VPRO-Gids, nr. 34 (21 augustus 1999) |
De VPRO op het web |
Nieuwe Twentse Spelling
volgens Finkers
ZOMERSPIJKERS, RADIO 2, 12.04-14.00 UUR
Goede tijden voor Finkers-fans. Hij is niet alleen vandaag te beluisteren in Vara's Zomerspijkers, aanstaande dinsdag is hij ook te zien in zijn natuurlijke leefomgeving (Almelo) bij KRO's Markant Nederland. Bovendien verschenen bij Uitgeverij Novella recent zijn verzamelde theaterteksten onder de titel Finkers op een hoop, plus een boek met de karakteristieke Finkers-titel Zijn minst beroerde liedjes, waarin zijn liedteksten staan afgedrukt.
Het aardige is, dat hij die liedteksten in het Nederlands én in het Twents heeft afgedrukt. Bovendien heeft hij twee cd's gemaakt waarop hij de Nederlandse en Twentse versies ten gehore brengt. Daarbij heeft Finkers al zijn vers-technisch vernuft moeten aanwenden. De eerste strofe van de Nederlandse variant van zijn bekende 'EHBO-lied' (uit de show 'EHBO is mijn lust en mijn leven') gaat bijvoorbeeld zo:
'Zie ik na de reclame, weer beelden van het front,
waar jongens elkaar verminken, creperen zwaar gewond.
Of een man wiens tong wordt uitgerukt omdat hij de waarheid zei,
dan voel ik het van binnen, dan breekt er iets in mij.'
De Twentse vertaling luidt:
'At ik wier op tilvisie, dee oorlogsbeelden zee,
van jonge jongs, dee doodbloodt in 't oerwoud of in 'n snee.
Of nen keerl den de tong is oetropt, umdat hee de woarheid zear,
dan reurt mie dat, dat döt mie wat, het maakt mie 't hert zo wee'
In een uitgebreide bijlage geeft Finkers een verantwoording voor zijn spelling van het Twents. Die blijkt namelijk nogal af te wijken van de gangbare spelling, zoals die is vastgelegd door Goaitsen van der Vliet in diens De Kreenk tuur de Twentse sproake en De Standaard Schriefwieze. Finkers is van mening dat Van der Vliet in zijn handboeken de spelling van het Twents teveel aanpast aan het Nederlands. De cabaretier wil minder concessies doen, ook al realiseert hij zich dat dit ten koste gaat van de leesbaarheid, ook voor goed ingevoerde Twenten.
Omdat Finkers heel goed beseft 'dat een streektaal die toch al sterk onder druk staat, niet staat te wachten op nog eens een spelling erbij, ziet hij zijn aangepaste spelling vooral als een soort discussiestuk. Wat Goaitsen van der Vliet daar van vindt blijft voorlopig onduidelijk want hij is op vakantie en niet bereikbaar voor commentaar.
