19 juli 2003 |
Dagblad van het Noorden op het web |
Zuver Wotter
met Schubert op z'n Gronings
Door André van Bel
EELDE . Vijfentwintig jaar heeft hij gewacht eer hij het aandurfde zich aan Schubert te wagen, Eppe Bodde van het Groninger muziekensemble Zuver Wotter. Na een kwart eeuw oefenen is de tijd rijp voor een heel andere vertolking van deze negentiende-eeuwse componist. Schubert op z'n Grunnegs.
"Als Westerlingen het Gronings als plat beschouwen, dan is dat maar zo. Daartegenover rijst bij mij de vraag: 'En plat Amsterdams dan'? Het Gronings is mijn taal. De taal van mijn jeugd en de taal van mijn hart."
Daarmee is eigenlijk alles gezegd. Terug naar je moerstaal, en dan met de muziek van een componist die perfect, past bij Groningen; de taal én het landschap. Samen met pianiste Annefie Verkouw staat de tenor morgen in Museum De Buitenplaats in Eelde.
Bodde: "Morgen passeert, naast negen andere stukken, ook Die Winterreise de revue. Het is bijna verbazingwekkend, maar de tekst beschrijft een grauw plattelandsdecor. Dat zie je ook in onze provincie. De sfeer die Schuberts muziek oproept sluit naadloos aan bij het gevoel dat je krijgt als je door dit landschap loopt."
De andere helft van Zuver Wotter, Verkouw, was in de eerste instantie wat terughoudend. "Oh God, dacht ik, waarom Gronings? Dat bleek natuurlijk een misvatting. Het Gronings is een zeer poëtische taal, het heeft ook wel iets gemoedelijks. Laat ik het zo zeggen: tot nog toe vind ik deze vertaling nog het beste het origineel benaderen."
De geboren Drentse gaat nog een stapje verder: 'Je hebt een Nederlandse vertaling van Jan Rot, waarin hij het op een gegeven moment heeft over 'kabbel de babbel beekje'. Hoe verzin je het? Zo populariseer je een kunstwerk. Ik veroordeel het niet, begrijp me goed. Er zullen vast wel mensen zijn die deze vertaling mooi vinden. Maar ik in elk geval niet."
De vertaling naar het Gronings is het werk van dichter Jan Siebo Uffen. Hier en daar heeft Uffen gebruikgemaakt van de dichterlijke vrijheid. In Die Winterreise komt een passage voor 'die als volgt gaat: 'Ich hört ein Bächlein rauschen'. Uffen heeft hiervan gemaakt: 'Ik heurde t koren ruzzeln'. In Groningen komen geen bergbeekjes voor, maar er zijn genoeg korenvelden. Aan dat aspect van vertalen is dus ook gedacht", aldus Bodde.
De werken van Schubert zijn niet per ongeluk in het programma gekomen; de componist heeft een onuitwisbare indruk bij Bodde achtergelaten. "Hij maakte zoveel muziek in zo weinig tijd, hij is jong gestorven namelijk. Zijn muziek stond dicht bij het volk. Liefde, de dood en verdriet zijn veelgebruikte thema's. Je zou kunnen zeggen dat hij smartlappen componeerde." Verkouw vult hem aan: 'Ja, maar dan wel gecultiveerde smartlappen. Of beter gezegd: kunst."
