18 december 2003 |
de Volkskrant op het web |
Friese schoolmeester
Camerata Trajectina: Gysbert Japix. Lieten/Liederen. Globe.
Toen ruim twee jaar geleden platenproducent Klaas Posthuma overleed, leek dat ook het einde voor zijn platenlabel Globe. Het was een soort eenmanslabeltje waarmee Posthuma muziek koesterde die geen grote massa bereikt.
Bijvoorbeeld de onvermoede schatten die luitist en musicoloog Louis Grijp van Camerata Trajectina steeds maar wist op te duiken uit de Nederlandse historie. Muziek uit de Gouden Eeuw, Souterliedekens, Hollandse madrigalen, Nederlandse kerstliederen - Posthuma zette het allemaal op cd.
Voor de overlevering van het muzikale erfgoed mag het een geluk heten dat de partner van Posthuma na enige tijd van bezinning besloot het label Globe voort te zetten, waarbij ook de handen met Camerata Trajectna weer werden aangehaald. Precies op tijd om het vierhonderdste geboortejaar van de Friese dichter Gysbert Japix met een cd te vieren.
Japix (1603-1666) was, hoe kan het anders; een calvinistische schoolmeester. Eerst in Witmarsum; later in zijn geboortestad Bolsward waar zijn vader burgemeester was. Daar groeide hij uit van een niet onverdienstelijk gelegenheidsdichter tot een autoriteit in de Friese taal.
Zoals gebruikelijk in die tijd schreef hij zijn gedichten op bestaande melodieën. Grijp zocht de aangegeven melodieën bij de teksten en verzorgde, hier en daar bijgestaan door enkele Camerataleden, de arrangementen. Zo klinkt op een melodie van Pierre Guédron de doedelzak (destijds bekend als lullepijp) bij een lied over marskramer Sjolle en zijn buurman Tiete.
Cameratazangers als Suze van Grootel en Nico van der Meel hebben plaatsgemaakt voor Tetsje van der Kooi (sopraan) en Jaap Hoekstra (tenor) die als een zeventiende-eeuws Twarres duetten in prachtig Fries zingen.
