naar Wia BuzeTOAL EN TAIKEN
TIEDSCHRIFT VEUR GRUNNEGER KULTUUR
34e JOARGANG - NUMMER 4
oktober 2016Toal en taiken
op het web
SPAIGELPROATJE
Wia Buze
Het waren roerige tijden voor de zangeres en haar echtgenoot Hans Hauer. Eerst overleed haar stiefvader in november 2014. “Veur mie en ook veur mien bruir traauwens, was hai gewoon ons pa. Dat zeden wie nait. Veur ons was t gewoon Willem of Wilke.” Bijna een jaar later werd ze benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. “Dat was nait verwacht. Ik stond doar mit mond open.” En in januari van dit jaar onderging ze een maagverkleinende operatie. “Doar heb ik zulf veur kozen. Mor doar mot je wel even van biekommen. Doarom mos ik ook n zetje rusteg aan doun.”
Ondertussen is Wia Buze (1970) flink afgevallen. Eind augustus stond de teller al op meer dan vijftig kilo. Dat is goed te zien op recente foto’s. Maar het gaat goed. “k Kin der mit leven tot op t heden. Je motten joen leven gewoon wat aanpazen. Nou ja, dìn dou je dat.”
De in Groningen gewortelde zangeres treedt ondertussen weer gewoon op. Tijdens ons gesprek blijkt dat die Groninger wortels erg diep steken.
“Ik bin geboren in Termunterziel en tot mien viefentwintegste heb ik doar woond. Toun bin ik noar Delfziel goan want ik haar dikke verkeren mit Hans. Dij woonde in Delfziel. k Heb mor n joar of vare in Delfziel woond.” Sindsdien woont de grunofiel in Termunten. ”Grunnen zal ik nooit verloaten. Doar boeten is natuurlek ook wel wat, mor Grunnen dat is gewoon mien pervinsie. As ik hier achter t hoes t roam oetkiek de polder in…, dat is t, dat wiedse, Ik wil wel ains n weekje noar Limburg. Dat is prima. Mor dìn wil ik toch echt weer terug noar Grunnen.”
Toch vertrok Wia naar de Academie voor Lichte Muziek in Hilversum om te leren hoe je echt zangeres kunt worden. “Vanoaf mien twaaide wos ik (heb ik van heuren zèggen van mien moeke) dat ik n zammeres worden wol. Zangeres kon ik nog nait goud zeggen. Dìn was k aan t zingen in de koamer mit laidjes van de Zangeres Zonder Naam en Arne Jansen, Meisjes met rode haren. Aigen gemoakte braauwsels ston ik in d’koamer te zingen en din mozzen ze klappen. Zo begon t.”
Later volgden zanglessen in Delfzijl. “Dat was klassieke zangles en ik wol natuurlek n beetje n aandere kaant op. Toun zeden ze; ‘Der is hier ook n bandje.’ Doar heb ik n zetje in zongen mor toun was ik ook al allent aan t optreden, veurnoamelk talentenjachten en soundmixshows. Wel meer as drijhonderd, leuf ik. Echt overal deur hail Nederland hìn. Mien stiefpa dij gong overaal mit mie hìn. k Bin op ain meert 1985 begonnen mit de soundmixshow van Henny Huisman. Dij was in Discotheek Temptation in Appingedam. Doar heb ik aan mitdoan. Ik ging nait verder noar de volgende ronde. Mor ja, dat zingen haar ik natuurlek wel te pakken.”
Vooral het contact met het publiek trok Wia. “Dat is zo mooi en dat vin ik nog steeds mooi.
Oeteindelek mot je t veur de mensen doun. Doar maark je aan: vinden ze t mooi of vinden ze t nait mooi. Over t algemain heb ik geluk en vinden ze t mooi en ja, dat dut joe wat.”
Voor de zekerheid volgde ze ook een opleiding tot onderwijzeres. “Je kìnnen wel zangeres worden willen, mor t is natuurlek nait veur elk en ain weglegd om zo waarken te kinnen, om joen boterham der mit te verdainen. Din is t ook belangriek dat je wat leren doarnoast. Ik ben noar de PABO in Stad goan en doar heb ik gain spiet van. Dat heb ik keureg netjes in vaar joar doan. Stage lopen op allerlei schoulen hier in de buurt. Ook op mien aigen boasesschoul en ik bin oafstudeerd bie Jan Siebo Uffen.“
Haar afstudeerproject Gronings op de basischool was een succes. “Dat project heb ik oetvoerd op de boasesschoul in Woagenbörgen. Toun heb ik n haile Grunneger week organiseerd mit lessen veur de klassen. Dij voerde ik nait aal zulf oet. Dij mossen zai aal zulf oetvoeren. Allerlei dingen bedocht en soavends was der wat. k Wait nait veul wat allemoal. Dat was oeteindelek mien oafstudeerproject.” Intussen is Wia lerares in Appingedam.
