21 november 2005 |
de Volkskrant op het web |
Friese passie van Nynke Laverman
Theater
De maisfrou door Nynke Laverman. Ward Veenstra (gitaar), Joël Groenewold (contrabas), Sytze Pruiksma (slagwerk), Ruut Weissman (regie). De Kleine Komedie, Amsterdam, 18 november. Tournee.
Na de première van haar debuutvoorstelling Sielesâlt werd Nynke Laverman gebombardeerd tot Fries Fadofenomeen. `Als ik het had gewild had ik zo nog wel tot mijn 35ste door het leven kunnen gaan', zegt de 25-jarige zangeres in opvolger De maisfrou, `maar dat wil ik helemaal niet.'
Laverman is net als Wende Snijders een talent van de Amsterdamse Academie voor Kleinkunst. Snijders overrompelde vorig seizoen de theaters met haar Franse chansons, Laverman een jaar eerder met prachtige fado's, voorzien van Friestalige teksten.
Het siert Laverman dat ze niet te lang bij bewezen succes stil blijft staan. In De maisfrou hebben de Portugese levensliederen plaatsgemaakt voor Latijns-Amerikaanse klanken. Om inspiratie op te doen reisde Laverman samen met tekstdichter Albertina Soepboer naar Mexico. Soepboer tekende in De maisfrou voor het leeuwendeel van de Friestalige teksten. Het is een gemis dat de verstaanbaarheid van de teksten voor een niet-Friestalige toehoorder soms ernstig te wensen overlaat. Ook de Limburgse chansonnier Gé Reinders en de Brabantse bard Gerard van Maasakkers zingen in hun moerstaal - dialecten die een stuk toegankelijker zijn dan de Friese taal. De flarden van Nederlandstalige teksten, geprojecteerd op het doek achter het podium, geven vaak slechts een impressie van de strekking van een lied.
De maisfrou uit Lavermans voorstelling staat voor een vrouw, gerijpt door het leven, die alles al heeft meegemaakt wat de jonge zangeres zelf nog zal moeten meemaken. Een heerlijk relativerend uitgangspunt met als centraal thema de liefde. Eenzaamheid, verlatingsangst, opnieuw beginnen. Lang blijven de liederen aan de zware kant, lijkt de intimiteit niet verder te reiken dan het podium. Waar leeftijd- en voormalig studiegenote Wende Snijders vanaf de allereerste klanken haar publiek met haar chansons bijkans schaamteloos verleid, houdt Laverman, misschien mede door de taalbarrière, haar publiek lange tijd op afstand.
Pas iets over de helft van de voorstelling, bij een loflied op het orgasme (De lytse dea), ontsteekt zij het vuur dat de voorstelling tot dan toe ontbeerde. Het opwindende Por mi pasión - `het bed heeft wel honderd hoeken vandaag en mijn hart is een vulkaan' - de wanhoop in Kear en Swarte ierde en de melancholie in Syn brief poken de hartstocht verder op. Het is laat, maar niet te laat. In De maisfrou toont Laverman zich een prachtige en gepassioneerde zangeres.
