13 augustus 2005 |
De Stentor op het web |
'Zingen in je moerstaal maakt je kwetsbaar'
Overijsselse popartiesten verrassen op
dialect-dvd van IJsselacademie en Xplosief
door WOUT SLEIJSTER
_________________________
ZWOLLE
'Dit hoor je dus nooit in de streektaal.' Zanger/muzikant Rob Bults weet het zeker. Gelouterde artiesten uit deze regio vertolken in hun eigen stijl (pop, rock, folk, enzovoorts) songs, maar dan in de taal zoals ze die vroeger als tiener nog in hun eigen dorp of stad spraken. Het resultaat is verbluffend en zal als dvd-project door IJsselacademie en Xplosief worden uitgegeven.
Het is een zeer ambitieus project. `We hebben al anderhalf jaar voorbereiding achter de rug', vertellen Rob Bults (Xplosief) en Albert Bartels (IJsselacademie).
'De financiering was een klus en vervolgens was er de selectie van alle andere betrokkenen: artiesten, makers van videoclips/filmpjes, een vertelster, enzovoorts. De dvd biedt naast de elf songs met video-clips ook een taalspel en een ietwat wetenschappelijk deel, waarin de ontwikkeling van de Nedersaksische taal wordt geschetst.'
Er wordt niets aan het toeval overgelaten. Bekende filmmakers werden ingehuurd voor de beelden: SJT Multimedia. De geselecteerde artiesten verrassen, zo is al gebleken, niet alleen zichzelf, maar zeker ook de luisteraar. De conclusie: Streektaal leent zich dus ook voor ander repertoire dan uitsluitend 'boerenrock' (zoals Normaal) en 'volksmuziek' (Duo Karst, etcetera). Sterker nog: streektaal in bijvoorbeeld een popsong laat horen dat streektaal bijkans dichter bij het Engels ligt dan het Nederlands.
Bij de keuze van de elf deelnemende artiestenbands vormde het IJsselacademie-gebied de basis. Vandaar dat de liedjes hun wortels vinden in Dedemsvaart, Ommen, Hellendoom, Luttenberg, Wijhe, Dalfsen/Hessum, Zwolle, Kampen, Genemuiden, Steenwijk en (buitenbeentje) Urk. Twente valt buiten dit (IJsselacademie-)project.
Albert Bartels en Rob Bults hebben de opdracht aan de artiesten helder geformuleerd: maak een lied in je eigen streektaal én blijf trouw aan je eigen muzikale idioom. Het effect daarvan verraste zelfs de deelnemers. 'Ze gingen ermee aan de slag en tot hun eigen grote verbazing kwamen sommigen niet met één, maar met vier, vijf of zelfs zes liedjes aan. Ja, een aantal is ineens gepassioneerd geraakt door de eigen streektaal, terwijl ze tot op heden hun repertoire uitsluitend in het Engels of Nederlands opbouwden.'
Albert Bartels, spreektaalconsulent bij de IJsselacademie én muzikant: `Limburg heeft Rowwen Hèze en Drente heeft Skik, maar Overijssel heeft als het gaat om pop in je moerstaal weinig of niks te bieden. Dat hebben we willen veranderen en we denken dat we daarin slagen. Diverse artiesten, die nu aan de slag zijn gegaan, willen meer gaan doen met hun eigen dialect. Het blijkt dat je dan als het ware in je teksten toch nog een laag dieper gaat. Je stelt je meer kwetsbaar op. Dat hóór je terug in de teksten.'
Rob Bults van de band Muppetstuff heeft ook de ervaring dat deze aanpak betere songs oplevert. `Het wordt tegenwoordig ook met meer respect beluisterd. Als we tien jaar geleden bij een optreden in Amsterdam in ons eigen dialect hadden gezongen, zouden we voor `boeren' uitgemaakt zijn. Nu wordt er geluisterd. De dvd biedt ook grote verrassingen, zoals 'Naor huus' van Gooswijn van Rees, op single geheid een potentiële hit.'
Maar het is ook smullen geblazen bij de Tom Waits-achtige song van Bert Vrieling, met daarin als het ware zijn levensverhaal. En wat te denken van Erwin Nyhoff die 'gevoed' door zijn taal uit Hessum met een rocksong komt waarin - gedurfd - de actuele botsing tussen culturen en wereldgodsdiensten centraal staat. Vanuit Kampen komt Berry Selles met een lied verpakt in de hem zo vertrouwde classic westernstijl. Rob Bults zelf (band Muppetstuff) komt met 'Avondrust', een poëtisch lied over Hellendoom, ontleend aan een gedicht uit de jaren 30 van Johanna van Buuren. Steenwijk verrast met een debuut van de familie Buisman, waarvan met name dochter Sarah heel ontroerend blijkt te kunnen zingen. De band Leuster komt uit Urk en in hun bijdrage `Klapstoel' hoor je de klank van dit vissersstadje, de klank van de zee.
Elfmaal pop, rock en folk in dialect
De dvd met elf popsongs in eigen dialect zal gepresenteerd worden in de Nationale Dialectmaand: maart 2006. Om precies te zijn op 3 maart in Hedon Zwolle. De entreeprijs bedraagt 15 euro. Alle aan het project deelnemende artiesten treden daar op. Tevens krijgt men voor die entreeprijs de dvd zelf.
Op de dvd staan pop-, rock- of folksongs met teksten gewijd aan de volgende plaatsen:
Genemuiden - Gooswijn van Rees met `Naor huus', Luttenberg - Thomas Tijs met 'Noe binik d'r an', Dalfsen - Erwin Nyhoff met 'Hij't wel goed 'eigen', Kampen - Berry Selles met 'Het complot', Zwolle - Bert Vrieling met 'Muziek', Steenwijk - Sarah en Arak Buisman met de titelsong 'Uptspreek'n', Ommen - Titus Prins & Mooi Zo met `Heimwee naar Salland', Dedemsvaart - Harm Jan Wilbrink met 'An de Voart', Hellendoorn Rob Bults met 'Avondrust', Wijhe - Anton Kleineschaars met 'De Iessel', Urk - Leuster met `Klapstoel'.