naar Harry Niehof
Deze pagina is bijgewerkt op
TOAL EN TAIKEN
TIEDSCHRIFT VEUR GRUNNEGER KULTUUR
32e JOARGANG - NUMMER 4,
JULI/AUGUSTUS 2014Toal en taiken
op het web
SPAIGELPROATJE
Harry Niehof
Op zijn elfde kreeg Harry een gitaar in handen en zijn eerste liedje schreef hij toen hij zestien was, in het Engels. Hij speelde in allerlei bandjes en als Sugar Boy Harry verscheen er in 2001 nog een Engelstalige cd van hem. Niet lang daarna stapte hij over op het Gronings. Het begon als een grap maar al spoedig ontdekte hij de schoonheid van zijn dialect. Nu zingt Harry Niehof zelden meer in het Engels. Het Gronings heeft hem in zijn greep en ook de aardbevingen laten hem niet los.
Op 14 juni presenteerde Harry Niehof zijn vierde Groningstalige solo-cd. Het was de dag dat hij zestig werd. “Dat kwam zo oet. Ik zee ‘den is t ainmoal feest en den is t mooi zat’.”
Twijduustern heet het album, met liedjes in de taal waarin hij nu zo’n tien jaar schrijft en zingt. Voor een oudejaarsfeestje maakte hij in een dolle bui een tekst in het Gronings op Cubaanse muziek. Het was het begin van de succesvolle cd Cuba blues van Los Bomberos. Hij ontdekte dat er in het Gronings veel meer zat dan hij dacht: “Dou kwam ik der achter: ‘Hé, dat is mooi’ en dou kwammen de beelden. Beelden van t wad en van t wiedse laand. Dij beelden, dij kwammen vanzulf.” Hij kan nu beter met het Gronings uit de voeten dan het Engels, hoewel hij parttime vertaler is en docent Engels aan de hogeschool Van Hall Larenstein in Leeuwarden. “n Klaain boantje den hol ik weer tied genog over veur de meziek.”
Toch vond hij nog de tijd om samen met fotograaf Jan Bouwman een boek, Bij Groningers aan tafel, samen te stellen. “Ik heb doar ontzettend veul plezaaier aan beleefd”. Door het overlijden van Bouwman was er ook droevenis. “Ja, wie binnen ien Jan zien lèste joar ook nog n poar moal op pad west. t Hectische bestoan van n persfotogroaf, doar haar e gain zin meer aan, mor n noamirreg op stap mit ons baaiden, dat was altied relaxt en hail aangenoam. Wie hebben der zo’n vief joar over doan, want den had ain gain tied, den aander nait. Mor òf en tou den gingen wie n poar wonsdoagen achter mekoar op pad.” Niehof werkt ook samen met andere muzikanten, Vorig jaar trad hij een tijdlang op met Bert Hadders.
“Dat was mooi, want wie hebben zo’n beetje dezulfde smoak wat meziek betreft. t Gebeurde hoast nooit dat ter wat bedocht wer wat anderen nait mooi vonden. t Was nait allenneg Bert en ik mor ook de muzikanten. As we aan de gang gingen met n nummer van mie of met n nummer van Bert, den onstston der wat en t was altied goud.”
Behalve liedschrijver en zanger is Harry Niehof een begenadigd gitarist. “Gitaar het altied mien interesse had. Ik heb altied perbaaierd elk n ain noa te doun dij ik mooi vien en zo stoadeg aan ontwikkelt zuk dat n beetje.“ Ry Cooder is een voorbeeld voor hem, maar vooral Martin Carthy. “Ik snapte der hailemoal niks van wat dij man dee. Ik heb hom n poar moal laif zain en ik vien t nog aaltied hail bezunder wat dij man dut. t Was mien streven, om van dij man wat over te nemen.”
Hij kreeg een instructievideo van zijn idool in handen en zo kon hij de trucjes op het instrument eindelijk doorgronden. Toch voelt Niehof zich niet meer gitarist dan zanger. “Dat gait volkomen soamen.”
De totstandkoming van de nieuwe spaigelploat met muziek die soms broeit maar ook wel rust geeft, was een tweejarig project. “Veul schrieven, mor ook veul votgooien. Ik docht sums: ‘Dit heb ik al es doan’, en den ging t prullebak ien. Alleneg de dingen woarvan ik von: ‘Dit is goud genog om op de ploat te zetten’.”
Met Herman Grimme (o.a. toetsen), Johan Viswat (bas), Wyno Bruinsma (elektrische gitaar) en Marcel Wolthof (slagwerk) werd er veel gespeeld voordat de nummers op de schijf terecht kwamen.
Beloofde laand opent die cd. “Dat laaid heb ik schreven aan t staarfbed van mien schoonmoeke. Ik wos dou dat ik gain laid mokken zol over doodgoan mor meer over t mokken van n rais. t Gait over joen aigen plan trekken.”
