23 februari 2006 |
De Stentor op het web |
Zingen in streektaal legt ziel van popmuzikant bloot
door PIETER STEENBERGEN
____________________________
ZWOLLE
Een echte muzikant vernieuwt zich het liefst dagelijks. Daarin ligt de uitdaging en de kick. Daarom ging een elftal ervaren muzikanten gretig in op het verzoek een nummer te schrijven in zijn vertrouwde genre, maar wel in een ‘vreemde’ taal: het eigen dialect. Dat maakte veel los.
Bevrijding, ontmaagding, puurheid. Het zijn diepe gevoelens die aan de basis liggen van het gebruik van grote woorden. De Zwolse zangers Erwin Nijhoff, Bert Vrieling en Rob Bults schrikken er niet voor terug als ze praten over een voor hen nieuwe ervaring: een nummer vertolken in de streektaal die je als kind sprak. Het verzoek van de IJsselacadamie landde in goede aarde.
‘Ik heb er nooit aan gedacht dit eerder te doen, maar het voelde alsof een slagader werd doorgesneden.’ De metafoor is van de Zwolse zanger Bert Vrieling. De overdrijving zij hem vergeven, maar zingen in je jeugdidioom heeft veel impact. Dat moge duidelijk zijn.
`Bert klonk nog nooit zo intiem en kwetsbaar. En Erwin heeft niet eerder zo’n uitgesproken tekst geschreven. Ik vond het grappig om te merken dat artiesten, die ik al jaren ken, zodra ze in de streektaal zingen, heel andere songteksten schrijven. Dat is ontwapenend’, stelt Albert Bartelds, streektaalconsulent aan de IJsselacademie en samen met Rob Bults van Xplosief initiator van het project.
Erwin Nijhoff knikt: ‘Ik groeide op in Hessum als protestant tussen katholieken en heb die achtergrond nu gebruikt om over de wereldgodsdiensten te schrijven. Zo geloof ik dat mensen de woorden van de profeten heel anders uitleggen dan ze bedoeld zijn. Bij mijn Engelstalige werk denk ik minder na bij wat ik schrijf. In je streektaal ben je toch kritischer omdat de taal meer eigen is. Het nodigt uit tot autobiografisch schrijven, minder steekwoordgewijs, meer verhalend’, aldus de singer-songwriter.
Het inspireerde de Zwollenaar om direct maar meerdere nummers te schrijven. Troubadours uit verschillende streken die het dialect hoog houden, kunnen zich warmen aan zijn verhoogde belangstelling.
Bert Vrieling associeerde het verzoek allereerst met de taal in de kroeg en rootsmuziek, ‘In de kroeg word je in plat Zwols uitgetest. Dan hun je niet aankomen met een rollende ‘rrr’. Dialect klinkt grappig.’
Zichzelf serieus nemen in het dialect vindt de in Coevorden geboren Vrieling moeilijk. Hij twijfelt of zijn in Zwols gezongen bijdrage de toehoorders zal betoveren. ‘Ik ben zenuwachtig voor de presentatie in Hedon. Zal het wel aankomen bij het publiek?’, aldus Vrieling.
De diep in de Overijsselse veenlagen gewortelde woorden moesten wel deels worden opgegraven. ‘Ik heb mijn tekst laten corrigeren door Minke Kraijer’, lacht Vrieling.
‘Ook ik moest er even inkomen. Normaal spreek ik min of meer Nederlands’, bekent Nijhof. Alle songs op de dvd zijn voorzien van een professionele clip. ‘Bij sommige zangers zijn we terug gegaan naar de streek of het dorp waar ze vandaan komen, maar niet bij iedereen. Het is geen ontdek je plekje geworden. We hebben geprobeerd om de sfeer die het liedje oproept uit te beelden’, vertelt Marc Stakenburg (KRO, onder meer Leidsekade Live, die de vormgeving van de clips verzorgde.
Het leidde onder meer tot een hilarische opname van Bert Vrieling, die eigenlijk niet voor de camera wilde. ‘Zijn lied gaat over een zanger die met een bandje mag meespelen. Je ziet een ingetogen zingende Bert met op de achtergrond een woest spelende band. Hij kon zichzelf nauwelijks verstaan’, lacht de radiomaker. De Amsterdammer doet mee dankzij een fijn stukje netwerk: ‘Ik vind het een mooi project en ben blij dat er meer wordt gedaan dan de geijkte muziekpaden. Dialect is dankzij Normaal geaccepteerd. Bovendien zijn de dialecten naar elkaar toegegroeid. Blanke jongeren hoor je Surinaams spreken. Taal is een mengeling geworden.’
Albert Bartelds concludeert: ‘Muziek draait om geloofwaardigheid. En als ik deze meneren hoor zingen in hun dialect van vroeger, dan geloof ik ze.’ Er zijn plannen om de live vertolking van de nummers niet te beperken tot de presentatie op 3 maart in Hedon. Gedacht wordt aan een theatertour.
Dvd-presentatie in bijzonder Hedonweekend
De presentatie van de unieke pop-cd in Overijssels dialect valt in een bijzonder Hedonweekend. Op vrijdag 3 maart schuiven alle deelnemende dvd-artiesten aan voor een optreden Voor de bij vlagen ijzersterke popsongs tekenen die avond: Erwin Nyhoff, Bert Vrieling, Muppetstuff, Thomas Tijs, Berry Selles, Harm Jan Wilbrink, Gooswijn van Rees, Sarah & Arak Buisman, Titus Prins & MooiZoo, de band Leuster en Anton Kleine Schaars.
Het concert begint om negen uur. De entreeprijs bedraagt 15 euro en voor dat bedrag ontvangt de bezoeker tevens de dvd.
Het lokaal-/regionale weekeind krijgt een dag later, op zaterdag 4 februari, een spectaculair vervolg. Ook dan is onze moerstaal dominant aanwezig, zij het niet in dialect. Die avond vette hiphop door de maatjes van Opgezwolle.