Als zangeres werkte ze steeds samen met muzikant en producent Jur Eckhardt. “k Heb aan Jur ofgelopen datteg joar n haile goie had. Dat is n perfectionist. Dij ging mor deur en wos dat ik nog beter kon as dat ik op dat moment zong. Dus dìn nog mor n keer en oeteindelek stait t der ook goud op. En ja, hai haar toch geliek.”
Eckhardt was al gestopt met werken. Toch wilde Wia weer met hem opnemen want eigenlijk kan ze niet zonder hem. “Oeteindelek zal dat wel mouten, mor ik docht: ‘k Perbaier t nog n moal. t Is aan hom de keus.’ Dus k heb hom vroagd en toun zee hai: ‘Joa, mit die aaltied’.”
De samenwerking mondde uit in de cd Thoes die vijf en vijftig minuten duurt.
“Wie haren hail veul materioal en messchain ook wel omdat t ons leste project soamen is. Zo van wie goan nou opnemen wat wie zulf willen en zulf mooi vinnen en wat we ooit opnemen wollen. Wie hebben alles op n bult gooit. k Heb mensen vroagd om te schrieven want ik docht: ‘ik mot natuurlek ook wat vannijs hebben’.”
Voor het eerste nummer, Thoes, vertaalde Jur Home van Bonny Raitt. “Hans en ik binnen eigenlek aaltied mit ons baiden op pad. Dìn is thoes toch hail belangriek om doar weer terug te kommen.” Het lied klinkt als n Ierse ballad met Adrian Farmer op de mandoline.
Aindagsvlinder is door Alex Vissering speciaal geschreven voor Wia. “k heb Alex vroagd en toun ging hai der mit aan de slag. t Het wel even duurd. Hai haar tied neudeg om dat te moaken woarvan hai zegt ‘Hier bin ik tevreden over, asjeblieft.’ En t vers is van : Joa bist n hail schier wicht en verder gain poespas.”
Henk Puister schreef de tekst van Heb mie laif. “Dij vroag ik ook aaltied en dij zegt ook aaltied direct ‘joa’. Henk dij komt met stoapels teksten en oeteindelek blieven doar aine of twije van over. Dizze sprak ons wel aan. Veural de zin: ‘Smok de troanen van mien wangen, heb mie laif in goud vertraauwen.‘ Dat was veur ons de zin van: dit is hom. k Hol van ainvoudege teksten en dij country-sfeer dat sprekt ons allebaaide wel aan en dìn gaaist aal weer dij richting op.”
In t Laifste kun je horen dat Jan Henk de Groot zich goed heeft voorbereid met de tekst: ‘Robert Long zingt zachtjes op LP’.
“Jan Henk wait dat Robert fan was van mie en dat wie n band hebben en doarom het hai t der inzet. t is gewoon moatwaark.”
De melodie draagt de handtekening van De Groot. “Dat is logisch. Hai bedenkt dij melodie en dat kist bie sommigen heuren dat dat van aine is.” “Always on my mind, van Wayne Carson is aaltied ain van mien favorieten west. Ik zong hom wel ains in t Engels en toun stuurde Evert Kruizinga dij tekst. Ik kende Evert hailemoal nait en toun docht ik: ‘Dat is n mooie tekst, ook n kloppende tekst’. t Paasde perfect. Dus ik mailde hom terug: ‘Bedankt en ik denk dat dit t begun is van mien nije cd.’ En dat is eigenlek ook zo want toun heb ik Jur vroagd. t Was ook t eerste nummer wat wie opnomen hebben veureg joar.”
Alje van Bolhuis schreef Waistoe wat? “Alje is n hail grode kammeroad. t Was leuf ik in 1997 toun zee hai n keer: ‘Ik wil eigenlek wel n duet mìt die zingen.’ Toun hebben wie As ik denk aan die opnomen. Vanòf dat moment schrift hai veur mie. Ja, dat is gewoon n moatje in de meziek.” In het lied blijkt dat het soms moeilijk is nee te zeggen. Voor Wia viel dat ook niet altijd mee. “Dat wordt wel wat makkeleker, mor vrouger duurde ik eigenlek gain nee te zeggen. Nou denk ik: ’Ik wil dat nait’ of ‘ik dou dat nait’ of ‘t is nait mien ding’ en dìn zeg ik gewoon ‘nee’. Alje dij wait ook veur wel hai schrift. Dìn krieg je dat soort verzen.”
“Kin ik zunder die? is n vertoalen van Is it over yet. Van Wynona Judd, doar heb ik wel n stuk of zes, zeuven cd’s van in de kaaste stoan. Op ain of aander menaaier lukte dat nooit om n Grunneger tekst op dat laid te schrieven. Mor ik kwam hom weer tegen en ik zee tegen Jur ‘ik wol hom toch eigenlek wel geern opnemen. Zollen wie Alje vroagen om doar n tekst op te schrieven.’ Nou echt, dat het e geweldeg doan. Onveurstelboar. k Bin bliede dat wie Alje vroagd hebben om dat te schrieven.”
