19 september 2001 |
Provinciale Zeeuwse Courant op het web |
Kiek nî een zunsondergang
en de regels worre gebore
Jan Hunter uut Hoes of, in het algemeen Nederlands gezegd, Jan Gunter uit Goes (1966) is royaal begiftigd met creatief talent. Hij schildert, hij dicht, speelt gitaar en zingt. Niet dat hij ermee te koop loopt, daar is het de man niet naar. Hij is het liefst zomaar stilletjes voor zichzelf bezig. Op een stil plekje in de natuur een schetsje maken. Impressies omzetten in dichtregels. In zijn garage een beetje zitten tokkelen op de gitaar. Hij houdt niet van drukte en zeker geen kouwe. Van wie van zijn doen en laten op de hoogte raakte, kwamen positieve reacties. "Doe er wat mee!", klonk het dan, maar bescheidenheid en een hekel aan "gedoe" weerhield hem ervan. Toen hij afgelopen seizoen in 't Kerkje van Ellesdiek Anja Kopmels hoorde zingen, veranderde er iets. "Behalve dat ik het prachtig vond, docht ik dat ik dat ok wè zou kunne en ervaerde'n dat het echt meugelijk was, om in een sfeeer zôas in 't Kerkje, je bedoeling over te briengen op het publiek." Nog geen jaar later zal hij samen met de groep Jan van de Velde op zaterdag 29 september het winterprogramma van 't Kerkje starten met een optreden. Hij hoopt dan ook zijn eerste cd klaar te hebben. Daarop komen tien van zijn liedjes te staan onder de titel "Momentopnamen". De proefdruk ligt klaar. Hoes en cd zelf zijn voorzien van een fraaie foto van natuurlijk een stukje Zeeuws landschap, want dat is zijn vrijwel enige onderwerp.
Tot een jaar of vijf terug schreef hij zijn gedichten gewoon in het Nederlands. Langzamerhand groeiede het besef dat je ook zou kunnen schrijven in de taal van het land waar hij zich zo mee verbonden voelt, in het Zeeuws dus.
En sindsdien doet hij dat ook. Hij schrijft nu gemakkelijker in het Zeeuws dan in het algemeen Nederlands. Zeeuws is voor Jan Gunter het Goes' dialect. Mogelijk dat er Thoolse klanken in doorklinken, want zijn ouders spreken Thools, maar hij is geboren en getogen in Goes. Hij schrijft voornamelijk ballades waarin hij de schoonheid van het Zeeuwse landschap onder woorden brengt. "Het landschap is zô moôi, dat wil je gewoon nî buten brienge. A je ouwer wordt, kom je d'r achter wî a je 't meêste van 'oudt en dat is de natuur. In deze jachtigen tied is dî zô weinig ôôge voe en het leven ou toch echt meêr in as werke en geld. Je kan een paer uren overwerke, dat lever geld op, mè van een paer uren an de zeêdiek wor je rieker." Dat zijn van die kostbare momenten, die hem de poëzie in de mond leggen. "Ik bin melancholisch in'esteld. Kiek nî een zunsondergang en de regels worre gebore."
Uit de ballade "Momentopnamen" de volgende strofen:
Zachtjes wordt het licht gebore uut een korte doenk're nacht
De zunne streelt de dieken en de schorren zacht
Het bloeiend paes van lamsoôr, het suzen van de wind
Dat bin van die momenten, waer ik m'n rust in vind
Op 't kaele out in d'n bôgerd bloei bloesem rôze en wit
Of laeter wee in 't naejaer a 't fruit er al an zit
Dan zit ik te genieten, klienkt het zachtjes uut m'n mond
Wat is 't het ier toch moôi ee, op Zuud-Bevelandse grond.
"Van kindsaf an è 'k gedichten 'eschreve, mè ze aoltied voe m'n eigen 'ehouwe. Ik bin eêl graag op m'n eigen."
En zo ontstond het ene gedicht na het andere en los daarvan tokkelde hij op zijn gitaar. "Ik wist nie precies wat a'k mie m'n muziek an most en mie gedichten doe je ok nie vee. Toen viel het ineêns op z'n plekke: gezonge gedichten, woord en muziek." Dat bleek de goeie combinatie om mee verder te kunnen. Hij pakt zijn gitaar en zingt:
Halmen mie terve, halmen mie geêste
Een ôôg zeumerse tint
Bespikkelt mie blommen, bin 't velden mie broôd
Deinend in de wind
Rijen mie iepen, populieren en linden
Bômen die a 'j mie Zeêland verbindt
Soms dienend as baeken, zuud-west 'ericht
Deinend in de wind
Grauw bin de golven, wit bin de koppen
De Schelde, een zulvere lint
Snelstrômend waeter, beukt basaltblokken
Deinend in de wind
Langs Bevelands dieken zie je prachtige blommen
Waer a j' n kleurig boeket van bindt
Klaprozen en wikke en 't gos in 't zaed
Deinend in de wind
Mooi is ons Zeêland, mie gin penne te beschrieven
Dat is wat ik er van vind
'k Probere 't te beziengen, klanken verdwiene
Deinend in de wind, deinend in de wind.
Zoals de zee dagelijks hetzelfde en ook dagelijks weer anders is, zo ook de ballades van Jan Gunter. Er is maar één Zeeuws landschap, maar het heeft veel gezichten. Daar kun je jaren mee vooruit. Eén keer liet hij zich verleiden tot het maken van een wereldreis. Naar Zeeuws-Vlaanderen. Dat viel mee.
(....)
't Was voe mien een eêle waereldreis, ik was zover van uus
Mae nae een poosje rieën voeld'n ik me der wè thuus
J'ei daè prachtige plekjes, stik moôi om te zie
En ik a m'n grens verleit, dat mikt'n mien 't meêste blie
Prachtig mooi Zeeuws-Vlaemse land
Jie ei d'ok dieken, jie ei d'ok strand
Je troenkbômen en je land mie vlas
Ik è nooit 'ewete dat het ier zô schoône was.
(....)
Plannen
Jan Gunter is niet van plan om met veel tamtam een nieuwe carrière te starten als zanger. Hij blijft het liefst zichzelf. Zijn brood verdient hij met een baan als magazijnmedewerker. Zo kun je in vrijheid je creatieve talenten ontplooien en ben je van niemand afhankelijk. Mocht hij uitgenodigd worden voor een optreden dan zal hij zich eerst overtuigen of de sfeer zo is dat zijn ballades er tot hun recht kunnen komen. Bruiloften en partijen zullen dan ook niet gauw zijn keuze zijn, maar een optreden in het 't Kerkje van Ellesdiek of vergelijkbare situaties ziet hij wel zitten. "Het mô stille weze", zegt hij. Uit "Naejaersstilte" tot slot nog een paar coupletten.
Stilte over Zeêland mie z'n dieken
Populieren worre langzaen uut'ekleêd
Een weêl omfloerst deur 't laete middaglicht
Een schilderie mie as titel, stervend gezicht
(...)
Stilte over de Schelde mie z'n schorren
Glad as een spiegel, grauw as loôd
Van Zeêuws-Vlaendere zie j'alleên mè de contouren
In de varte, 't waeter klievend vaert 'r nog een boôt
Stilte over Zeêland
Stilte over Zeêland.
Engel Reinhoudt
Informatie over optredens van Jan Gunter of verkoop cd Momentopnamen: Jan Gunter, M.D.de Grootstraat 71, 4461 WB Goes. (0113- 22 85 64).
