18 april 2006
De Swollenaer op het web
Wilbrink maakt comeback
in de popmuziekSober leven
(door Erik Driessen)
ZWOLLE - Liefde voor Bach zorgde ervoor dat Harm Jan Wilbrink vijf jaar uit de popmuziek stapte. Het dialectproject Uutspreken wakkerde het vuur bij de socioloog, zanger, oprichter van Eureka en voorzitter van de Stichting Vom Himmel hoch echter aan. Met onverwacht vervolg. Wilbrink heeft onlangs in de studio gezeten en brengt vermoedelijk nog dit jaar een soloalbum uit. "Ik ga voor MTV en de hitparades", lacht de gewezen kraker.
Daarvan meent hij vermoedelijk niets, want Wilbrink is wars van uiterlijkheden en streeft geen grote auto's en huizen na. Meer is minder. Sober leven als devies. Uit overtuiging. "Als we zo doorgaan, zijn we op weg naar de afgrond. Niet de toename van de bevolking is het probleem, maar de consumptie. Moet je kijken wat we allemaal uit de natuur halen om te kunnen leven. Al het groen verdwijnt uit de wereld. Daarmee maken we het natuursysteem kapot", zegt Wilbrink somber.
Hij ziet het in de omgeving. "Alle plaatsjes in Overijssel zijn de laatste tien, twintig jaar compleet veranderd. Vroeger staken kerktorens boven dorpen uit, nu zijn het grote kantoortorens. Oude cultuur gaat verloren. Ook in Zwolle. Dat is een treurig verhaal. Vroeger was deze stad het middelpunt van de wereld, veel belangrijker dan Amsterdam of Leiden. Zwolle zou veel trotser moeten zijn op die middeleeuwse cultuur. Ik word zenuwachtig van al die bouwprojecten. Het lijkt Almere wel." Het licht van de stad kan hem gestolen worden. Hessenpoort bij nacht als gruwel. "Waarom mag ik in Zwolle de sterren niet zien?"
Wilbrink heeft ooit met tranen in de ogen in de deuropening van de Proosdij gestaan. Bierdrinkende jongeren dansten op housemuziek. "Een middeleeuwse kerk die wordt verkocht. Daar begrijp ik niets van. Je verkoopt de hunebedden of de pyramides in Egypte toch ook niet? We doen als samenleving soms of kerken waardeloos zijn, terwijl ze altijd een functie kunnen houden. Stil worden, nadenken, rustig praten, vragen stellen en misschien antwoorden krijgen. Dat doe je in een kerk." Met de Stichting Vom Himmel hoch is hij zich gaan inzetten voor het behoud van oude kerken.
De liefde voor de kerk is bij Wilbrink niet van alle tijden. Op zijn zeventiende meldde hij de dominee in Dedemsvaart dat zijn geloof voorbij was. Wilbrink dook onder in de Zwolse krakerswereld. Tot Bach zijn wereld op de kop zette. "Als kraker ben ik oude kerken gaan bezoeken. Ik ontdekte dat ik nog steeds iets had met de sfeer. Toen ben ik orgelles gaan volgen in het Dominicanenklooster. Als ik na afloop de kerk uitkwam, zat ik een andere sfeer", vertelt Wilbrink. Hij herontdekte God, zij het een andere dan uit zijn jeugd. "God als bron van het leven, als de werkelijkheid zoals Gandhi zei. Soms zie ik een vogel vliegen en raak ik onder de indruk van zo'n beestje. Een zijn met de werkelijkheid, dat is God."
Wilbrink zoekt levensgeluk niet in materiële zaken. Een wandeling in de natuur is hem veel meer waard. Daarom maakt hij zich zorgen over het oprukkende beton. Groen wordt grijs. Daarover schreef hij een lied voor het dvd-project Uutspreken van de IJsselacademie. De presentatie in Hedon leverde voor Wilbrink meer op dan applaus en complimenten. "Een platencontract", glundert de in de folk gedompelde muzikant. "Rocken op een podium. Dat is ook een wezenlijk onderdeel van mij, heb ik ontdekt. Ik heb de nummers voor het album inmiddels ingezongen en de jongens van Muppetstuff maken daarbij arrangementen. Van de plaat verwacht ik best veel. Ik wil er uithalen wat er in zit."