9, Jaargang 3, nummer 1, maart 2006 |
Brabants op het web |
Patrick Timmermans
Als ge ooit ..
Er woedt een stille taalstrijd. Niet tussen Walen en Vlamingen, maar tussen België en Nederland. Op televisie, welteverstaan. De Nederlandse detectiveserie Baantjer wordt ook in België uitgezonden, ondertiteld en wel. Omgekeerd ondertitelen wij Nederlanders ook de Belgische serie Flikken. Zijn we na 175 jaar scheiding dan zover van elkaar komen af te staan, dat we elkaar niet meer kunnen verstaan? Erger is dat sommigen menen dat Nederlanders elkaar onderling niet zonder vertaling kunnen begrijpen.
In de week voor Kerstmis keek ik per ongeluk naar de Tros TV Show van Ivo Niehe. Als gasten waren Guus Meeuwis en Xander de Buisonjé aangeschoven. De ex-'Vagant' en ex-`Volumia!' werken momenteel aan een solocarrière en beide zangers hebben onlangs een nieuw album gelanceerd. Ze hebben ook samen een liedje opgenomen. Na het interview moest dit liedje natuurlijk ten gehore worden gebracht, ter promotie van de nieuwe cd's Wijzer (Meeuwis) en Succes (De Buisonjé), waarop dit nummer te vinden is.
En toen zakte mijn broek af. Guus en Xander hebben het Brabantse liedje 'As ge ooit' vertaald in het Nederlands. Gerard van Maasakkers schreef een paar jaar geleden een nieuwe Nederlandstalige tekst op het liedje 'Broken Wings' van de Knegselse singer-songwriter JW Roy. Roy en Van Maasakkers hebben elkaar sindsdien gevonden en treden geregeld op als het duo `Royakkers'. De hoge, geslepen stem van Maasakkers en de rauwe keel van Roy vullen elkaar wonderwel aan. De samenwerking heeft ertoe geleid dat JW Roy afgelopen najaar met een prachtige Brabantstalige cd kwam: Laagstraat 443.
Een medewerker van de website www.folkforum.nl omschrijft het karakter van deze cd heel treffend: 'Nog steeds zijn de songs van JW Roy in een Americana jasje gestoken, maar nu dragen ze duidelijk Brabantse onderkleren. Maar wel liedjes die in het hele land herkenbaar en verstaanbaar zijn.'
Op Laagstraat 443 is ook het duet 'As ge ooit' te vinden, hoewel ik de versie op de cd Vol dagen van Van Maasakkers ingetogener, minder dramatisch en daardoor mooier vind. Dit liedje is nu dus in het Nederlands vertaald. Vertaald? 'Verkracht' lijkt me een beter woord.
Waar het me om gaat, is dat uitgerekend Guus Meeuwis, die zich toch afficheert als een bard van Brabantse bodem -'en dan denk ik aan Brabant, want daar brandt nog licht'-, gemeend heeft een tekst in het Algemeen Beschaafd Nederlands te moeten vertalen, terwijl dat helemaal niet nodig was geweest.
Immers, `As ge ooit' kan iedereen die er een beetje moeite voor doet gewoon verstaan, in heel Nederland. Het is namelijk geen plat dialect dat je te horen krijgt, maar een reeks simpele Nederlandse woorden die hun rijkheid en gevoel krijgen door hier en daar een Brabants accent eraan toe te voegen.
Een vergelijking: (origineel)
M'n whiskeyglas is halfvol
Maar ooit dan stop ik helemaol,
Ooit, ge wit maar nooit
(vertaling)
M'n whiskyglas is halfvol
Maar ooit stop ik helemaal
Oh ooit, je weet maar nooit
Weg is de kracht van een vol rijm, verdwenen is de charme van streektaal en bovendien blijken de heren van de vertaling Schotse whisky te prefereren boven niet-Schotse.
Dialect wordt door velen als plat gezien, maar ik denk dat Guus en Xander juist een prachtig lied hebben verplat in het Nederlands. En dan is het logisch dat zij veel vocaal kunst- en vliegwerk nodig hebben om hetzelfde gevoel over te brengen als Roy en Van Maasakkers weten op te wekken. Maar helaas: de lange uithalen, de over-de-top-tonen, het tegen elkaar op zingen halen het bij lange na niet bij het origineel. Hebben Guus en Xander soms gedacht: 'Hé, da's een mooi liedje vol potentie. Even vertalen en we trekken veel meer luisteraars. Kassa dus!' Gelukkig weigeren sommige deejays de versie van Meeuwis en De Buisonjé te draaien. Hopelijk worden zij er niet Wijzer van en hebben ze er geen Succes mee.
