schijf ingeruild is voor zelfverzekerdheid. Leuke nummers zitten er zeker tussen zoals De zoalen van Wodan, goed gelardeerd met vioolspel van Adrian Martig. En in het Sloapliedje dat Maartje Wassink solo zingt, komt de kwaliteit van haar stem naar boven. Bij een betere voorbereiding, was alles ongetwijfeld beter tot zijn recht gekomen. Maar het enthousiasme van deze 'dames met ballen' valt niet te remmen. Dat belooft nog wat!
Boelen - een nieuwe groep genoemd naar Legs Boelen, eerder actief in o.a. Eendragt, Tweedragt en het Waspiks Foekepot Ensemble - heeft de cd Aachterom gemaakt. Etnomusicologische plattelandspsychedelica noemt hij de muziek met veel folkkenmerken doorspekt met ongebruikelijke geluiden, jazzelementen, bluesrock en de onmiskenbare sound van The Shadows. Het volksliedje Maaike over het plattelandsmelkmeisje krijgt muzikale wendingen met stadsallures. Casteren Kermis en Naar Oostlaand worden door Boelen en zijn muzikanten eveneens nieuw vormgegeven. Ook Brassens' historie van de maîtresse die de liefhebber bedriegt krijgt een plek. Boelens combineert kleinkunst, folk en rock met erg goed verstaanbare Brabants teksten. Een goede soort verkeerde beenmuziek.
Noud Bongers laat z'n nieuwste cd Zomar..! vooral vrolijkheid en gezelligheid uitstralen. Meer Brabantse gemoedelijkheid (met 'n potje bier) dan op zijn vorige. Toch wil hij - zij het wat minder - filosofische inzichten met zijn luisteraar delen zoals in Tijd en de titelsong. Maar ook die beschouwingen over onthaasting sluiten weer aan bij die gemoedelijke sfeer. Liefst dertien muzikanten staan de Maaskanter bij. Dit sessieorkest onder de stimulerende leiding van Hennie Korsten, kent een veelheid aan instrumenten, waaronder een tin whistle en doedelzak bespeeld door Adje Grooten. Diverse liedstijlen - van samba tot luisterlied - worden door de muzikanten opgevoerd. Daarbij blijkt dat Bongers toch meer liedjesmaker dan zanger is.
In de Mariamaand mei verscheen Maria in Brabant met liedjes, gedichten en verhalen waarin de 'Moeder Gods' centraal staat. Sommigen kenden die teksten vanuit hun familie. De blinde zanger Toine Nooijens maakte zijn eigen tijdloze lied. Enkele gedichten werden op muziek gezet. Op de gevarieerde schijf komen vooral bijdragen van Annelieke Merx voor. Maar ook Martin de Barbanson, Jo van Heeswijk, Ruud van der Heijden, Henk Verhagen en Cor Swanenberg doen mee. Alle liedjes en gedichten zijn van oorsprong in dialect op één na. Dat lied is het traditionele Te Lourdes op de bergen dat hier wel 'op zijn Brabants' wordt gezongen. Ondanks het ogenschijnlijk zware thema is het resultaat licht geworden. Daarvoor zorgde niet alleen Roel Jongenelen als producent. Het heeft ook te maken met het beeld - gespiegeld in de muziek - dat Brabanders blijkbaar van Maria hebben. De opbrengst van de cd gaat naar het Sonnius Priesterfonds, een priester-stimuleringsfonds dat een ruggensteuntje in deze tijd van ontkerkelijking wel kan gebruiken.
Joop van den Bremen
HARRY NIEHOF & LOS BOMBEROS
Cuba blues
(Silvox SIL 110)
VOORHEEN DE BENDE
Cuba blues
(Silvox SIL 110)
ERNST LANGHOUT & JOHAN KEUS
Dylan yn it Frysk
(Marista MCD 7112)
TINY KLOMP
Kado veur mij
(VECO-records, VRCD 040404)
GIEN IDEE
Oez eerste
(Eigen uitgave / 0591-555258)
TIED ZAT
Tiedzat geet vremp
(Eigen uitgave / 055-3231921)
BOELEN
Aachterom
(Eigen uitgave / ONSZ 001CD)
NOUD BONGERS
Zomar!
(AMR 41-SSR 0327)
DIVERSE ARTIESTEN
Maria in Brabant
(Visco CD, 3023 JV)