7 maart 2005 |
Dagblad van het Noorden op het web |
Bie laangs èn terogge
noar Sodom
Door Hennie Lemein
WINSCHOTEN . Bie laangs èn terogge noar Sodom. Het zou ook de titel kunnen zijn van het programma waarmee Het jaar van Winschoten.... en het Oldambt gisteren werd vervolgd. Ruim tweehonderd toeschouwers kregen een muzikaal en poëtisch eerbetoon aan Jaap Meijer en z'n alter ego Saul van Messel voorgeschoteld. Tevens een indruk van de man die een haat-liefdeverhouding koesterde met Winschoten. Meijer (van 18 november 1912 en geboren aan de Engelsestraat) verguisde zijn geboortestad evenzeer als ie 'm omarmde.
Evelien Gans, bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, zal binnenkort het boek Fantoompijn presenteren, een dubbelbiografie over vader Jaap (Jacob) en diens oudste zoon Ischa Meijer. Opgegroeid als zoon van een marskramer wordt jonge Jaap als dertienjarig jochie naar Amsterdam gestuurd, Officieel om er een opleiding tot rabbijn te volgen, maar zijn minder draagkrachtige ouders waren maar wat blij om even van ‘dat onhandelbare kind’ verlost te zijn.
De lezing van Gans maakte duidelijk dat Meijer niet bepaald een makkelijke man was. Hij was eerder stuurs, bokkig en eigengereid. Tijdens de oorlog wordt het jonge gezin Meijer (in 1940 huwde Jaap z'n grote liefde Liesje Voet) gedeporteerd naar het kamp Bergen-Belsen.
Wonderwel overleven de Meijers: Vanaf z'n 54ste schrijft Meijer onder het pseudoniem Saul van Messel poëzie, deels in het Gronings. Als schade-inspecteur taxeert Jaap Meijer in 1947 de situatie in Winschoten. En hoewel die in vergelijking met andere plaatsen in het Noorden meevalt, ervaart Meijer Wijnschoten als een geamputeerd stadje. De weg terug lijkt voorgoed afgesneden, alleen in z'n poëzie keert hij geregeld terug naar Winschoten, ondanks alles zijn Sodom.
Tenor Eppe Bodde bracht gistermiddag een zevental gedichten van Saul van Messel, op muziek gezet door Ellen Dijkhuizen, ten gehore. Ingetogen, af en toe emotioneel. De toeschouwers genoten intens, het volle applaus na afloop was dan ook volledig verdiend. ''Een bijzondere, maar mooie combinatie, constateerde organisator Geert Lameris. Hij opende vervolgens als vervanger van de door griep gevelde gedeputeerde Hans Gerritsen de expositie Terug naar Sodom met Saul van Messel. Een tentoonstelling waarvoor basisscholen al veel interesse hebben getoond. 'Het verhaal van de joodse gemeenschap wordt aan de hand van Van Messel verteld. Een zoektocht naar de eigen identiteit", meldt Lameris.