“Mag ik dan bij jou? van Claudia de Breij is ontzettend populair. t Is gewoon n prachteg vers en dat gript mie aaltied aan. Op n oetvoart of n crematie komt t laangs. Dìn luuster je toch hail intens noar zo’n vèrs en toun kwam Jur doarmit. Hai zee: ‘k Heb n vertoalen op Mag ik dan bij jou? Doar bin ik hail bliede mit. Doar heb ik zoveul schitterende reacties op had. Mensen dij zeden: Ja, Claudia de Breij dat vinnen wie niks moar dit vinnen wie geweldeg. Joa, dat is wel t beste compliment natuurlek wat je kriegen kinnen.”
Jaloerzeghaid was oorspronkelijk een song van Kris Kristofferson. Wia zingt het met overgave zodat het lijkt alsof het op haar zelf van toepassing is, maar dat is schijn. “Dij man van mie dij kiekt nait ains noar aandere vraauwen en as hai wel kiekt dìn is t mor kört. Hai zal t vast wel ains doun, mor...”
Bang, dat Hans ooit vertrekt is ze zeker niet. Lachend: “Nee man! Dij komt wel weer, dij kìn t nait beter kriegen.”
“Ik mis die is n tekst van Tony Neef. Dij het hai soamen mit Mark Pepping moakt en toun het Jur de tekst in t Grunnegs omzet. Eigenlek willen je dat hai terugkomt mor ja, hai het wat liggen loaten. Ik mis die as koeskillen! t Is n hail emotioneel lied. t Gèft toch n beetje om noa te denken en doar ging t nou net om.”
“Het dörp, doar kwam Jur mit. t Is vertoald deur Jan Knollema, de old-directeur van de Meulenbaarg. Dij haar n aantal teksten aan Jur geven omdat hai zulf geern n cd moaken zol mor toun is Jan overleden. Dat is al n aantal joaren terug. Jur dij haar dij teksten nog en toun kwam hai mit dat vèrs en toun zee hai: ‘Meschain is dat leuk om dat te doun en dìn soamen mit Tony. Dij het joarenlaank Sonneveld speuld. Dus ik zee ‘joa, goud’.”
Neem ais n kind bie de haand, is een Frans lied dat is vertoald deur Sim Noordhof. “Imca Marina, het t al n keer zongen veur RTV-Noord. Jur haar de tekst liggen want hai begelaide heur. t Is n prachtege melodie en t Is n mooie tekst. En dìn dij kindertjes dij zingen.”
“Hail even allain is ain van mien favoriete ballads. Alje het dat ooit zulf opnomen op de cd Jong van Bolhoes en vanòf dat moment heb ik dat aaltied n prachteg vers vonden. k heb aan Alje vroagd. ‘Mag ik dat wel opnemen?’ Dat mog natuurlek. Dat was hailemoal gain probleem. Ik bin der ontzettend wies mit en Jur het d’accordeon speuld.”
Op t Wordt m nait van Vince Gill (Trying to get over you) speelt Anne Doedens steelgitaar en Gerard Kema elektrische gitaar. Het lied past uitstekend bij Wia. “Dij heb ik zulf oetkozen. Dij kwam van n country-cd dij wie ontzettend mooi vonden. En omdat we nou opnemen zollen wat wie wollen, kwam dit vers dus ook noar veuren. Wie zeden: ‘wel mot dit vertoalen?’ Nou ja: Alje. Dus Alje het dizze ook vertoald.”
Het laatste lied Hoop dut leven is een echt persoonlijk lied, opgedragen aan Wia’s stiefvader. “Hai het hail laank zaik west. Hai haar asbestkanker. Hai het zuch der eigenlek nooit aan overgeven. Hai het aaltied volholden. Totdat t op n gegeven moment nait meer ging. Hai wos zulf ook wel dat t kloar was.” Haar eigen vader heeft ze nauwelijks gekend. “Ik was vief joar toun dij overleden is en Willem is bie ons komen in 1976. Dat is gewoon de man dij ons soamen mit ons moeke opvoud het.”
Het lied is een waardige afsluiting van een veelzijdige maar echte Wia Buze-cd.
Of Jur Eckhardt Wia weer bijstaat bij de volgende cd is de grote vraag. “Jur stopt der oeteindelek natuurlek n keer mit. Noa dizze is t gewoon kloar. Dus over n poar joar dìn moak ik weer n nije en dìn zain we weer wel. Zo ver is t ook nog nait. Dij jonge muzikant, Mark Pepping, kìn arrangeren en produceren. Dij veurege cd, Mien Wad mien stilte, was hai stagière en nou het hai mitdoan as volwoardeg lid van t team. Hai het inmiddels een vaste studio in Eelde en het t wel in de vingers. Dij vuilt mie wel aan en wie kìnnen mekoar. Dus wel wait.”
Wia Buze, ‘Thoes’ (www.wiabuze.nl , € 17,95 inclusief verzenden)
naar Wia Buze