 |
GRONINGEN |
8 april 2008 |
Dé Weekkrant op internet |
Gronings sprekende ras-Fries
DOOR YOLANDA WALS
MIDDELSTUM - Hij is een rasechte Fries van geboorte. Sprak tot zijn zesde jaar thuis alleen maar Fries. Op zijn tiende verhuisde hij met zijn ouders naar Stadskanaal en maakte op straat kennis met het Gronings. Inmiddels is Fré Schreiber dé kenner bij uitstek als het om de Groninger streektaal gaat.
"Tegenwoordig leren de kinderen hun streektaal niet meer thuis. En dat is heel jammer. Want als kind leer je de taal het beste", meent de 62-jarige Schreiber. Zelf sprak hij tot zijn zesde jaar geen woord Nederlands. Thuis in Ureterp werd Fries gepraat. Schreiber: "Pas toen ik naar school ging, leerde ik Nederlands." In 1956 werd zijn vader hoofdmeester op een school in Stadskanaal. "Als zoontje van de meester wilde ik geen uitzondering vormen. Daarom deed ik mijn best om het Gronings onder de knie te krijgen. Dan hoorde ik er ook bij. Op die leeftijd, ik was toen tien jaar, gaat dat nog heel gemakkelijk. Maar ik had al wel gauw door, dat wij Friezen veel fanatieker met taal omgaan, dan Groningers."
Schreiber werd net als zijn vader onderwijzer. Eerst in Stadskanaal en Niebert en later in Middelstum, zijn huidige woonplaats. Geschiedenis had naast de Groninger streektaal zijn interesse. Maar het feit dat de geschiedenisboekjes vanuit landelijk perspectief zijn geschreven, vond hij maar niets. "De kinderen leerden over de inname van Den Briel, terwijl één van de watergeuzen hier uit Middelstum kwam. Vanaf dat moment heb ik de kinderen de landelijke geschiedenis geleerd vanuit het perspectief van ons dorp. Het is opvallend, dat men hier heel trots is op de geschiedenis en de gebouwen, maar de taal laat men verslonzen. Echter, de Groninger streektaal hoort er ook bij. Het is iets eigens. Net zoals het landschap en de boerderijen bij de provincie horen." Fré Schreiber heeft jarenlang cursussen Gronings gegeven. Hij is ermee gestopt.
Opvallend is volgens hem het grote aantal import wat aan de lessen deelnam. En ouderen uiteraard. Schreiber: "In Stadskanaal zei een keer een oudere meneer tegen mij: t Binnen oalmoal grieskoppen. As dij der nait meer binnen, is t doan. Maar gelukkig leeft de taal nog steeds en wordt er heel veel op het vlak van de Groninger streektaal georganiseerd."
