16 januari 1995 |
De NRC op het web |
ANNETT ANDRIESEN OVER
Sjonge yn't Frysk
Door PETER PETERS
„Het Fries is een prachtige taal. Het heeft een nasaliteit die voor een zanger fantastisch is. De samenstelling van sommige medeklinkers, waarin de vocalen gebed liggen, doet mij denken aan het Russisch en het Italiaans. De medeklinkers blijven lekker voorin zitten; je hebt niet zoveel keelklanken als bijvoorbeeld de Nederlandse harde ‘g’."
Mezzosopraan Annett Andriesen zingt de titelrol in de opera Rixt die vrijdag tijdens de officiële ingebruikneming van de nieuwe Stadsschouwburg in Leeuwarden de geënsceneerde première beleeft. ‘Frisia non cantat’ - Friesland zingt niet - zo is ons overgeleverd, maar deze opera wordt gezongen in het Fries. De muziek is van Henk Alkema. Rixt is een vertaling van een Engels libretto van Mark Valencia dat is gebaseerd op, een oeroud Noordzeekustverhaal. Het verhaal, dat bij ons bekend is als 'Rixt van het Oerd', gaat over een vrouw die in een kleine dorpsgemeenschap woont, zonder daar deel van uit te maken.
„Rixt is een hele vrije, intuïtieve vrouw. Ze heeft een sterke binding met vuur en vlammen, wind, natuur. Het vuur staat voor haar sterke geestkracht. Die kracht ergert de mensen om haar heen, waardoor ze een eenling in de gemeenschap wordt. De mannen begeren haar, de vrouwen zijn bang en jaloers. Ik kan me erg vinden in het karakter van Rixt. Het is wat dat betreft recht in mijn klep. De muziek is door Henk Alkema ook een beetje op mij geschreven.
„Tijdens de voorbereidingen van de concertante uitvoeringen van de opera vijf jaar geleden, merkte ik dat ik het Fries in mijn ziel heb. Ik bleek de klanken nog in mijn gehoor te hebben, het Fries te kunnen verstaan en te kunnen lezen. Dat gaat terug op mijn eerste vijf, zes levensjaren. Mijn ouders stammen uit Friesland, ik heb er wat familie en ik heb er vroeger wel gelogeerd. Misschien ook daardoor heb ik een band met de provincie. Ik woon er nu al enige tijd. Je hebt er natuur en water, en de ruimte die je in de Randstad niet meer vindt.
„Ik denk dat het Fries als taal helemaal niet nuchter is. De Friezen gelden als nuchter en ook daarvan moet je je afvragen of het klopt. Ik denk dat Friezen heel sentimenteel kunnen zijn. Ze hebben veel fantasie. Op zeshonderdduizend inwoners zijn er ongeveer achthonderd toneelgezelschappen die in het Fries uitvoeringen geven. Er zit veel humor in het Fries; het heeft allerlei dubbele bodems. Er is een Europese commissie die kleine talen als het Fries beschermt en daar ben ik voorstander van.
„Geboren Friezen vinden mijn uitspraak uitstekend. Onlangs heb ik een recital gezongen met Friese liederen. De Friese pers is toen niet gevallen over mijn dictie. Nu spreek ik Engels, Frans, Duits en Italiaans en heb ik gezongen in het Russisch, Tsjechisch, Hongaars, Pools, Fins, Deens, Portugees en Spaans, dus ik schrik nergens meer van. Het merendeel van de honderd operarollen die ik heb gezongen is geschreven in een vreemde taal. Het kunnen aanvoelen van de klanken en de cadens van zo'n taal heeft naar mijn idee ook met muzikaliteit te maken. Natuurlijk moet je ook weten wat je zingt."
RIXT in de regie van Peter te Nuyl: 20, 22, 24, 26 en 27/1 De Harmonie Leeuwarden.