Nait allain is een intiem lied over warmte en geluk. “Dat laidje heb ik schreven toun ik heurde dat Jan Bouwman doodging. Hai en zien vrouw dij binnen al biemekoar vanòf heur zestiende of zo. Heur haile leven totoal met elkoar vergruid. Ik vruig mie toun òf ‘hou mot je in vredesnoam verder as je nait meer leven mit mekander’. Doar heb ik dit laidje over schreven. t Gaait nait om t grode gedou mor om n aai over waang of n knipoog of zo. t Is bedould as n moment van troost veur de vrouw van Jan.”
Liefde is een belangrijk onderwerp voor Niehof, ook in Bie t wotter. “t Is veur mie n hail emotioneel laidje. t Gaait over dat je mekoar al laank kinnen en aal die tied nog bie mekoaar bleven.” In het lied klinkt een flügelhorn bespeeld door Marten Miedema.
Suzanne is een vlot rocknummer vol nostalgie. Daarin de heerlijke alliteratie: Suzanne op de zuzaai. Harry heeft zo’n meisje niet echt gekend. “t Is meer het beeld van de jeugd van t dörp.”
In het rustgevende Tied genog klinkt naast de zanger ook zijn fraaie gitaarspel. Het lied stelt de oppervlakkige contacten die we in onze jachtige wereld hebben aan de kaak. “Dat je gain tied meer veur mekoar nemen. t Gaait over de noodzoak contact mit mekoar te hebben.”
In Uur van de wenst klinkt de heimwee zelfs door via de pedalsteelgitaar die Herman Grimme bespeelt. “Dij het ter n prachtig arrangement van mokt.” Bij het schrijven verplaatste Niehof zich in de gedachten van de hannekemaaiers. “Hou ze zuk vuilen op dat lege, sligte, vlakke laand van Grunnen.” Daar speelt twijduustern een rol. “Dat heb je twijmoal, smörns en saovends.” Vooral het moment dat het donker wordt, intrigeert Niehof. “Den wait je nait persies wat ter gebeurt. Dat kin alle kaanten op. Dat is nait allain verlangen noar hoes mor ook verlangen noar wat ter nait meer is.”
Lije zummer is een lekker lui lied. “t Beeld is dat ik aan t Raitdaip zit. Dat het n hoge waal. t Wotter gait hail stoadeg aan, richting zee en doar in t rait zit aine allennig in gedachten.”
Vekaanzie ien Grunnen is een ironisch nummer met een lekker ritme terwijl Bert Hadders mandoline speelt. “t Was bedould as n startnummer van ons programma. t Is n leuk laidje en doar hebben wie gewoon n hoop lol mit had.”
Harry Niehof is geraakt door de problemen rond de aardbevingen. “Ja, as je Grunneger binnen, den ken je doar nait om tou.” Drie liedjes op de cd gaan erover. Grunnen beeft is ondertussen behoorlijk bekend. De tekst schreef RTV-Noordmedewerker Eric Bats vijf jaar geleden op Grunnen leeft. Dat lied bracht Niehof eerder uit met Los Bomberos. “Ik heb t ter opzet, as n soort bonustrack, omdat ter voak noar vroagd wordt.” Niehof verhoogde de 2,5 op de schaal van Richter in de tekst van Bats wel naar 3,5. De bevingen namen in die vijf jaar immers toe.
Niehof wilde er zelf ook een lied over schrijven, vooral omdat de jolige sfeer in de tekst van Bats achterhaald was. “Dat beeld dat klopt nait meer. Dat is de ofgelopen joaren oardeg veranderd. Dat is grimmeger worden. Dat mensen heur hoezen verzakken, doar mot wat aan gebeuren. Dus heb ik Swaarde wolken schreven, van dit mot aans. Dit is n slechte situoatie.”
Ver van hoes beschrijft de vervreemding als gevolg van de aardbevingen. De oude omgeving is niet meer wat het was. “Ik kwam doar nait zo vaan lös. Ik wol nait nog n laidje schrieven dat zo expliciet over eerdbeven gait mor dat was wel t beeld wat ik in de kop haar, over n persoon dij zien hoes oetmot omdat t nait meer vertraauwd is. Hou dat oetwaarkt, heb ik expres open loaten. Doar ken elk en ain zien invulling aan geven. t Gait ook over n plek woar je nait meer thoes vuilen, op n plek woar je aaltied thoes west binnen.”
Die tekst is een sprekend voorbeeld hoe Harry Niehof schrijft. Zelf heeft hij er een beeld bij, maar de tekst is zo open dat ieder er zijn eigen invulling aan kan geven.
naar Harry Niehof