TOAL EN TAIKEN

TIEDSCHRIFT VEUR GRUNNEGER KULTUUR

33e JOARGANG - NUMMER 1 meert 2015

Toal en taiken op het web

---

SPAIGELPROATJE

Joop van den Bremen

Eddie Loonstra

“Ik hol der wel van de mìnsen even op t verkeerde bain te zetten,” zegt de bedrijfsadviseur, muzikant, componist en organisator. “Dat dou ik in mien blogs en in mien meziek ook wel”. In oktober 2014 presenteerde Eddie Loonstra de cd ‘Aanspould’. Op dat album van Roel van der Zee klinkt ‘verkeerde beenmuziek’, popmuziek met een klassiek geluid. De naam Roel van der Zee kom je op de lange lijst van medewerkers overigens nergens tegen. Wie is die mysterieuze Groninger?

De opening van het multifunctioneel centrum ‘De Noordsuythoeve’ in Noordbroek kwam goed van pas. “Dij laidjes haar ik twij joar leden al kloar,” vertelt Loonstra. “Ik was der al n zetje mit bezig noa te denken over wat veur vörm ik dij laidjes de wereld in brengen wol. Toun kwam dit op mien pad en ik docht ‘Hé, dit is ook mooi.’ Ik wol eigenlek meer doun as allenneg mor n spaigelploatje moaken.” De Gemeente Menterwolde was direct enthousiast. “t Leek ons n schiere gelegenhaid om soamen mit kiender van legere schoul n cd te moaken.” Dus regelde Loonstra workshops voor de kinderen. Eén met Michiel van der Veen voor het maken van een openingslied en één met de kunstenares Adri Wolters voor een passend cd- boekje. Van der Veen bewerkte de liedjes. “Dij binnen oetvoerd deur zes muzikanten van t Noordpoolorkest. n Kammeroad van mie, Jan-Hendrik Oljans, zingt.” De cd werd in één dag opgenomen in de kerk van Noordbroek. “Bie de presentoatie was de haile schoul mit kiender der bie. Ik docht ‘hou kin ik dij kiender en ook dij grote mìnsen zo bie de les holden en deur dij twij uur hin brengen zunder dat t laankwiedeg wor’.” Dus trad Loonstra, vermomd als archeoloog Victor Alsvanouds, ook nog op als presentator.
Toch is de cd geen soloproject van Eddie Loonstra. Het begon eigenlijk allemaal in zijn geboorteplaats Delfzijl. Daar groeide hij op met Ronald Ohlsen. “Wie zatten bie mekoar in de klas.” Eddie ging economie studeren en Ronald Nederlands. Ze zagen elkaar zo’n 15 jaar niet meer maar kwamen elkaar weer tegen en besloten samen wat te gaan doen. “In 2006 is Ronald vroagd om n laid te moaken veur stichten Nij. Doar bleef hai n beetje in hangen en toun heb ik zegd ‘as doe t goud vindst, neem ik dat wel van die over en den dou ik ook n slag’.” Die samenwerking resulteerde in het eerste lied As doe der nait bist èn in de naam Roel van der Zee. ‘ROEL’ is de samensmelting van hun initialen en omdat de dichter en de componist uit Delfzijl komen: Van der Zee.
Loonstra zette nog meer gedichten van Ohlsen op muziek. Het duo vatte het plan op een cd te maken. “Mit nijmoodse laidjes ien n olle jas. Ik luuster zulf amper noar klassieke muziek, mor ik wol n bepoalde sfeer hìnzetten. Ik bin op zuik goan noar waarme klanken, woar dast toch wel n stuk expressie in stoppen kist. Toun heb ik kozen veur dij combinoatie van fiedel mit haarp. Dij is veul zachter en waarmer van klaank as n piano. t Is wat lastig te verstaarken mor t het veul meer waarmte as n piano. Ik wol ook wel even zain loaten dat t mit streektoal ook wel aans kin. Ze griepen mie even te snel noar n piano of n gitaar en ik ben nait aine dij denkt: ‘zo doun mìnsen, dus mot ik t ook mor zo doun’. k Heb laiver van: hé, kint ook aans?” Met die uitgangspunten kwam de cd, Aanspould, tot stand.
De openingstrack, Mörgenrood, is een door Constantijn Heesen op muziek gezet gedicht van de tekenares Jantje Frik en speelt op het wad. “t Mooiste stekje van Grunnen, woar de maiste Grunnegers nait kommen: aander kaant diek. Ik bin zulf al hail laank wadlopergids. Ik kon mie wel wat veurstellen bie dit gedicht. Der zit gewoon hail veul dynamiek op t wad. Zeker smörns ast wakker wordst.”
