24 januari 2003 |
De Limburger op het web |
Carnavalvierend Heel zingt schlager uit 1897
Door Gert Bosch
Carnavalvierend Heel zingt dit jaar wel een heel opvallende schlager. Het carnavalsliedje dateert uit 1897 en is daarmee volgens historicus Hugo Luijten het oudste carnavalsliedje in een Limburgs dialect.
HEEL - Historicus Hugo Luijten uit Heel noemt het een toevalstreffer. "Ja, je moet natuurlijk een beetje geluk hebben. De tekst van zo'n oud liedje terugvinden en later ook nog, via het internet, de bijbehorende muziek. Dat is toch wel heel mooi. Daar ben ik best trots op.'
Volgens Luijten, niet alleen gek van geschiedenis maar ook van carnaval - hij is voorzitter van vastelaoventjvereiniging De Gangmaekers uit Heel - is het Heelse liedje D'n optoch van 1897 de oudste tot nu toe bekende dialectschlager. "In carnavalssteden als Venlo en Maastricht duiken de eerste dialectliedjes pas in de jaren dertig van de vorige eeuw op. In Maastricht met name, werden rond de vorige eeuwwisseling alleen Hollandse liedjes gezongen, zoals het bekende Wij zijn naar de Oost gevaren.'
Aanleiding om in de archieven te duiken, was het uitbrengen van de jaarlijkse cd met carnavalsmuziek. "Daarop staan vooral nieuwe liedjes, maar we stoppen er elke keer ook een liedje bij uit de oude doos. Dat zijn dan meestal liedjes uit de jaren vijftig of zestig van de vorige eeuw. Soms eentje uit de jaren veertig. Maar je weet hoe dat gaat, opeens is het doosje leeg en moet je op zoek.'
Luijten (33) ging op zoek en vond. In de Heelse carnavalskrant van 1946 trof hij namelijk de tekst aan van een carnavalsliedje uit 1897. "Tenminste, dat stond boven een liedje in het Heels dialect. Zoiets kan een grapje geweest zijn. Dat gebeurt in carnavalstijd wel meer. Ik moest dus op zoek naar een bewijs.'
Bewijs hoge leeftijd stond in Nieuwe Koerier
HEEL - Oudere inwoners van het Maasdorp hielpen Luijten op weg. Velen herinnerden zich nog dat vader of moeder het liedje zong. Maar het bewijs voor de hoge leeftijd van het dialectliedje vond hij in de uitgave van de Nieuwe Koerier van 3 maart 1897.
De krant publiceerde een verslag van het komieke carnavalsfeest in Heel en Panheel. In het verslag staan ook enkele zinnen uit de carnavalsschlager. Luijten: "Precies de tekst die ik ook had gezien in de carnavalskrant van vlak na de oorlog.
Ik had nu zekerheid.' De carnavalsvereniging van Heel had nu wel de tekst van het oude liedje, maar nog niet de bijbehorende melodie. "Onder de titel van het liedje in de krant van 1946 stond vermeld dat het gezongen werd op de muziek van Wer muss unter die Soldaten. Een Duits soldatenlied, dus. Al surfend op het internet kwam ik bij een Canadese website uit waarop wel twintigduizend Duitse volks- en soldatenliedjes stonden. De site was van een Duitser, wiens grootouders naar Canada waren geëmigreerd. De website gaf niet alleen de muziek op papier, ook de melodie was te beluisteren. Het was niet zo verwonderlijk een marsmelodie.' Het lied kreeg de titel mee die ook in de carnavalskrant van 1946 boven de schlager stond: D'n optoch van 1897.
Zangers en muzikanten hebben de schlager inmiddels ingestudeerd en op de nieuwe cd van De Gangmaekers gezet. Heel Heel zingt komende weken Vastelaoventj is in 't lantj, noe nao Heel toe hantj aan hantj.
