5 maart 2005 |
de Volkskrant op het web |
Schuw schepseltje met
stem als een leeuwerik
Theater
De op & delgong fan Lytse Fûgel, naar The Rise and Fall of Little Voice van Jim Cartwright door Tryater.
Regie Bruun Kuijt. In Schouwburg De Lawei, Drachten, 12 maart. Tournee.
Een meisje dat zich totaal vereenzelvigt met de sterren van haar vaders langspeelplaten, dat is de kern van The rise and fall of Little Voice van Jim Cartwright. Die identificatie gaat zover dat ze haar idolen ook vertolkt. Ze zingt fragmenten van hun platen: het ene moment klinkt ze als Edith Piaf, het volgende als Willeke Alberti en onmiddellijk daarna horen we Kate Bush.
Het mooiste is het als dat zingen live gebeurt. Maar waar vind je een actrice met een echte zangstem die zo plooibaar is dat ze moeiteloos kan wisselen van timbre? Het Friese gezelschap Tryater die het stuk nu brengt in het Fries, De op & delgong van Lytske Fûgel (De op- en ondergang van Kleine Vogel), vond er eentje: Nynke Laverman. Een jonge actrice, net van de Kleinkunstacademie, met een stem als een leeuwerik.
Laverman is de verrassing van de avond. Volkomen natuurlijk schakelt ze tussen de verschillende vertolkingen. Ze zingt alles live en daarbij kan ze ook nog acteren. In haar rol van timide meisje wordt ze tegen haar zin overgehaald in een nachtclub op te treden en je bent werkelijk verbijsterd dat er uit zo'n schuw schepseltje zo'n wonderbaarlijke stem komt.
Ze is de dochter van een overheersende moeder, een ordinaire, dranklustige vrouw die aan één stuk door ratelt op orkaansterkte. De actrice, Klaasje Postma, staat in haar opzichtige kledij die niets te raden overlaat, geen ogenblik stil, voortdurend zaait ze chaos om zich heen. Daaraan voegt moeders nieuwe vriend die in de showbiz zit nog het nodige toe.
Dit jaar viert het Friese gezelschap Tryater zijn veertigjarig bestaan. Te beginnen met deze voorstelling in het Fries waar je als westerling maar een enkele flard van verstaat. De snelle grappen die zijn toegevoegd, krijgen alleen van de Friestaligen een gulle lach, maar regisseur Bruun Kuyt laat zijn spelers zo beweeglijk acteren, dat de hoofdlijn ook voor buitenstaanders overduidelijk is.
Het is een rap geschreven komedie. De humor krijgt van Kuyt het volle pond, terwijl aan het slot ook de ontroering alle ruimte krijgt. Ook is in deze omvangrijke productie niet op de details bespaard. Het fraaie, lekker ouderwetse decor, de dwarsdoorsnede van een huis, zal effectief zijn in de sporthallen die tijdens de tournee worden aangedaan. Daar kan een groot publiek zich laten verrassen door het levendige spel en vooral door Nynke Laverman die alles in zich heeft om uit te groeien tot een echte ster.