As doe der nait bist is het eerste lied van Roel van der Zee; op deze cd in een iets andere uitvoering. “n Laifdeslaid, dut t goud op begroafenissen.”
Ien Istanboel kreeg een oriëntaalse klank mee. In het lied speelt de ‘jinn’ een belangrijke rol. “Dat is n lutje geest en net as mit trollen, hest goien en slechten.” De Groninger in Istanboel voelt zich achtervolgd. “Dij wait nait hou er der mit om goan mout. Dij jinn dij zit letterlek in zien kop. Dij is aaltied bie hom, dij wil nait meer vot.”
N360 beschrijft de weg die ophoudt bij Delfzijl. “Kist doar leven, mor dat is t ook. Kist der de laifde bedrieven en hest der krougen. Mor as t meer wilst, den most toch de aander kaant oprieden.” Loonstra hoeft dan ook niet terug naar Delfzijl. “t Waait der aaltied. Doar heb ik hailmoal niks mit. k Vien wind om de kop op zien tied wel lekker, mor t mot veur mie ook rustig wezen.” Zijn huidige woonplaats, Noordbroek, is kleiner, “mor t waait ter minder. De wereld is wel wat groder as n dörp. Veur mien waark rais ik de haile wereld òf.“
Zesde dag is een donker lied met een onbestemde richting. “Op de zesde dag schaip onze laiven Heer aale dairen en ook de mìns. Dat wordt in dit gedicht in twievel trokken.”
Rock ’n roll verhaalt over een ontmoeting met een idool. “Hai stait veur rock ’n roll en stait veur t leven van n rocker. t Gait ook over verwondering en dat is n hail aander geval as stoere rock n roll. t Is n soort blues. Michiel van der Veen het der nog hail wat plezaaier om had: ‘Ik ken nait veul striekers dij ooit n bluessolo speuld hebben.”
De melodie van Lente ien Sydney past bij de vorm waarin Ronald Ohlsen zijn gedichten schrijft. “Dat is voak n sonnet en dat het n hail specifiek schema en metrum. Doar zit ook aaltied n kantelpunt in. Dat vin ik mooi, want dat maarkst ook in de meziek. Doar zit den ook n kantelpunt. Ik vin t nait aarg om den mor zo n aander kaant op te goan. Eigenlek is dit ook hail graauw en zwaart. Zo vuilt dij man zuch ook en dij komt tot t besef: hou duuster mien gedachten ook binnen, der is ook aaltied n aander kaant. Wie perbaaiern t luchteg te moaken as n kantelpunt mit alle kiender dij der bie zingen goan.”
Loonstra verwerkte in t Verlopen wicht eigen ervaringen in de door hem zelf geschreven tekst. “Ik heb de leste joaren mit mien bedriefje in de argrarische sector waarkt. Doar wordt alleneg mor doan. Ondertussen broest t doar wel in de kop. Dus kist die wel veurstellen dat doar aine dij doar oet wil, nait goud wait hou hai of zai dat doun mot en dat dij op t slechte pad terecht komt.”
Stil wodder is een getoonzet gedicht van Simon van Wattum. De dichter verbeeldt het gezegde ‘stille waters hebben diepe gronden’. “t Is tougelieks ook dij verwondering veur de natuur. Dat hest, as doe gewoon aan slootswaale zitst. Kist aaltied wel n lutje daier zain en dij verwondering hou mooi of t is.”
“In Groutnis oet Grunnen most die n ansichtkoart veurstellen mit n mooi rusteg, wied laandschop van zeg mor 1920 of 1930 en doar kiekst noar, ’n hail mooi ploatje. Moar dat ploatje is vot. Woar aine hoast n beetje vergreld is om wat e kwiet is.”
Het laatste liedje, Pieter Storm, is het openingslied bij de presentatie. Kinderen van de Inspecteur America-school maakten samen het Nederlandstalige liedje. Ze zingen het als afronding van hun schoolproject.
Loonstra is wel tevreden met het resultaat. “Ik bin der wel wies mit, mor ik zug dit nait as iets wat voak op de radio draaid wordt. Doar is t net even te veul boeten de lientjes veur. Wie zitten nou te prakkezaiern, hou wie der mit verder willen. Want dij jongens dij zingen, willen wel groag n keer optreden. Dus t kin best wezen dat we alle laidjes den allennneg mor mit pioano goan doun.”

Aanspould € 20 (inclusief verzending, www.roelvanderzee.nl)

naar Roel van der Zee

Deze pagina is bijgewerkt op