31 mei 2011 |
Dagblad van het Noorden op het web |
Eltje Doddema bepleit
invoering van t ABG
• Eenheid brengen in geschreven Gronings
• Schrijfwijze dialecten maakt streektaal voor nieuwkomers verwarrend
• Zo veel mogelijk spelling van het Nederlands volgen
Door Bouwe van Norden
Harkstede Als wij willen dat het Gronings als schrijftaal overleeft, moet er eenheid worden gebracht in spelling en grammatica. Dan is het noodzakelijk te komen tot t Algemain Beschoafd Grunnegs (ABG), betoogt Eltje Doddema (58) uit Harkstede. Op zijn website pleit de Groninger cursusleider, zanger en winnaar van de K. ter Laanprijs vurig voor 'een streektaal die beter leesbaar en leerbaar is'.
In de schrijftaal wil Doddema af van de regionale verschillen. Hij vindt het alleen maar verwarrend dat die nu vrij veel ruimte krijgen. "Word daar als cursist maar een wijs uit. Het duizelt je. Hier kunnen alleen Groninger autochtonen mee uit de voeten. Mensen die niet met het Gronings zijn opgegroeid, komen in een oerwoud van taalvarianten terecht waarin ze zich met het zweet op het voorhoofd van liaan naar liaan slingeren en telkens vaststellen dat goed afdalen een hele toer is."
Doddema heeft er geen problemen mee dat regionale varianten gangbaar blijven in de spreektaal. Die zullen volgens hem op den duur vanzelf ophouden te bestaan als de generatie die zich ervan bedient verdwijnt. Maar het is onbegonnen werk om nieuwkomers alle verschillen te leren, vindt Doddema.
Hij stelt dat lessen in een uniforme schrijfwijze van de streektaal zich zowel op volwassenen als op kinderen moeten richten. Bij beide is naar zijn mening veel winst te boeken. Eenheid in de schrijfwijze vergroot daarbij de overlevingskansen van het Gronings ('een groot blok ijs smelt ook langzamer dan vijf tot zes kleintjes met samen hetzelfde volume').
De 'leerbaarheid en leesbaarheid' worden niet alleen bevorderd door eenheid te brengen in de schrijftaal. Belangrijk is volgens Doddema daarbij ook de spelling van het Nederlands zo veel mogelijk te volgen. Zo vindt hij onder meer dat er bij werkwoordvervoegingen in het Gronings geen klinkerverandering plaats moet hebben wanneer dat in het Nederlands ook niet het geval is. Veel jongeren gaan, zo stelt Doddema, in de praktijk al zo met het Gronings om.
Hij beseft dat het voor de streektaalfanaten die hun eigen variant belangrijk of het belangrijkst vinden, wel even slikken zal zijn, dat door hem bepleite ABG: "Maar ze dienen de toekomst van het Gronings niet met starheid. Als er in eerste instantie over de overeenkomsten wordt gesproken, dan hebben wij al 95 procent van het ABG in beeld. Over die laatste 5 procent moeten wij tot overeenstemming kunnen komen. 'Hikhakken' over de verschillen is verspilde energie."
Belangrijk voor meer eenheid in het schrijven van het Gronings is ook dat er een Groninger woordenlijst wordt gemaakt, meent Doddema. Zo kan er een eind komen aan de situatie dat je bijvoorbeeld zowel krant als kraant, kraante en kraande ziet gebruiken. De inwoner van Harkstede noemt zichzelf een beetje 'een roepende in de woestijn'. Om daarna onmiddellijk met een relativering te komen: "De laatste tijd krijg ik wel meer echo terug „
